Archeologie en ontwikkelingsprojecten in Kortenberg: lessen voor

Verslag Gemeentelijke Erfgoedcommissie
Datum: 5 februari 2014
Aanwezig: Walter Sevenants, Sofie Declercq, Nele Beyens, Kristof Coeckelbergh, Daniel Claes,
Kristien Hermans, Henri Vannoppen, Paul van Leest en Stien Pardon (verslag)
Verontschuldigd: Bart Nevens, Chris Borgions en Johan Bonast
1. Goedkeuring vorig verslag
Verslag wordt goedgekeurd.
2. Archeologie en ontwikkelingsprojecten in Kortenberg: lessen voor de
toekomst
Archeologie krijgt steeds meer een plaats op de agenda. De Geck wil het schepencollege,
onroerend erfgoed en de gemeentelijke diensten tijdig adviseren bij projecten.
Afgeronde projecten:
 Hof Zevenslapers Meerbeek
 Ter Gessel I Meerbeek
 Kerkhof Meerbeek
 Herko-site Kortenberg
Adviezen:
1. Het luik archeologie in een ontwikkelingstraject is pas gedaan wanneer OE de gronden
definitief “archeologisch” vrijgeeft én de aannemer- archeologie het archeologisch archief
overdraagt aan eigenaar/opdrachtgever. Beste de dienst Openbare Werken hierover
inlichten.
2. Het archeologisch depot van het Erfgoedhuis gebruiken om het archeologisch archief van
projecten waarbij de gemeente eigenaar/opdrachtgever is, te deponeren. Cf overeenkomst
3. OE moet vroeger informatie vragen aan Erfgoedhuis Kortenberg VZW
Lopende projecten:
 Restauratie restant brouwerij in abdijpark
 Hof ter Bruggen – Kasteelstraat – Weesbeek – Erps-Kwerps
 Ter Gessel II Meerbeek
 Hof St.Elisabeth Erps-Kwerps
Adviezen:
4. Studiebureau’s wijzen op hun verantwoordelijkheid m.b.t. het traject “archeologie”.
5. OE zou duidelijkheid moeten creëren rond het feit dat de Bijzondere Voorschriften voor het
archeologisch (voor)onderzoek al dan niet meer kunnen aangepast worden na het opstellen
van het bestek en de selectie van de aannemer van de werken.
Projecten in opstart:
 Groentekelder abdij Kortenberg
Adviezen:
6. Archeologie (en erfgoed in het algemeen) in een zo vroeg mogelijk stadium van een
ontwikkelingstraject meenemen.
a. Om vertragingen en onverwachte onkosten te vermijden
b. Maar ook om als inspiratiebron te kunnen dienen in het ontwerp
7. Organiseren van een introductie sessie “hoe archeologie meenemen in een
ontwikkelingstraject” door OE aan CBS en betrokken gemeentelijke diensten
8. Specifieke expertise m.b.t. (bouwkundig) erfgoed ontbreekt bij de gemeentelijke diensten.
a. Proactief beroep doen op GecK!
b. Rol voor Herita, OE, …
c. Nood aan een Intergemeentelijk erfgoedconsulent
d. OE zou een geïntegreerde erfgoed-benadering moeten opzetten: één
erfgoedconsulent als aanspreekpunt, één advies.
3. Beeldkwaliteitsplan BRUT
De toekomstwandeling heeft verschillende elementen naar boven gebracht. Op 17/2 geeft
BRUT hierover een presentatie aan het schepencollege.
Op 3 maart om 20 u. wordt voorzien om dit ook te presenteren aan de Gecoro en de Geck.
4. Erfgoed & ‘De groene vallei’
De Geck wil partner zijn in het uitwerken van het project ‘De Groene vallei’ door Natuurpunt. We
vinden het belangrijk om van bij het begin van dit project voldoende aandacht aan erfgoed te
besteden. Walter zal onderstaande punten opnemen met Ewoud L’ Amiral van Natuurpunt. Deze
punten zijn ook een advies van de GecK aan de CBS.
1. Erfgoed als gelijkwaardige partner van in het begin meenemen in het project
2. De sociaal-economische waarde van erfgoed voor ogen houden: zowel financiële als
maatschappelijke baten
a. Inspiratiebron voor bij ontwerp en inrichting
b. Erfgoed als manier om het verhaal te brengen = beleefbaarheid van het gebied
verhogen
c. Erfgoedrelicten als publiekstrekker (branding)
d. Veel erfgoedrelicten zijn nog niet ontdekt => manier om mensen terug te laten
komen
e. Vergroten draagvlak voor project
f. Vermijden van onverwachte vertragingen en kosten
g. Vergroten financiële mogelijkheden (Europese subsidies)
3. Voorwaarde: het erfgoed moet gekend en gewaardeerd worden
a. Noodzaak tot inventarisatie
b. Waardering: beschermingswaardig, behoudens waardig, gedenkwaardig
4. Uitgangspunt: waardevol erfgoed behouden
a. Indien conflict: bewuste keuze maken o.b.v. een op voorhand samen afgesproken
afwegingskader
b. Indien waardevol erfgoed vernietigd moet worden: registratie
5. Van onbewust onwetend naar bewust wetend handelen m.b.t. erfgoed
6. Gefaseerde aanpak met duidelijke reflectie- en beslissingsmomenten
7. Erfgoedvertegenwoordigers in projectorganisatie
a. Mobilisatie erfgoedverenigingen deelnemende gemeenten
b. Onroerend Erfgoed
c. Provincie Vlaams-Brabant
5. Status lopende dossiers/projecten
a. Kapelletjes
De kerkfabriek heeft twee kapelletjes aan de gemeente verkocht/geschonken. Nog
een kapelletje werd in erfpacht aan de gemeente gegeven.
Het betreft:
- Kapel aan “Den Tomme”
- Kapel O.L.V. van Bijstand in de Klein Vilvoordestraat, Meerbeek
- Kapel op de hoek van de Curegemstraat en Frans Mombaersstraat
b. Oude Baan 59 (code 2)
Kristof is ter plaatse geweest met Stefan Meijering van OE. Vanuit OE is er een brief naar
de eigenaar vertrokken met de melding dat:
-
De opruiming van de binnenkoer noodzakelijk is (beschermd dorpsgezicht)
De muur langsheen de voetweg geconsolideerd moet worden
Dit alles binnen een afzienbare tijd moet gebeuren of dat anders de
inspectie langs gestuurd zal worden.
De eigenaar had graag de twee gronden achteraan ontsloten via de binnenkoer of door
een verbreding van de voetweg, maar hier staat OE negatief tegenover.
c. Site ‘ fietsen Ludo’, Leuvensesteenweg 235, (norm code 3)
Er is een nieuwe eigenaar van deze site. Het eerste plan is nog embryonaal maar gaat
er van uit dat de villa behouden blijft.
d. Restauratie kerk Everberg
Er moet nog een aparte restauratie van de glasramen gebeuren.
6. Acties vorige vergadering
a. Toestand van de kapel in de Windmolenstraat
RO zoekt op wie de eigenaar is. Hoogstwaarschijnlijk is dit eigendom van de
gemeente.
b. Klachten sanitair in de kerk van Meerbeek.
Kristof signaleerde dit nog eens aan Bea van burgerzaken.
Men durft de afwatering niet dieper graven uit angst om op graven te stoten.
Momenteel niet meteen een oplossing.
c. Verdwijning gotische monstrans in de kerk van Kwerps
Kristof onderzoekt waar deze naartoe is op basis van documentatie van Henri
Vannoppen. Henri vond in zijn dagboek terug dat hij de monstrans voor de laatste
keer zag in 1993. Kristof schreef al een brief naar het jubelpark (koninklijk instituut
voor kunstpatrimonium) om de verdwijning te signaleren. Mogelijks duikt de
monstrans ooit op een veiling. Henri raadt aan dit ook te melden aan de dienst
‘diefstal van kunstvoorwerpen’ van de politie. Dit zal door Kristof gemeld worden.
Er zijn ook websites waarop aangifte gedaan kan worden:
http://www.religieuserfgoed.be/diefstal/
7. Jaarverslagen 2011 & 2012
Walter heeft deze verslagen goedgekeurd, deze zullen op de website komen.
8. Varia
De Geck overhandigde na de verkiezingen een memorandum aan het bestuur. Voorstel is om na drie
jaar eens te bekijken wat hier (al) mee gebeurd is.
Er wordt gezocht naar een herbestemming van de kerk van Kwerps. De Geck zal dit adviseren. Voor
er ingrepen gebeuren moet er zeker een inventaris van de erfgoedwaarden onroerende en roerende
erfgoedwaarden gemaakt worden.
De kilometerpaal aan Staca werd opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig
erfgoed. Een beschermingsaanvraag zal door OE verder bekeken worden.