Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek Jaarverslag 2015 Vastgesteld door Managementberaad Transmurale Zorg dd 31-5-2016 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek E.J.M. van Hemert, netwerkcoördinator www.palliatievezorgwestachterhoek.nl Doetinchem, 20 mei 2016 Inhoudsopgave 1. 2. Inleiding 1.1 Het Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) 1.2 Samenwerking in de Achterhoek Signalering door het Netwerk Bijlagen: 1. Aangesloten organisaties en leden 2. Werkgroepen netwerk 2015 3. Activiteitenoverzicht 4. Financieel verslag (los bijgevoegd) Jaarverslag 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek (def) 2 1. Inleiding Palliatieve Zorg maakt landelijk en regionaal een enorme groei door. Waar we 10 jaar geleden een beperkte groep gedreven en deskundige mensen in de regio kenden die palliatieve zorg uitdroegen, zien we dat Palliatieve Zorg steeds meer structureel aandacht krijgt binnen de organisaties. Ook zien we dat vele zorgverleners de weg naar de scholingen op het gebied van palliatieve zorg weten te vinden. Waar subsidies tot 5 jaar geleden vooral gericht waren op het ontwikkelen van nieuwe kwaliteitsinstrumenten en goede voorbeelden, zien we dat het accent nu op implementatie ligt. Er is al veel ontwikkeld, de vraag is: hoe kunnen we dit inbedden in onze organisaties? Het landelijk dekkend stelsel van netwerken is door het Ministerie van VWS in 2001 ingesteld met als doel verbinden en afstemmen. De vier kerntaken van de netwerken palliatieve zorg, waarop ook de VWS subsidie is gebaseerd, zijn: Het coördineren, in de zin van het samenbrengen van relevante partijen rondom concrete thema’s en zorg dragen voor een effectief en efficiënt zorgproces; het betreft beroepskrachten, vrijwilligers, bestuurders/managers en mantelzorgers; Het informeren van het publiek over palliatieve zorg en lokale mogelijkheden; Het faciliteren en lokaal afstemmen van deskundigheidsbevordering; Het signaleren van lokale tekortkomingen in de kwaliteit en kwantiteit van palliatieve zorg; De 65 palliatieve netwerken in ons land ontwikkelen zich in een gezamenlijke richting en maken steeds meer gebruik van elkaars deskundigheid. 1.2 Het Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) Het landelijk verbeterprogramma is in 2014 opgegaan in het Nationaal Programma Palliatieve Zorg. Het kabinet investeert 8.5 miljoen per jaar in dit programma dat loopt tot en met 2020. In ons land zijn inmiddels 7 consortia ingericht rond de universitaire centra. Een consortium wordt gevormd door een Expertisecentrum Palliatieve Zorg (EPZ), Integraal Kankercentrum NederLand en een aantal netwerken palliatieve zorg. Samen vervullen zij een belangrijke rol in het NPPZ. Vanuit de consortia kunnen subsidieaanvragen worden gedaan. Elk netwerk heeft zich aangesloten bij een consortium. Voor Oost Achterhoek, West Achterhoek en regio Zutphen is dat consortium PalZO: Palliatieve zorg Zuid Oost rond het EPZ Nijmegen, dit bestaat uit 10 netwerken. Als basis voor PalZO is een waardendocument opgesteld . Het Nationaal Programma Palliatieve Zorg heeft vier thema’s benoemd, als speerpunten van het NPPZ. 1. bewustwording en cultuur 2. organisatie: continuïteit van zorg 3. zorginnovaties en kwaliteit 4. patiëntenparticipatie Het programma beoogt om in 2020 voor palliatieve patiënten en hun naasten te kunnen voorzien in optimale palliatieve zorg door een integraal multidisciplinair team van mantelzorgers, vrijwilligers en professionals, zoveel mogelijk geïntegreerd in de reguliere zorgverlening. Binnen het programma is aandacht voor duurzame samenhang tussen praktijk, onderzoek en onderwijs. Jaarverslag 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek (def) 3 1.3 Samenwerking in de Achterhoek In het kader van het bundelen van krachten is in 2014 is een traject gestart om te komen tot intensievere samenwerking tussen de netwerken palliatieve zorg Zutphen, West Achterhoek en Oost Achterhoek. Deze samenwerking moet er toe leiden dat we meer resultaat halen voor eenzelfde inspanning en dat we gelijke resultaten halen in een brede regio Achterhoek waarin veel dezelfde zorgaanbieders actief zijn. Door het bundelen van de netwerken wordt de bestuurlijke verantwoordelijkheid beter gewaarborgd. Daarbij is het wel de overtuiging dat de inhoudelijke resultaten in de eigen regio behaald moeten worden en dat de regionale netwerken een rol van betekenis daarin blijven spelen. Om deze intensieve samenwerking te bekrachtigen is er op 22 september 2015 een visiedocument ondertekend. Alle netwerkpartners hebben hun handtekening hieronder gezet. De programmaraad, onderdeel van de nieuwe samenwerkingsvorm, is meteen geïnstalleerd en van start gegaan. De programmaraad bestaat uit zorgprofessionals, allen met een functionele relatie en affiniteit met palliatieve zorg. Zij vertegenwoordigen niet een organisatie of beroepsgroep. 2. Signalering door het Netwerk Het Netwerk wil knelpunten in de palliatieve zorg gezamenlijk signaleren. Nu het Consortium PalZO van start is gegaan, wordt er van hun kant gevraagd om de ervaren knel- en verbeterpunten in de Netwerken. Als input voor het Consortium PalZO inventariseerde het Netwerk de belangrijkste knel- en verbeterpunten vanuit elke organisatie. De drie belangrijkste knelpunten waren: nazorg communicatie huisarts-verpleegkundigen overdracht Ook worden jaarlijks de bezettingscijfers van de palliatieve voorzieningen bijgehouden. De palliatieve unit van Azora kende een bezetting van 80%, De gemiddelde ligduur was 20 dagen. - Gasthuis Sravana heeft in 2015 een grote verbouwing van 6 maanden ondergaan waardoor bezettingscijfers over dit jaar geen zin hebben. Verder zijn in 2015 in overleg met Saxion Hogeschool 2015 voorbereidingen getroffen voor een onderzoekslijn in het Slingeland Ziekenhuis waarbij studenten verpleegkunde onderzoeken welke rol verpleegkundigen kunnen spelen in het terugdringen van het aantal crisisopnamen van terminale patiënten op de SEH in het SZ. Jaarverslag 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek (def) 4 BIJLAGE 1: Aangesloten organisaties en leden 2015 Organisatie Functie Deelnemer Azora Carla Molthof Buurtzorg Specialist ouderengeneeskunde Oncologieverpleegkundige TZ Wijkverpleegkundige Careaz Dr. Jenny Verpleegkundige Sjanne Wijnands Elver Ans Lammers Arts ondersteunend verpleegkundige Federatie VPTZ Oost- Regiocoördinator Gelderland Coördinator vrijwilligers ZW Achterhoek De Gouden Leeuw Locatiemanager Groep Verpleegkundige Markenheem Teammanager Verpleegkundige Regionale Huisartsen Huisarts Vereniging Oude IJssel Sensire (voorzitter) Relatiebeheerder/ Portefeuillehouder Vpk consulent oncologie/pall.z Specialist ouderengeneeskunde Verpleegkundig Specialist Dianne van Marwijk Slingeland Ziekenhuis Trudy Geurts Sravana Thuiszorg Groot Gelre VIT Hulp bij Mantelzorg Verpleegkundig specialist palliatieve zorg Coördinator Wijkverpleegkundige Mantelzorgconsulent Netwerkcoördinator Jaarverslag 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek (def) Dirk Mantel Janette Alink Margaret Blijleven Saskia te Stroet Monique Ligterink Henriët van de Bovenkamp Harrie Dekkers Monique Oord Carla Schotman/Netty Flierman Injou Alhashime Judith Groothuis Heleen Klumper Elisabeth Kolkman Annemiek Ebbers Liesbeth van Hemert 5 BIJLAGE 2 Werkgroepen 2015 Café Doodgewoon: (4x) Dorothé Hammecher, coördinator Inloophuis Oude IJssel, Heleen Klumper, coördinator Sravana, Ans Lammers, wijkverpleegkundige Buurtzorg, Liesbeth van Hemert, netwerkcoördinator palliatieve zorg West-Achterhoek (ncpz-wa) Internationale Dag: Van de Palliatieve Zorg (9x) Dirk Mantel, VPTZ Oost-Gelderland, Esther Wieggers, wijkverpleegkundige Sensire, Margaret Blijleven, manager zorghotel De Gouden Leeuw Groep, Janette Alink, coördinator VPTZ Zuid-West Achterhoek, Annemiek Ebbers, mantelzorgconsulent VIT-hulp bij mantelzorg, Trudy Willems, ncpz OostAchterhoek, Liesbeth van Hemert, ncpz-wa. Integratie consultatieteams palliatieve zorg (4x) Trees Bockting, unitmanager beschouwende afdelingen SZ, Miriejan Zeevalkink, verplk consulent oncologie en palliatieve zorg Sensire, RoosMarie Tummers, consulent IKNL, Liesbeth van Hemert, ncpz-wa. Projectgroep Signalering in de Palliatieve fase (1x) Anna Kempe, netwerkcoördinator pz regio Zutphen, Miriejan Zeevalkink, vp consulent oncologie en pz Sensire, Margaret Blijleven, manager De Gouden Leeuw Groep, Makram Maamria, teammanager Azora Antonia, Liesbeth van Hemert, ncpz- wa. Palliatieve zorg en Dementie (3x) Ineke Bennink, manager Kennisnetwerk Kwetsbare Ouderen WA, Elisabeth Kolkman, wijkvpk Thuiszorg Groot Gelre, Miriejan Zeevalkink, vp consulent oncologie en pz Sensire, Henriët van de Bovenkamp, vpk Markenheem Schavenweide, Karin Hogevonder, trajectbegeleider dementie WA, Carla Molthof specialist ouderengeneeskunde Azora, Liesbeth van Hemert, ncpz-wa. Steunpunt MantelZorg Palliatief (1x) Hendrika Wubben, mantelzorgconsulent VIT hulp bij mantelzorg, Anna Kempe Ncpz regio Zutphen, Cecile Elissen, mantelzorgconsulent Perspectief, Dirk Mantel, regiocoördinator VPTZ OG, Trudy Willems, ncpz regio Oost-Achterhoek, Liesbeth van Hemert, ncpz-wa. DeskundigheidsBevordering (2x) Frank Jansen, huisarts, Carla Molthof, specialist ouderengeneeskunde Azora Miriejan Zeevalkink, vp consulent oncologie/palliatieve zorg Sensire, Trudy Geurt, vpk specialist palliatieve zorg Slingeland Ziekenhuis, Liesbeth van Hemert, ncpz-wa Programmaraad PZ Achterhoek (1x) Anna Kempe, ncpz regio Zutphen, Karlijn Duijvelaar geriater Gelre Ziekenhuis Zutphen , Kees van Arkel, internist-oncoloog Slingeland Ziekenhuis, Carla Molthof, SO Azora, Carla Schotman, vp specialist pz huisartsengroep, Edith Kok, longarts SKB, Hans van der Holst, kaderarts pz, Anke Giesen, vp Careaz Netty Flierman, vp consulent oncologie en pz Sensire, Hilde Boei, Zorgbelang Gelderland Jaarverslag 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek (def) 6 Implementatie van kwaliteitsinstrumenten Bijlage 3 - Activiteitenoverzicht 2015 Activiteiten 2015 Doelstellingen Gerealiseerd in 2015 1. Oriëntatie op Signalerings-box Kwaliteitsverbetering in de palliatieve fase, door middel van betere signalering door verzorgenden en verpleegkundigen. - Er is subsidie aangevraagd en verkregen bij ZonMw, traject september 2015-september 2016. Projectleider Anna Kempe, netwerkcoördinator regio Zutphen. - De Gouden Leeuw Groep is penvoerder (deelname team zorghotel Zelhem), verder doen mee Azora (2 thuiszorg- 2 verpleeghuisteams) en Sensire (3 thuiszorgteams). In totaal 9 ambassadeurs zijn geselecteerd. - De projectgroep kwam 1 keer bij elkaar - De ambassadeurs kregen een tweedaagse scholing van IKNL. Onderdeel daarvan was het maken van een implementatieplan voor de eigen organisatie. - Conclusie: De doelstelling is behaald. We willen in 2015 bereiken dat een aantal sleutelpersonen zijn geschoold en dat er een implementatieplan ligt. 2. Implementatie Zorgpad Stervensfase (ZS) Kwaliteitsverbetering in de stervensfase op zoveel mogelijk plekken in de regio West-Achterhoek Hier zijn in 2015 geen nieuwe ontwikkelingen in. Markenheem staat nog steeds in de planning. Meting: Binnen het ZS is een 0-meting opgenomen, welke wordt herhaald nadat een periode met het ZS is gewerkt. De beschikbare patiëntinformatie beter toeleiden naar de patiënt en/of diens naasten. Informatie 3. Reguleren Patiënt-informatie Subsidieverantwoording 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek - Activiteitenoverzicht Begin 2015 is de werkwijze met contactpersonen palliatieve zorg geëvalueerd. Het werkt nog niet: er vindt weinig/geen doorverwijzing plaats vanuit het ziekenhuis naar de contactpersonen. Dit komt voornamelijk doordat deze doorverwijzing aan het begin van de palliatieve fase onvoldoende plaatsvindt op de poli’s en in het ziekenhuis. Het plan wordt even on hold gezet. Mogelijk helpt het palliatief team SZ bij het vroegtijdig in beeld hebben van de palliatieve patiënt. 7 Conclusie: doelstelling niet behaald. We willen verder werken aan vroegtijdig markeren palliatieve fase. Informatie/PR 4. Café Doodgewoon 5 Internationale Dag van de Palliatieve Zorg In gesprek raken met zieken, naasten en geïnteresseerden over thema’s rondom het levenseinde. Tevens informatie verstrekken. Doelstelling 2015 was 3x een bijeenkomst houden (opstartfase). Voor de laatste bijeenkomst is een subsidie verkregen van €868,van Monuta Charity Fund. Een bijeenkomst organiseren rond de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg met als doel meer bekendheid m.b.t. Palliatieve zorg aan inwoners van de regio West-Achterhoek. Café Doodgewoon werd in 2015 3x georganiseerd: 1. 2. 3. Bewegen bij ernstige ziekte: 6 deelnemers Workshop Schrijf je door je rouw: 14 deelnemers Het einde van mijn leven, wat heb ik er over te zeggen? 33 deelnemers Conclusie: doelstelling is behaald. Onder leiding van Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg OostGelderland en in samenwerking met het netwerk Oost-Achterhoek werd in november een symposium georganiseerd met als thema ‘Mantelzorg voldoende in beeld?’ Doelgroep was (wijk)verpleegkundigen, verzorgenden thuiszorg, medewerkers sociale wijkteams. Er waren 270 deelnemers die het symposium gemiddeld met een 8,6 waardeerden. Deskundighb. Conclusie: doelstelling behaald 6. Project Integratie Consultatieteams Palliatieve Zorg West-Achterhoek Een integraal aanbod van laagdrempelige consultatie in de regio West-Achterhoek waarvoor structurele financiering is geregeld. Doel voor 2015 was in kaart brengen wat er nodig is om dit laagdrempelige aanbod zowel in het SZ als in de 1e lijn en andere intramurale voorzieningen te realiseren. En op grond hiervan een verbeterplan op te stellen. Subsidieverantwoording 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek - Activiteitenoverzicht - Palliatief Team SZ kreeg in 2015 237 consulten, het Transmuraal Consultatieteam kreeg 28 consulten. - Er zijn 4 tevredenheidsenquêtes uitgezet: onder de leden van het palliatief team SZ, de (potentiële) gebruikers SZ, leden transmuraal team, (potentiële) gebruikers transmuraal team. De gebruikers zijn allemaal heel tevreden over zowel het team SZ als het transmurale team. Alleen het transmurale team wordt relatief weinig geraadpleegd. Redenen: er zijn geen vragen, onbekendheid met het team en de mogelijkheid om deskundigen in eigen organisatie te 8 Deskundigheidsbevordering raadplegen. - Er is een gezamenlijke stip op de horizon bepaald: continuüm van vertrouwen door de patiënt en naaste. Tussendoel: eenheid in beleid en een goede samenwerking. - Er is een verbeterplan opgesteld: gezamenlijke casuïstiekbesprekingen organiseren en gezamenlijke MDO’s. Er is één gezamenlijke casuïstiekbespreking georganiseerd. En er is gekeken of huisartsen kunnen aansluiten bij het mdo van palliatieve patiënten in het SZ. Dit laatste is relatief tijdrovend. Conclusie: de doelstelling is behaald. 7. Scholing Sterven op je eigen manier (STEM) voor verpleegkundigen. Een aangepaste verdiepingscursus STEM voor verpleegkundigen, met daarin bewust wording eigen waarden en normen m.b.t. levenseinde en tools m.b.t. het contact maken met een palliatieve patiënt en diens naaste. Dit is niet opgepakt. Reden: het pakket van wijkverpleeg-kundigen zit al heel vol, dus niet een goed moment. De reguliere verdiepingsavonden STEM voor verzorgenden en verpleegkundigen zijn twee keer gegeven. In totaal werden 36 medewerkers geschoold. Conclusie: doelstelling is niet behaald. 8. Basiscursus Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen Zorgen dat er voor verpleegkundigen een structureel scholingsaanbod palliatieve zorg in de regio is. In opdracht van Buurtzorg ontwikkelde het Graafschap College een basisscholing in de vorm van een blended learning. Deze werd ook open gesteld voor verpleegkundigen uit andere organisaties. Hij werd in 2015 1x gegeven. In totaal werden 28 verpleegkundigen geschoold, waarvan 23 van Buurtzorg. Conclusie: doelstelling is gedeeltelijk behaald. De scholing is nog in ontwikkeling. 9 Palliatieve zorg voor mensen met dementie. - Verbeteren van de verbinding tussen gespecialiseerde medewerkers palliatieve zorg en dementie. Ontwikkelen aanbod deskundigheidsbevordering voor Subsidieverantwoording 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek - Activiteitenoverzicht De werkgroep heeft zich georiënteerd op het scholingsaanbod. Het Graafschap College heeft in samenwerking met het netwerk een elearningsmodule ontwikkeld palliatieve zorg bij mensen met 9 Samenwerking Deskundighbevord. medewerkers 1e lijn. 10. Samenwerking netwerken Oost-Achterhoek, Zutphen en West-Achterhoek Versterken van de netwerken door het bundelen van krachten. Subsidieverantwoording 2015 Netwerk Palliatieve Zorg West-Achterhoek - Activiteitenoverzicht dementie. De werkgroep heeft een casuïstiekbespreking georganiseerd voor wijkverpleegkundigen, een beperkte groep genodigden. Met deelnemers zijn de wensen en behoeften op het gebied van scholing van geïnventariseerd. Er is behoefte aan casuïstiekbespreking met de thema’s pijn herkennen, onbegrepen gedrag en delier. Conclusie: Doelstelling is gehaald. - Er is een gezamenlijk waardendocument ontwikkeld, onder begeleiding van een externe adviseur uit de regio Nijmegen. - Het waardendocument is ondertekend door de deelnemende organisaties in de netwerken op een feestelijke werkconferentie op 22 september 2015. - Er is een programmaraad van gespecialiseerde professionals in het leven geroepen die als opdracht heeft gekregen om de agenda voor de drie netwerken te bepalen. - Er is een dagelijks bestuur ingericht van de portefeuillehouders van de drie netwerken. Conclusie: doelstelling is behaald. 10