DEMENTIE: OVER Gemeenten NHN 16 februari 2017 ZIEKTE, ZORG EN SAMENLEVING Anja Barte (accountmanager Geriant Scholing en Advies) Cindy Brink (regiomanager Geriant Noord-Kennemerland Zuid) Dementie: een overview Dementie vriendelijke gemeente de ‘publieke zaak’ aanpak familie en mantelzorg getallen van de WF-gemeenten feiten feiten Dementie: een korte ‘spoedcursus’ Auguste D., Frankfurt 1906: 51 jaar Alois Alzheimer ‘ziekte van Alzheimer’ • • • • Eiwitklontering in de hersenen Verzamelbegrip: niet één ziekte Lang een ‘vergeten ziekte’: Vanaf jaren 80: ‘booming’ • • • • • 5 tot 7 % van alle 65+ Bij 90 jaar: 40% Ieder kwartier een nieuwe patiënt 2014 en 2050: van 250.000 naar 500.000 12.000 jonger dan 65 ( ± 5%) • • • • • Grootste risicofactor: leeftijd 70% woont thuis, 30 % in een verpleeg- of verzorgingshuis 40% alleenwonend kosten: € 4,7 mld. per jaar getallen Prevalentie dementie in Noord-Holland-Noord Dementie in Noord-Holland-Noord 2015-2040 25,000 20,000 15,000 2015 10,000 2040 % 5,000 0 2015 2040 % NK 3,918 8,935 128% KOP 2,653 6,048 128% WF 2,937 7,629 160% NHN 9,508 22,612 138% Tussen 2015 en 2040: ruim 63.000 nieuwe gevallen van dementie (incidentie) getallen Prevalentie dementie in de NK/MK-gemeenten Dementie in de NK/MK-gemeenten 2015-2040 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 2015 1,000 2040 % 500 0 Alkmaar 2015 1,636 2040 3,289 % 101% Heiloo 531 1,237 133% H'waard 588 1,649 180% Langedijk 369 978 165% Bergen 794 1,783 125% Uitgeest 168 322 92% Castricum 742 1,622 119% Tussen 2015 en 2040: ruim 30.000 nieuwe gevallen van dementie (incidentie) getallen Prevalentie dementie in de Noordkop Dementie in de Noordkop 2015-2040 2,500 2,000 1,500 1,000 2015 2040 % 500 0 2015 2040 % Den Helder 969 2,044 111% Hollands Kroon 682 1,527 124% Schagen 753 1,883 150% Texel 249 593 138% Tussen 2015 en 2040: ruim 17.000 nieuwe gevallen van dementie (incidentie) getallen Prevalentie dementie in de WF-gemeenten Dementie in de WF-gemeenten 2015-2040 3,000 2,500 2,000 1,500 2015 2040 1,000 % 500 0 Drechterland 2015 267 2040 713 % 167% Enkhuizen 283 653 131% Hoorn 986 2,384 142% Koggenland 323 843 161% Medemblik 622 1,816 192% Opmeer 169 402 138% Stede Broec 287 819 185% Tussen 2015 en 2040: ruim 20.000 nieuwe gevallen van dementie (incidentie) getallen Maar……!!! 20 - 65 jaar in Noord-Holland-Noord 2015-2040 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000 50,000 0 -50,000 2015 2040 % NK 139,515 123,577 -11% KOP 94,429 74,390 -21% WF 121,404 109,991 -9% NHN 355,348 307,958 -13% Verhouding mensen met dementie / aantal werkenden 2015: 1 op 37 2040: 1 op 14 naasten familie en mantelzorgers Familie / naasten / mantelzorgers • dubbele belasting • ‘drie keer rouwen’ • gezondheidsrisico’s 25%: depressie in engere zin 65%: grote tot zeer grote emotionele stress 50%: lichamelijke gezondheidsklachten ‘Je geneest de ziekte niet, maar effectieve hulp is mogelijk’ familie en mantelzorgers (2) naasten Familie / naasten / mantelzorgers Wat kenmerkt ze? • • • • • • • Onderlinge verschillen zijn groot: de mantelzorger bestaat niet 60% is partner 35% is kind (zoon/dochter/aangetrouwd) 61% participeert in de dagelijkse zorg 59% doet dat voornamelijk alleen 74% doet dat bij de persoon met dementie thuis 22 uur per week (bij betrokkenheid in de zorg) Monitor Alzheimer Nederland 2009 - 2014 Ervaren belasting: top-3 • • • Omgaan met gedrag en stemming (77%) Overbelasting vanwege 24 uurs-zorg (66%) Weerstand tegen opname (60%) aanpak zorg & samenleving Kern • behandeling: geen ‘gouden pil’ • intramurale zorg lost het niet op • Goede ondersteuning en zorg is ons beste antwoord • En: dat heeft ook effect! Dus: Dementie thuis! Andere trends: • • • • • preventie (cardiovasculair, bewegen, licht) Laatste jaren: veel publieke aandacht digitalisering bijzondere groepen (allochtonen? Jonge mensen?) € : veel geld, en in teveel verschillende potjes! aanpak voor cliënt en naasten cliënten • • • • • zingeving dagactiviteit zelfredzaamheid Veiligheid Ontmoeting & communicatie familie / naasten / mantelzorgers • informatie & advies • steun en begeleiding (emotioneel en praktisch) • een vast aanspreekpunt en vertrouwenspersoon: casemanagement! • delen (‘sharing’), bv. Alzheimer-café Hoe reageert samenleving? • • • • beeldvorming: uitsluiting, taboe, stigma isolement dreigt => niet de ziekte, maar de mens! => erbij horen: het leven leiden dat mogelijk is kansen ‘dementievriendelijke gemeente’ ‘Dementievriendelijk’ is…. 6 adviezen voor gemeenten 1. Maak van dementie een publieke zaak! 2. Investeer in informele zorg / vrijwilligers 3. Zorg daarbij voor kennis van zaken: investeer in kennis & attitude kansen Geriant Scholing & Advies We doen het samen! Waar kan ‘Geriant Scholing & Advies’ gemeenten mee helpen 1. Scholing, voor verschillende doelgroepen WMO-consulenten en/of sociale wijkteams Scholing vrijwilligers (o.a. van welzijnsorganisaties) Scholing mantelzorgers van (nog) niet geïndiceerde mensen met (vermoeden op) dementie 2. E-learning ‘Dichter bij dementie’: geschikt voor vrijwilligers, mantelzorgers en professionals 3. Voorlichtingsbijeenkomsten over dementie voor lokale stichtingen, verenigingen, organisaties, etc., 4. Opleiding ‘dementie-ambassadeur’ 5. ‘Leskoffer’: voor basisscholen en middelbaar onderwijs, met training voor docenten kansen ‘dementievriendelijke gemeente’ ‘Dementievriendelijk’ is…. 6 adviezen voor gemeenten 1. Maak van dementie een publieke zaak! 2. Investeer in informele zorg / vrijwilligers 3. Zorg daarbij voor kennis van zaken: investeer in kennis & attitude 4. Maak verbindingen: zorg, welzijn, samenleving 5. Dus: breng WMO, WLZ en ZVW bij elkaar, i.p.v. ze ‘hard’ te scheiden 6. Geef ze een stem! Hoor structureel de regionale Alzheimer-afdeling. kansen DEMENTIE: over ziekte, zorg en samenleving • x Meer weten? [email protected] / [email protected]