Update financiële markten 25 april 2016 Vooral bij obligaties is de liquiditeit in de afgelopen jaren voor eindbeleggers niet zichtbaar doordat zij investeren in verslechterd. beleggingsfondsen en etf’s, maar uiteindelijk kunnen ook deze Het beleid van centrale bankiers is de afgelopen maanden beleggingen nooit liquider zijn dan de onderliggende waarden. nog vriendelijker geworden voor de financiële markten. Uiteindelijk gaat het bij liquiditeit om prijs. Aandelen kunnen Naast liquiditeit zorgen langere looptijden bij obligaties morgen 20% lager staan, maar desondanks spreken we dan nog voor een hogere rentegevoeligheid en daarmee voor een steeds van een liquide markt. Bij obligaties is het omgekeerde hoger risico bij rentestijgingen. het geval. De prijs is daar nu zo ver naar beneden gemanipuleerd, dat er feitelijk niet langer sprake is van een De prijs van liquiditeit werkende markt. Het overgrote deel van de investeerders in de Liquiditeit bij beleggingen geeft aan hoe snel een positie kan euro-obligatiemarkt koopt omdat het moet, niet omdat men het worden aange- of verkocht. Zeer liquide posities kunnen in wil. Of het nu de centrale bank zelf is of omdat beleggers grote volumes tegen lage kosten worden verhandeld zonder dat gedwongen worden door regelgeving als Bazel III, Solvency 2, er een wezenlijke invloed is op de prijs. Verschillende factoren Ftk en Mifid, prijs is niet langer het motief. Gevolg is dat grotere zijn van invloed op deze liquiditeit, waaronder de structuur van koersuitslagen in de obligatiemarkt vaker zullen voorkomen, de markt ( het aantal aanbieders en vragers), de technologie waardoor obligaties meer op aandelen gaan lijken. De (elektronische handel), regulering (kosten toezicht, toegevoegde waarde in portefeuille wordt daardoor kleiner. Wij kapitaalsbeslag handelaren) en zelfs macro-economisch en onderwegen obligaties maximaal, adviseren niet langer om te monetair beleid. Er zijn al enige tijd zorgen over de afgenomen kiezen voor het zeer defensieve doelrisicoprofiel en proberen liquiditeit, onder andere door steeds vaker voorkomende flash- met een mix van obligaties buiten de eurozone, inflatie-linked crashes, juist in de meest liquide markten. De liquiditeit op de obligaties, bedrijfsobligaties en high yield-obligaties zo veel meeste markten lijkt voldoende, maar tegelijkertijd niet stabiel. mogelijk te voorkomen dat obligaties met een negatieve rente De elektronische handel heeft voor een verschuiving gezorgd moeten worden gekocht om te voorkomen dat er moet worden van fysieke beurzen naar handelsplatforms. Deze handel wordt belegd met een gegarandeerd verlies. niet langer verzorgd door hoekmannen of ‘specialists’, handelaren die ook in slechte tijden een markt moeten maken. Mondiaal monetair beleid Nu zijn het vaak computers die afschakelen bij te veel onrust. Tot voor kort richtten centrale bankiers zich met hun monetaire Verder handelen banken minder in obligaties als gevolg van beleid vooral op het eigen land of de eigen regio. Het heeft even strengere regelgeving. Deze positie wordt deels overgenomen geduurd voordat ook zij er achter kwamen dat de wereld is door andere partijen, maar ook deze partijen onderhouden in geglobaliseerd. Renteverlagingen in het westen creëren onrustige tijden vaak geen markt. Veel liquiditeitsproblemen zijn misschien dan wel geen banen hier, maar wel in landen als Rabobank Nederland Particulieren & Private Banking Beleggingscompetence 1 China en India. Dat verklaart de opkomst van de middenklasse in wel mogelijk. Inmiddels is het rendement op in totaal $ 7,8 die landen, ten koste van de middenklasse hier. De lonen daar biljoen aan staatsobligaties negatief en Japan is daarvan de zijn nu eenmaal sterk concurrerend en het is steeds eenvoudiger belangrijkste component. Het gemiddelde rendement op geworden om ook hooggekwalificeerde banen te outsourcen. wereldwijde obligaties daalde deze maand tot een nieuw Kwantitatieve verruiming (in biljoenen dollar) historisch dieptepunt van 1,34%. Beleggers die meer rendement 6000 willen, zijn bereid om grotere risico’s te nemen. Dat kan 5000 4000 bijvoorbeeld door meer kredietrisico te accepteren, maar ook BoJ Fed ECB PBoC door een hogere rentegevoeligheid te accepteren. Als gevolg van de rentedalingen en de uitgifte van nieuwe langlopende obligaties is de rentegevoeligheid (duration) van de wereldwijde 3000 obligatiemarkt gestegen tot bijna 7 jaar, een record. 2000 Top 10 negatieve rente (in biljoenen dollar) 1000 Japan Bron: Bloomberg 0 1999 2004 2009 Duitsland Frankrijk 2014 Mondiaal bezien is de wereld daardoor een stuk gelijker Italië Nederland geworden. Lokaal eerder ongelijker, omdat veel voordelen ten België gunste komen van de factor kapitaal en niet de factor arbeid. Spanje Alleen consumenten zien de voordelen terug in de vorm van lagere prijzen. Juist nu het tijdperk van deglobalisering zich lijkt Oostenrijk Zwitserland Ierland aan te dienen, zijn monetaire beleidsmakers zich opeens bewust 0 geworden van de mondiale effecten van lokaal monetair beleid. Recent is op de G20 een wapenstilstand voor wat betreft de valutaoorlog afgesproken en de coördinatie sindsdien is opvallend. Dat is op zich positief, omdat het monetaire beleidsmakers geloofwaardiger maakt en ook laat zien dat ze zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Gevolg is een zwakkere dollar en een Fed die elke keer schrikt op het moment dat de aandelenmarkt 5% lager staat. Leuk voor beleggers, maar wellicht met verkeerde impulsen voor de reële economie. Vooral opkomende markten profiteren van de zwakkere dollar, maar ook marktbreed is de bereidheid om risico te nemen duidelijk toegenomen. Bron: Bloomberg 1 2 3 4 5 6 Overheden maken van deze toegenomen risicobereidheid gebruik om langlopende leningen uit te geven. Deze maand kwam Frankrijk voor het eerst sinds 2010 met een 50-jarige lening en de 100-jarige lening van Ierland werd uitgegeven op een effectief rendement van 2,35%. Dat is gelijk aan het rendement op de Duitse 10-jaars in 2011. Zelfs Argentinië is weer terug op de markt en wist zelfs een 30-jarige lening te slijten. Het verschil in rendement tussen wereldwijde obligaties en obligaties uit de eurozone bedraagt op dit moment 0,88% (88 basispunten). Twee jaar geleden (toen het verschil circa 1% was) adviseerden wij om meer internationaal te beleggen. De hogere coupon moet weliswaar deels worden aangewend om Volgende monetaire stappen De Fed zal deze week haar beleid niet aanpassen, maar een verdere versoepeling van het Japanse monetaire beleid is zeer het valutarisico af te dekken, maar draagt per saldo bij aan het rendement. De rest moet komen van verdere synchronisatie van de rentes wereldwijd, een logisch gevolg van mondiale coördinatie in monetair beleid. Coöperatieve Rabobank U.A. en de andere onderdelen van de Rabobank Groep die als beleggingsonderneming zijn aan te merken, zijn als zodanig geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in deze publicatie is ontleend aan door Rabobank Particulieren & Private Banking betrouwbaar geachte openbare bronnen, maar voor de juistheid en de volledigheid van de genoemde feiten, meningen, verwachtingen en de uitkomsten daarvan kunnen wij niet instaan. Hoewel wij ten aanzien van de selectie en berekening van de gegevens de nodige zorgvuldigheid in acht nemen, zijn wij niet aansprakelijk voor enige schade die het gevolg is van de hierin opgenomen gegevens. De informatie in deze publicatie dient niet te worden opgevat als een aanbod en evenmin als een uitnodiging tot het doen van een aanbod tot het kopen of verkopen van financiële instrumenten en is ook niet bedoeld om enig recht of verplichting te creëren. Het gebruik maken van de informatie geschiedt dan ook geheel op eigen risico. De in deze publicatie opgenomen informatie is geen expliciete of impliciete beleggingsaanbeveling en kan op ieder moment zonder verdere aankondiging worden gewijzigd. Rabobank Nederland Particulieren & Private Banking Beleggingscompetence 2