Casus mevrouw Z preventie van psychische problematiek

Workshop 4
Preventie van psychische problemen onder nieuwkomers:
3-12-2015
Workshopinleider: Ellen Geutjes.
Gespreksleider: Sjang Hermsen.
Thema:
Wat zijn de kernelementen van ggz-preventie, gericht op nieuwkomers? Hoe draagt ggz-preventie bij aan het
versterken van zelfredzaamheid en zelforganisatie?
Dit thema willen we interactief met de deelnemers verkennen via een situatieschets van het leven van een
nieuwkomersgezin. nieuwkomers vaak onder de doelgroep ‘mensen met een beperking’. Bij de inburgering van
dit gezin gelden de volgende leidende principes van het Sociaal Domein:
 Versterken van Zelfredzaamheid van deze groep mensen met een – dreigende- beperking
 Aanzetten tot zelforganisatie vanuit de sociale netwerken rondom nieuwkomers.
Casus gezin van mevrouw Z.
Gezinssituatie:
Het gezin Z. bestaat uit moeder Leila, zoon Benjamin (4 jaar, geboren in Nederland), zoon Sami (11 maanden,
geboren in Nederland) en zoon Leon (1 maand). Moeder is vijf jaar geleden gevlucht uit Afrika heeft sinds ruim
anderhalf jaar een vergunning voor verblijf (5 jaar). De vader van de kinderen woont elders en is inmiddels niet
of nauwelijks meer in beeld bij het gezin. De relatie tussen hen was destructief van aard. Leila staat nu volledig
alleen in de zorg voor haar drie kinderen.
Het oudste kind, Benjamin, is een jongetje met veel energie. Hij vraagt veel negatieve aandacht van Leila. Na
zijn geboorte is de hechtingsrelatie tussen moeder en kind niet voldoende tot stand gekomen, o.a. vanwege
psychische problemen bij moeder (later meer) en de onzekere en onduidelijke situatie van Benjamin als
asielzoekerskind. Er zijn zorgen over de ontwikkeling van dit kind.
Het tweede kind, Sami, is een stabiel, rustig kind. De hechtingsrelatie tussen moeder en kind ontwikkelt zich
gezond. Het derde kind, Leon, is net geboren en vraagt derhalve veel aandacht van zijn moeder in het kader
van verzorging.
Vluchtverhaal moeder:
Leila heeft in haar thuisland veel meegemaakt. Haar jeugd was moeilijk. Van een goede band met haar ouders
is geen sprake. Haar achtergrond is christelijk in een land met overwegend mensen van een andere religieuze
afkomst. Leila en haar zus verzetten zich openlijk tegen meisjesbesnijdenis in haar land. Daarom werden zij
lange tijd achtervolgd en bedreigd. Niet veel later is haar zus vermoord. Toen werd Leila duidelijk dat zij haar
leven niet meer zeker was. Zij heeft haar familie en vaderland noodgedwongen in haar eentje moeten verlaten.
Echter ook toen bleek zij nog niet veilig: Tijdens haar vlucht naar Nederland is zij door de man die haar tijdens
de vlucht heeft geholpen meerdere malen seksueel misbruikt.
Gezondheidstoestand moeder:
Leila heeft als gevolg van traumatische levenservaringen een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS)
ontwikkeld. Zij krijgt slaapmedicatie, maar deze neemt zij niet met regelmaat, vanwege financiële problemen
(eigen bijdrage). Zij heeft doorlopend last van achtervolgingsangst, energieverlies, slaapproblemen en
flashbacks. Ook is zij het vertrouwen in mensen en haarzelf kwijtgeraakt. Naast de PTSS is er ook een
onderliggende ernstige depressie vastgesteld. Leila beschikt verder over weinig effectieve strategieën heeft om
te leren omgaan met de dingen die in haar leven zijn gebeurd. Sociale isolatie is een feit. Leila staat bij de GGZ
ingeschreven voor traumabehandeling.
Integratie in Nederland:
Sociale contacten heeft zij niet, buiten drie vrouwelijke asielzoekers die zijn uitgeprocedeerd en elk moment
kunnen worden uitgezet. Bovendien wonen zij niet in de buurt. Het contact met haar familie is verbroken. Leila
is niet gestart met de inburgeringscursus. Ook de Nederlandse les is zij nog niet gestart.
Eerste gespreksronde:
In dit gezin zal professionele hulp nodig zijn. Hoe die hulp er uit moet zien, laten we even liggen. In deze
workshop focussen we eerst op de volgende vragen:







Hoe kan dit gezin op het psychosociale (mentale) vlak gesteund worden vanuit de leidende principes van
het sociaal domein?
Waar is de moeder zelf op aanspreekbaar ondanks haar moeilijke leefsituatie en haar (mentale)
gezondheid?
Welke steun zouden lotgenoten idealiter kunnen bieden?
Welke steun kunnen buurt- en wijkgenoten idealiter bieden?
Welke beelden en (voor)oordelen kunnen de omgeving remmen om steun en opvang te bieden?
Welke beelden en (voor)oordelen van lotgenoten kunnen hen remmen om dit gezin te steunen?
Welke opvattingen en (voor)oordelen bij de moeder zou haar kunnen belemmeren of stimuleren om
sociaal actief te worden?
Tweede gespreksronde
Ellen Geutjes geeft een schets van de professionele steun en begeleiding rondom dit gezin. Hoe heeft die
professionele steun het gezin op de been gehouden? Wat ging er mis of zijn de grenzen aan professionele
steun op dit moment.
Vragen aan deelnemers:
 Verandert de schets van de professionele hulp jullie meningen en ideeën over inburgering van dit gezin
vanuit de optiek om de zelfredzaamheid te versterken en de omgeving en lotgenoten aan te zetten tot
vormen van zelforganisatie?
 Als we de antwoorden op de vragen uit de eerste gespreksronde nog eens doorlopen, wat zien we aan
andere keuzes en grondhouding?
Tijdpad:
 5 minuten leestijd
 20 minuten antwoorden zoeken op vragen eerste gespreksronde
 5 minuten uitleg Ellen over professionele steun
 15 minuten bespreken tweede ronde
Benodigdheden:
 Flappenbord
 En grote post-its voor centrale inventarisatie op flappen bij uitgang van zaal.
Overzicht van de geboden hulp aan het gezin van mevrouw Z.
1. Huisarts
Rol: generalistische eerstelijnszorg
2. Sociaal wijkteam van de gemeente
Rol: coördineren en uitvoeren van vragen op gebied wonen, zorg, welzijn en financiën
3. Instelling voor jeugdhulp
Speltherapie voor oudste zoon Benjamin
4. GGNet Preventie
Ouder-Baby Ondersteuning
5. GGNet Behandeling
Traumabehandeling