Meer gezondheid Minder zware metalen

I
N
F
O
R
M
A
T
I
E
M
A
P
J
Leven met zware metalen: te doen en te laten
Was je handen voor het
eten en na het spelen.
Voorkom stof in huis.
Probeer naakte grond
te laten begroeien.
Was mij a.u.b.
Zelfgekweekte groenten
en fruit = oké, mits je de
aangepaste soort en
teelt kiest.
Meer informatie vind je op het insteekblaadje.
ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
administratie Gezondheidszorg
Markiesstraat 1, 1000 Brussel.
tel.: 02-553 35 09
[email protected]
www.gezondmilieu.be
MARKAD/05/01
www.mmk.be
Verantwoordelijke uitgever: Dirk Dewolf, Markiesstraat 1, 1000 Brussel.
Poets met water.
Meer gezondheid
Minder
zware metalen
E
Kan je zelf de inname van zware metalen beperken ?
Wat zijn zware metalen?
Zware metalen zijn stoffen die vergeleken met water vrij zwaar zijn. Er zijn een zevental
zware metalen die schadelijk zijn voor de gezondheid van de mens: lood (Pb), arseen (As),
cadmium (Cd), chroom (Cr), kwik (Hg), antimoon (Sb), nikkel (Ni).
Waar komen
zware metalen vandaan?
De meeste zware metalen zijn van nature aanwezig
in de bodem. De gehaltes variëren naar gelang van
de plaats op de wereld. Menselijke activiteit zorgt
ervoor dat de natuurlijke gehaltes enorm kunnen
toenemen tot waarden die schadelijk zijn voor
onze gezondheid. De huidige milieuwetgeving
waakt erover dat dit niet gebeurt. Toch bestaan
er nog plaatsen die ernstige vervuiling
meedragen uit het verleden.
BRONNEN VAN ZWARE METALEN
Industrie
metallurgische bedrijven,
chemische nijverheid …
Bodemvervuiling oude stortplaatsen,
zinkassen wegen,
fabrieksterreinen …
Bouwmaterialen
oude verfproducten,
vervuilde ophooggronden …
Gebruiksvoorwerpen batterijen,
kwikthermometers …
Andere …
tabak, het verkeer …
Hoe kom je in contact met zware metalen?
Zware metalen kunnen op vier manieren in ons lichaam binnenkomen:
• via het inademen en opeten van stof: Lucht bevat een hoeveelheid stof. Op dat stof
kunnen zware metalen vastgehecht zijn. Dat stof vinden we onder andere terug in
sigarettenrook, opwaaiend stof van vervuilde grond, uit schoorstenen …
• via water: Stofdeeltjes beladen met zware metalen dwarrelen neer en stapelen zich op in
de bodem. Samen met zware metalen die aanwezig zijn in vervuild afvalwater kunnen ze
doorsijpelen naar het grondwater. Lood kan ook vanuit waterleidingen in het drinkwater
terecht komen.
• via onze voeding: Zware metalen kunnen vanuit de bodem en het grondwater
opgenomen worden door planten en dieren. Vervuild stof kan eveneens neerdwarrelen op
onze groenten. Omdat zware metalen niet afbreekbaar zijn, kunnen ze zich opstapelen,
ook in ons lichaam.
• via zwangerschap: Een aantal zware metalen kunnen vanuit het bloed van de moeder via
de moederkoek aan het ongeboren kind worden doorgegeven.
Door je dagelijkse leefgewoonten wat aan te passen kan je de inname van zware
metalen in sterke mate verminderen. Dit werd in onderzoek aangetoond.
We sommen hieronder enkele huis, tuin en keukentips op die we als
voorzorgsmaatregel sterk aanbevelen.
• Woel verontreinigde grond niet onnodig om.
• Voorkom verwaaiing door de bodem af te
dekken met houtschors, in te zaaien met gras
of te beplanten met bodembedekkers.
Huistips
Stof in huis vormt een belangrijke bron van zware metalen,
aangezien op dat stof zware metalen vastgehecht zitten.
• Verminder stofvorming door altijd
je voeten te vegen voor je het huis
binnenstapt.
• Gebruik bij voorkeur matten in rubber
of kunststof en reinig ze regelmatig
met water.
• Klop andere matten regelmatig
(buiten) uit.
• Gebruik je een stofzuiger? Kies er dan een met
een hepafilter of een goede cycloonfilter.
Een klassieke stofzuiger vangt de grote
(zichtbare) stofdeeltjes op, het fijn stof wordt
gewoon weer door de filter de kamer ingeblazen.
• Neem stof zoveel mogelijk af met een vochtige
doek en reinig de vloer met een natte dweil in
plaats van met een stofzuiger.
• Was regelmatig de speeltjes van je kinderen !
Zware metalen kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken als ze opgenomen
worden in ons lichaam. Veel hangt af van het soort zwaar metaal dat je binnen krijgt en
van de hoeveelheid. De buurt waarin je woont, je levenswijze, je voeding, je leeftijd, …
spelen allemaal mee in de aard en de ernst van de mogelijke gezondheidseffecten.
Meer specifieke informatie, die van belang is voor de regio waarin jij woont, vind je terug
op de aparte insteekblaadjes in dit mapje.
Keuken- en tuintips
• Was steeds je handen nadat je in de tuin hebt gewerkt en
zorg ervoor dat uw kinderen hun handen wassen nadat ze
buiten gespeeld hebben.
• Laat je kinderen niet spelen op een stoffige ondergrond
of op onbegroeide grond, maar wel op begroeide terreinen
of grasvelden.
• Spoel verharde oppervlakken waarop kinderen spelen,
zoals het terras en de stoep, geregeld af met leidingwater.
• Gebruik enkel leidingwater om kinder- en zwembadjes te vullen.
Zware metalen worden opgenomen door planten en dieren. Omdat ze niet
afbreekbaar zijn, kunnen ze zich in ons lichaam opstapelen tot hoge gehalten.
De ene groentesoort neemt makkelijker zware metalen op dan de andere. Het ene
zware metaal wordt door eenzelfde groente makkelijker opgenomen dan het andere.
Afhankelijk van een aantal factoren:
• de soort en de hoeveelheid zware metalen
• de zuurtegraad van de bodem
• het gehalte aan organisch stof
Rekening houdend met bovenstaande factoren is het meestal
mogelijk om veilig bepaalde groenten- of fruitsoorten te kweken.
Een insteekblaadje in deze map zet je al een heel eind op weg naar een veilige
keuze. Soms is een onderzoek van je tuingrond nodig om te bepalen welke
groentesoorten je kan telen zonder risico voor je gezondheid.
Nog een laatste tip: als je zelfgekweekte groenten voor gebruik wast
vermindert de hoeveelheid zware metalen die je opneemt met ongeveer 25 %.
Nog vragen? Neem hiervoor contact op met de medisch milieukundige van jouw regio.