OMGAAN MET CHRONISCHE VERMOEIDHEID Hoe heeft het zover kunnen komen? Spaans Jaap Redactie: Sterk Fred en Swaen Sjoerd Inhoudstafel Lichaam en geest Stresstheorie Een combinatie van factoren Wat maakt je er kwetsbaar voor? Wat doet CVS ontstaan? Wat houdt CVS in stand? Samenvatting LICHAAM EN GEEST Chronische vermoeidheid (CVS) Lichamelijke verklaringen Psychologische interpretaties Sociale en maatschappelijke factoren Gezondheidszorg alle 3 factoren spelen een rol Bio-psycho-sociale-model STRESSTHEORIE Stress = een normale reactie van het lichaam op bedreiging Langdurige stress Lichamelijke stress Psychische stress Aanpassen aan de situatie belangrijk Ontregelde stresshormonen Cortisol Ontregeling van het immuunsysteem CVS Auto-immuunziekte Allergieën COMBINATIE VAN FACTOREN Voorbeschikkende factoren Uitlokkende factoren Instandhoudende factoren Combinatiebenadering Theorie van instandhouding Wat maakt je er kwetsbaar voor? Wat was het begin van de klachten? Welke gevolgen houden CVS in stand? Uitlokkende Factoren Voorbeschikkende Factoren Chronische Vermoeidheid Gevolgen: Instandhoudende Factoren WAT MAAKT JE ER KWETSBAAR VOOR? Lichamelijk begin punt Virusinfecte Hoog streefniveau en faalangst Eigen wensen uitschakelen Psychische problemen Overspannen, verwerkingsproblematiek, eetproblemen Ingrijpende levensgebeurtenissen Verwaarlozing, mishandeling, echtscheiding Emotionele verwaarlozing Ongezonde leefstijl Weinig bewegen, roken, alcohol of –drugsgebruik Erfelijke factoren via genen WAT DOET CVS ONTSTAAN? Virale infecties Ziekte van pfeiffer, Q-koorts, alledaagse infecties, hepatitisvirusinfectie en ziekte van Lyme Lichamelijke stress Operatie, verwonding, bacteriële infectie, zwangerschap of bevalling Medicatie Psychische stress WAT HOUDT CVS IN STAND? Het Gevolgenmodel (theorie van instandhouding) = Niet herstellen als de vermoeidheid eenmaal is ontstaan Intense vermoeidheid Lichamelijke gevolgen Voedingspatroon veranderen Niet accepteren Boosheid, frustratie en spanning Te snel actief worden Rust is noodzakelijk Lichamelijke sensatie Somatische fixatie Inspanningsintolerantie Ontmoedigd raken Uitputtingsverschijnselen Hyperventilatie Sterke emotionele reacties Verdrietig, boos, angstig en moedeloos Medische twijfel Verlies van werk Moeilijkheden met anderen Familieleden, hulpverleners, instanties SAMENVATTING Lichaam en geest niet zien als gescheiden Verschillende factoren spelen een rol Je kunt er kwetsbaar voor zijn Instandhoudende factoren spelen een cruciale rol Strijd en stigmatisering Bang worden voor de klachten Stress Slecht slapen Moeilijkheden met anderen Verlies van werk Ontmoedigd raken Sterke emotionele reacties Lichamelijke gevolgen Niet kunnen accepteren Te snel weer actief worden Bronvermelding illustraties: http://www.eci.nl/boeken/omgaan-met-chronische-vermoeidheid-j-spaans-9789031352234 http://www.runtraineat.com/extra/de-strijd-tussen-lichaam-en-geest http://www.dagelijksebroodkruimels.nl/geest-ziel-en-lichaam/ http://www.kazanmakisteyenler.com/2010/02/stres-nedir-ve-nasil-basa-cikilir/ http://www.blogging4jobs.com/work/goodbye-stress-hello-success-5-company-culture-fixes/ http://www.conpax.nl/allergenenwetgeving/ https://ronirvine.wordpress.com/2008/11/19/fragile/ http://www.budanaweb.com/2011/11/virus-mentais.html http://diensten.aanbodpagina.nl/afvallen-eetproblemen http://www.logopedie.nu/roken-en-e-sigaretten http://health.wikinut.com/img/pjrun7e_vcexb3gd/No-Alcohol http://ctsnovelstudy.wikispaces.com/Go+Ask+Alice http://www.scientias.nl/onze-genen-hebben-toch-geen-glazen-bol/59991/ http://www.fleetfeethuntsville.com/races/upcoming-races http://dame-blanche.plazilla.com/page/4295134752/volwassenen-en-jongeren-vergiftigen-zichzelfdoor-al-die-foute-medicatie http://www.trendystyle.net/psyche/boosheid.html