ING Investment Office Publicatiedatum: 12 april 2017, 12.15 uur Ti ■Maart ■April Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie aandelen Noord-Amerika Europa Japan Opkomende markten Pacific (exclusief Japan) Sectorallocatie aandelen Energie Basismaterialen Industriegoederen Duurzame consumentengoederen Dagelijkse consumentengoederen Gezondheidszorg Financiële waarden Informatietechnologie Telecommunicatie Nutsbedrijven Allocatie obligaties Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hoogrentende bedrijfsobligaties Opkomende markten □□■□□ □□■□□ □□■□□ □□□■□ □□■□□ □■□□□ □□■□□ □□■□□ □□□■□ □□■□□ □□■□□ □□■□□ □□■□□ □□■□□ □■□□□ □□■□□ □□□■□ □□□■□ □■□□□ □□■□□ □■□□□ □□■□□ □□□■■ □□■■□ Minder in hoogrentende obligaties De stemming onder bijvoorbeeld inkoopmanagers in de Amerikaanse productiesector blijft positief. Maar sommige ‘harde’ economische cijfers, zoals het aantal autoverkopen, vallen de laatste tijd geregeld tegen. Dit leidt tot twijfel onder beleggers: worden de positieve sentimentsindicatoren wel voldoende door de economische data ondersteund? Kunnen bedrijven de hoge winstgroeiverwachtingen straks wel waarmaken? En wat als Donald Trump zijn verkiezingsbeloften niet kan inlossen? Wij zijn nog altijd positief over de wereldwijde economische-groeivooruitzichten, vooral die in de opkomende markten. Wel denken wij dat het beurssentiment kan omslaan als de winstgroeiverwachtingen van bedrijven blijken tegen te vallen. Bovendien brengen politieke gebeurtenissen nog onzekerheid met zich mee, zoals de Franse en Duitse verkiezingen later dit jaar. Dit zijn voor ons redenen om vast te houden aan onze huidige, vrijwel neutrale verdeling over de verschillende beleggingscategorieën. Wel gaan we iets minder beleggen in hoogrentende obligaties en juist meer in obligaties uit opkomende markten. Hoofdpunten • • • • • • • • • Veel sentimentsindicatoren zijn positief, het optimisme biedt steun aan de aandelenkoersen Toch valt een aantal economische cijfers, vooral die uit de VS, wat tegen Wij zijn nog altijd positief over de economische groeivooruitzichten van de VS en Europa Wel is er een risico dat de bedrijfswinsten tegenvallen Bovendien zijn er politieke onzekerheden Wij houden dan ook vast aan onze vrijwel neutrale vermogensverdeling over de beleggingscategorieën Wel gaan we binnen obligaties de risico’s iets anders verdelen Dit doen we door wat meer te beleggen in obligaties uit opkomende markten… … en iets minder in hoogrentende bedrijfsobligaties. Vooral Amerikaans banenrapport viel tegen Cijfers zien er goed uit Maar ook in VS positieve signalen Maandbericht Beleggen - april 2017 2 Is het optimisme te ver doorgeschoten? In het eerste kwartaal van dit jaar woog het economisch optimisme zwaarder dan de politieke onzekerheid over bijvoorbeeld de brexit en de uitvoerbaarheid van de plannen van de Amerikaanse president. Veel aandelenindices wisten recordniveaus te bereiken. Inmiddels lijken beleggers een beetje te twijfelen aan de richting op de financiële markten. Deels komt dit door teleurstelling over het beleid en de daadkracht van president Trump. Nu zijn plannen om ‘Obamacare’ te vervangen door ‘Trumpcare’ zijn gesneuveld in het Congres, is het de vraag hoe haalbaar Trump’s voorstel voor een ‘fenomenale’ belastinghervorming zal zijn. Daarnaast kwamen er nog wat licht teleurstellende cijfers, vooral uit de Verenigde Staten (VS). Veel cijfers over consumentenbestedingen – zoals het aantal autoverkopen – vielen hier tegen en uit het Amerikaanse banenrapport bleek dat er in maart slechts 98.000 nieuwe banen waren bijgekomen, veel minder dan de 180.000 waar analisten op hadden gerekend. Bovendien werd het aantal nieuwe banen dat eerder over de twee voorgaande maanden werd gemeld, met in totaal 38.000 neerwaarts bijgesteld. Al met al vragen steeds meer beleggers zich af of het positieve sentiment niet te ver is doorgeschoten en straks door harde cijfers onderuit wordt gehaald. Wij zijn nog altijd positief over economische groei in de eurozone Wij denken dat voor het optimisme van beleggers vanuit fundamenteel economisch oogpunt nog steeds wat is te zeggen. Vooral voor de eurozone hebben we positieve groeiverwachtingen, wat wordt ondersteund door recente cijfers. De winkelomzetten zijn er in februari bijvoorbeeld gestegen met 0,7% ten opzichte van de maand ervoor. Op jaarbasis was er zelfs een toename van 1,8%. De Duitse industriële productie is in februari met 2,2% (maand-op-maand) gestegen. Analisten rekenden op een daling van 0,2%. De Europese inkoopmanagersindex Markit Eurozone Composite PMI kwam volgens definitieve cijfers in maart uit op 56,4 punten. Iets lager dan de 56,7 van een eerdere schatting, maar wel een stand die duidt op een zeer degelijke economische groei in het eerste kwartaal van rond de 0,5% (kwartaal-op-kwartaal). Gematigde verwachting voor de Verenigde Staten Voor de Verenigde Staten hebben we een iets meer gematigde verwachting. In de geografische verdeling binnen aandelen houden we vast aan een onderweging van de regio Noord-Amerika. Toch zijn we nog steeds optimistisch en zien we genoeg tekenen die ook in de VS wijzen op een aantrekkende economische groei. En die tekenen zijn zelfs te halen uit het genoemde tegenvallende banenrapport. Dit vermeldde namelijk een onverwachte daling van het werkloosheidspercentage van 4,7% naar 4,5% - het laagste niveau in bijna tien jaar. Ook daalde de ‘underemployment rate’ (het werkloosheidpercentage waarbij de mensen worden meegerekend die nu noodgedwongen in deeltijd werken, maar graag voltijds aan de slag willen) van 9,2% naar 8,9%. Een positief signaal! Bovendien zijn er nog politieke risico’s Centrale banken gaan stimuleringsprogramma’s zeer geleidelijk afbouwen Wij verwachten verdere verhoging beleidsrente in VS Maandbericht Beleggen - april 2017 3 Wel kans dat winstgroeiverwachtingen tegenvallen Het wachten is nu op de eerstekwartaalcijfers van de bedrijven, die binnenkort bekend worden gemaakt. We zijn het met de twijfelende beleggers eens dat het optimisme op de financiële markten ook weer niet moet omslaan in euforie. Dan zou het een flinke teleurstelling kunnen worden als de winsten van bedrijven achterblijven bij de hooggespannen verwachtingen. Het verschil tussen de S&P 500 Index en de winstverwachtingen voor de daarin opgenomen bedrijven is bijvoorbeeld al fors opgelopen. Dit kan wijzen op een toegenomen kans dat het beurssentiment omslaat bij tegenvallende resultaten. Bovendien brengen politieke ontwikkelingen nog onzekerheid met zich mee. Zo is het sterk de vraag of Trump zijn verkiezingsbeloften (eindelijk) kan waarmaken. En in Europa zijn de Franse en Duitse verkiezingen belangrijke richtinggevende gebeurtenissen. De spanningen in Europa lijken wel wat minder groot dan een maand geleden. De brexitonderhandelingen die deze maand officieel van start zijn gegaan, hebben niet meer dan een kleine rimpeling in de beurskoersen teweeg gebracht. En ook lijkt door de groeiende populariteit van de Franse presidentskandidaat Emmanuel Macron een verkiezingsoverwinning van de populistische Marine Le Pen verder weg dan ooit. Desondanks houden wij een slag om de arm en zijn de politieke onzekerheid, maar ook de hoog opgelopen winstverwachtingen, voor ons redenen om vast te houden aan onze huidige, vrijwel neutrale verdeling over de verschillende beleggingscategorieën. Inflatie blijft hoog Zowel in de VS als in de eurozone is er sprake van een oplopende inflatie. Voor een belangrijk deel is dit het gevolg van hogere energieprijzen door de gestegen olieprijs. De kans is daarmee toegenomen dat centrale banken de ‘geldkraan wat meer gaan dichtdraaien’: een krapper monetair beleid gaan voeren. Wij vermoeden dat dit wel in een vrij laag tempo zal gebeuren. In de eurozone is de kerninflatie (de inflatie exclusief de sterk schommelende voedsel- en energieprijzen) nog vrij laag door het uitblijven van grote loonstijgingen. De Europese Centrale Bank (ECB) zal volgens ons voorlopig dan ook niet overgaan tot een renteverhoging. Wel wordt de kans groter dat de ECB later dit jaar geleidelijk het stimuleringsprogramma gaat terugschroeven (‘taperen’). Maar zij maakt daar zeker geen haast mee, zo bevestigde centralebankpresident Mario Draghi deze maand. Deel Fed-bestuurders maakt zich zorgen over hoge aandelenkoersen In de VS is er wel degelijk sprake van loonstijgingen en heeft de aantrekkende inflatie een meer structureel karakter. Daarom verwachten we dat de Amerikaanse centrale bank (de ‘Fed’) dit jaar de beleidsrente nog een paar keer zal verhogen om de economische groei en de prijsstijgingen te temperen en zo oververhitting te vermijden. Uit de notulen van de laatste vergadering van de Amerikaanse centrale bank werd duidelijk dat een aantal Fed-bestuurders zich zorgen maakt over de momenteel zeer hoge aandelenkoersen. In de notulen stond ook dat de Fed het passend zou vinden om al dit jaar te beginnen met het inkrimpen van de balans van de Fed, waarop nog veel opgekochte obligaties staan. Fed-bestuurder Dudley heeft echter aangegeven dat dit renteverhogingen niet in de weg hoeft te staan. Dit jaar opwaartse druk te verwachten op ‘lange rente’ Kredietwaardigheid Amerikaanse bedrijven verslechterd Protectionistisch beleid Trump blijft uit Maandbericht Beleggen - april 2017 4 Markt reageert goed op Fed-renteverhoging Er is een sterke relatie tussen de inflatieverwachtingen, de beleidsrentes van centrale banken (de ‘korte rente’) en de marktrentes op obligaties (de ‘lange rente’). Als een centrale bank besluit tot een hogere beleidsrente vanwege aantrekkende economische groei (en dus toenemend inflatiegevaar), wordt dit door beleggers vaak als goed nieuws opgevat. De meest recente renteverhoging van de Fed was precies om die reden. De beurzen reageerden nauwelijks en de aandelenkoersen stegen in de dagen na de bekendmaking. Ook viel bij beleggers in goede aarde dat de Amerikaanse centrale bank in haar toelichting aangaf dat voorlopig geen grote rentestappen zijn te verwachten. In reactie daalde de lange rente. Wel verwachten we dat de obligatierente dit jaar opwaartse druk zal ondervinden van de oplopende inflatie(verwachtingen), de aantrekkende economie en de verhoogde korte rente. Minder in hoogrentende bedrijfsobligaties... Hoogrentende bedrijfsobligaties vinden we nog steeds aantrekkelijk. De economische groei zal leiden tot hogere omzetten en bedrijfswinsten. Ook kunnen veel bedrijven nog altijd profiteren van ruime mogelijkheden voor kredietverstrekkingen. We verwachten voor 2017 een totaalrendement op deze obligatiecategorie van 6%. Wel verlagen we het relatieve gewicht van hoogrentende bedrijfsobligaties in onze tactische assetallocatie iets, maar houden deze ‘overwogen’ vergeleken met de neutrale weging. De belangrijkste reden hiervoor is dat de risicopremies op deze obligatiecategorie ten opzichte van staatsobligaties de afgelopen tijd flink zijn gedaald, terwijl de kredietwaardigheid van vooral Amerikaanse bedrijven in deze categorie is verslechterd. Zo nemen we wat minder risico, voor het geval de bedrijfswinsten tegenvallen en de schuldposities van bedrijven verslechteren door een iets hogere rente. ... meer in obligaties uit opkomende markten Hier tegenover verhogen we het gewicht van obligaties uit opkomende markten (‘emerging market debt’, EMD) van neutraal naar overwogen. De angst dat president Donald Trump een zeer protectionistisch beleid gaat voeren, neemt af. Concrete afschermingsmaatregelen zoals de bouw van een muur op de grens met Mexico en importheffingen, blijven uit. Ook is na het recente bezoek van de Chinese president Xi Jinping aan Trump vooralsnog geen sprake van een meer protectionistisch beleid. Dat is goed nieuws voor de opkomende markten, omdat de VS voor veel daarvan een belangrijke afzetmarkt is, met name voor grondstoffen. Bovendien zijn de economische en financiële fundamenten in de opkomende markten over het algemeen redelijk goed. In een aantal belangrijke opkomende markten veel beter dan een paar jaar geleden en zelfs beter dan die van ontwikkelde economieën. Daarnaast verwachten we dat de rentes in de ontwikkelde economieën niet heel scherp zullen stijgen, de dollar niet veel sterker zal worden en grondstoffenprijzen redelijk stabiel zullen blijven. Tegen deze achtergrond vinden we de risicopremies op obligaties uit opkomende markten, dat wil zeggen de renteverschillen met ‘veilige’ (zoals Duitse) staatsobligaties, op dit moment zeer aantrekkelijk. Producenten hebben voldoende capaciteit om aan de vraag te voldoen Te hoog gewaardeerd Maandbericht Beleggen - april 2017 5 Grondstoffen: onze positie blijft neutraal Onze visie op grondstoffen blijft ongewijzigd. Een aantal grondstoffenprijzen is weliswaar aangetrokken, maar wij zien hierin nog geen langdurige trend. Producenten hebben namelijk voorlopig voldoende middelen en capaciteit om aan de groeiende vraag naar grondstoffen te voldoen. Bovendien hebben zij de focus op groei en op lagere kosten. Dit werkt prijsconcurrentie en overproductie in de hand en heeft zodoende een dempend effect op de prijsstijgingen. Vastgoed: neutrale weging Vastgoed was door de zeer lage obligatierentes de afgelopen jaren een alternatief voor beleggers die voor stabiele inkomsten normaal gesproken vooral in obligaties beleggen. De recente rentestijgingen hebben vastgoed dus relatief wat minder aantrekkelijk gemaakt. Bovendien vinden wij vastgoed te hoog gewaardeerd oftewel relatief duur. Omdat vastgoed zoals gezegd doorgaans regelmatige inkomsten biedt, houdt deze beleggingscategorie een neutrale weging in onze tactische vermogensverdeling. Meer weten? Kijk op ing.nl/beursnieuws Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door en uitgebracht door ING Bank N.V. op 12 april 2017 om 11.00 uur. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. ING Bank N.V., noch enig andere rechtspersoon of onderdeel dat tot de ING Groep N.V. behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook, voortvloeiend uit het gebruik van de bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan kunnen van invloed zijn op de juistheid van de in deze beleggingsaanbeveling gestelde feiten en verstrekte opinies. Door te klikken op deze link kunt u zien welke maatregelen ING neemt om belangenverstrengeling met betrekking tot aanbevelingen te voorkomen en te vermijden. Beleggen brengt risico’s met zich mee. De waarde van uw belegging kan fluctueren. U kunt uw gehele inleg kwijtraken. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van Autoriteit Financiële Markten AFM). ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V.