CHINA’S ANTIEKE HART Dag 1 Aankomst in Chengdu Transfer van de luchthaven naar het hotel. Dag 2 Chengdu, excursie Jinsha en Sanxingdui In een reis met China’s archeologische en historische resten als hoofdthema laat ik je natuurlijk Jinsha en Sanxingdui zien, archeologische vindplaatsen uit de bronstijd die elk een eigen interessant museum hebben. Bij gebrek aan schriftelijke overblijfselen is veel aan deze culturen nog mysterieus. Maar men gaat ervan uit dat de Jinsha cultuur de voortzetting is van de Sanxingdui cultuur, door een natuurramp rond 1.100 v. Chr. zou de verhuizing noodzakelijk zijn geweest. Sanxingdui ligt 50 kilometer buiten Chengdu, Jinsha aan de rand van de stad. Dag 3 Chengdu, programma naar keuze Al naargelang je interesses kun je deze dag invullen. De stad biedt een modern centrum, traditionele theehuizen die kenmerkend zijn voor de provincie Sichuan, een Tibetaans wijkje, het sfeervolle Wenshu klooster, en het grootste fokcentrum voor pandaberen. Je kunt ook kiezen voor een dagtocht naar Leshan waar ’s werelds hoogste Boeddha uit een rotswand is gehouwen. Ik vind het leuk je te vergezellen, maar je mag er natuurlijk ook zelfstandig op uittrekken. Dag 4 Chengdu – Anyue, excursie Bamiao Boeddha In een paar uur rijden we naar Anyue. Na de lunch gaan we naar Bamiao en bezichtigen er de grootste liggende Boeddha ter wereld. Nu ja, met de toevoeging: op zijn linker zij liggende Boeddha. Het is een 23 meter lang kunstwerk, voltooid in de tiende eeuw. Ook de verscholen ligging maakt het bijzonder. Onderweg naar Bamiao stoppen we in een stadje waar je het gevoel krijgt dat de tijd stilstond. De mensen, de huizen, het straatbeeld – alles ademt vervlogen Chinese tijd. Het contrast met de moderne metropool Chengdu is onvoorstelbaar. We overnachten in de levendige stad Anyue. Dag 5 Anyue – Dazu, bezoek rotssculpturen Halverwege de rit naar Dazu, in de buurt van het stadje Shiyang, bezoeken we de Pilu Grot met zijn boeddhistische beeldhouwkunst. Topstuk is een beeld van Guanyin, de Chinese bodhisattva van het mededogen. Vanuit elk gezichtspunt valt je weer iets anders op in haar houding of oogopslag. De grootste verzameling uit grotten en rotswand gehakte sculpturen in de regio zien we bij Baoding Shan, bij de stad Dazu. Ze staan op de werelderfgoedlijst van de Unesco, stammen uit de Tang en Song dynastie en liggen in een smal, wat bochtig dal. Met de bijna intieme locatie komt de nieuwe rechtlijnige entree niet erg overeen: een gigantische toegangsbaan en torens in klassiek Chinese stijl verwelkomen je. We overnachten in Dazu. Dag 6 Dazu – Chongqing Binnen een paar uur ben je van Dazu in Chongqing. We verblijven er in het stadshart, op het schiereiland tussen de Yangtze en de Jialing. De middag is vrij, je kunt bijvoorbeeld naar het Eling Park gaan dat uitzicht over de twee rivieren biedt, je kunt ze ook per kabelbaan oversteken, of je kunt naar het Bevrijdingsmonument wandelen. Ooit moet dat zijn directe omgeving gedomineerd hebben, maar nu wordt het overvleugeld door moderne wolkenkrabbers. Vooral ’s avonds als alles in het licht baadt is het een leuke buurt. Dag 7 en 8 Chongqing – Yichang / Drie Kloven Dam – Jingzhou Deze reis mag dan als voornaamste focus China’s verleden hebben, grote Chinese prestaties in het heden als de aanleg van een uitgebreid netwerk van hogesnelheidsspoor, de Drie Kloven Dam, en het Noord-Zuid watertransfer project (zie dag 12) gaan niet ongemerkt aan ons voorbij. In de toekomst worden ze allicht gezien als de indrukwekkende monumenten en verworvenheden van het huidige China. We nemen de hogesnelheidstrein van Chongqing naar Jingzhou en onderbreken de reis in Yichang waar we de enorme Drie Kloven Dam zien, en waar we overnachten. Dag 9 Jingzhou: bezoek museum, ’s middags programma naar keuze Ik laat je graag het uitstekende museum van Jingzhou zien, dat de regionale geschiedenis doorloopt. Er is onder andere aandacht voor jade-vondsten uit het Chu rijk (5e-3e eeuw v. Chr.), een van de onafhankelijke staten die vooraf gingen aan het eerste verenigde China van de Qin dynastie. Fascinerend is het uit de Han dynastie stammende lichaam dat in 1975, in goede staat verkerend, werd gevonden. Uit de inhoud van zijn tombe bleek dat de man Sui heette, een overheidsfunctie bekleedde en in 167 v. Chr. werd begraven. Hedendaagse autopsie leverde veel medische gegevens van hem op, en bracht ook aan het licht waaraan hij rond zijn zestigste overleed. Naar keuze kun je in de middag nog enkele andere historische bezienswaardigheden bezoeken. Buiten de stad ligt de Xiongjiazhong site waar tombes uit de Chu periode zijn uit- gegraven. Uitzonderlijk (en luguber) zijn de 40 paardenrijtuigen inclusief de skeletten van de paarden die, zegt men, levend begraven werden. Het is de grootste vindplaats van deze soort in China. Jingzhou’s ruim tien kilometer lange stadsmuur is in de 17 e eeuw herbouwd en staat nog in zijn geheel overeind. Er worden fietsen verhuurd en er loopt een rustig fiets- en wandelpad langs zodat je hem in zijn geheel kunt volgen. Aan de Yangtse ligt nog het Wan Shou Bao Ta pagodeterrein. Dag 10 en 11 Jingzhou – Nanyang – Yuzhou We verruilen de provincie Hubei voor Henan, midden in het hart van China. Henan is een belangrijke bakermat van de Chinese beschaving: een veelheid aan archeologische sites en historische resten zijn er de getuigen van. Tegelijk is het hedendaagse Henan een van de meest achtergebleven provincies van China, een gebied van steenkool en maïsvelden. Met liefst 94 miljoen inwoners is het ook een van de dichtstbevolkte provincies. Maar tallozen trekken weg uit de hier heersende poverheid. Ik ontmoette door heel China mensen uit Henan: dagloners in Binnen-Mongolië, universiteitsdocenten in Lanzhou, taxichauffeurs in Sichuan, kleine handelaren in Yunnan. Illustratief is het ‘spoorboek’ van het busstation van Nanyang, met bestemmingen tot in de verre hoeken van China, zelfs tot aan het 5.000 kilometer westelijk gelegen Kashgar. De combinatie van groots verleden en moeizaam heden maakt Henan fascinerend om doorheen te reizen. In onze overnachtingsplaats Nanyang zijn buitenlanders een rariteit, sommige lokale mensen zijn zo verbaasd je te zien dat ze op straat stil blijven staan. Dag 12 Yuzhou: bezoek museum, ’s middags programma naar keuze Yuzhou’s museum heeft een interessante lokaal-historische afdeling. Maar de nadruk ligt op de landelijk bekende regionale porseleinproductie. Die gaat 1.700 jaar terug en floreerde in de Tang en de Song dynastie. In de buurt van het museum zien we nog een restant van de oude aarden stadswal. De middag kunnen we besteden aan een tocht naar het stadje Shenhou dat wordt gekenmerkt door de schoorstenen van de porselein ovens die er bovenuit steken, en/ of het centrale kanaal van het Zuid-Noord watertransfer project. Dat is een van China’s enorme infrastructurele ondernemingen, en is bedoeld om het watertekort in het noorden te lenigen door water in het veel waterrijkere zuiden af te tappen. Deze centrale tak moet water naar Beijing en omgeving brengen. Buiten Yuzhou is een ‘ongelijkvloerse kruising’ met de Ying rivier aangelegd. Het kanaal is zorgvuldig afgeschermd van zijn omgeving om het water schoon te houden: het is misschien de enige keer tijdens deze reis dat je helder oppervlaktewater ziet. Dag 13 Yuzhou – Anyang We nemen de bus naar provinciehoofdstad Zhengzhou, en vandaar de trein naar Anyang. Als het na renovatie weer geopend is, gaan we in Zhengzhou naar het hoog aangeschreven Provinciale Museum van Henan. Echter belde ik najaar 2016 met het museum, en op dat moment kon men geen datum voor heropening geven, concreet kon men niets anders in het vooruitzicht stellen dan een tijdelijke expositie in de laatste maanden van 2016. Dag 14 Anyang We gaan naar de archeologische opgravingsplaats Yinxu, een antieke hoofdstad uit de late Shang dynastie (ca. 1.600–1.046 v. Chr.). Die is van onschatbare historische waarde omdat hier de bekende orakelbeenderen met schrifttekens zijn gevonden. Deze collectie karakters vormt het oudste bewaard gebleven Chinese schriftsysteem. Niet toevallig is dan ook in Anyang het Nationaal Museum van het Chinese Schrift gehuisvest, dat we eveneens bezoeken. Het geeft helder uitleg over de ontwikkeling van de Chinese karakters. Er is daarnaast aandacht voor het schrift van een aantal van China’s etnische minderheden. Dag 15 en 16 Anyang – Gongyi – Luoyang We reizen weer via Zhengzhou. De middag na aankomst in Gongyi bezichtigen we Shiku Si, letterlijk ‘grottempel’, met mooie uit de Noordelijke Wei dynastie (386-535 n. Chr.) stammende boeddhistische sculpturen. De volgende dag besteden we onze tijd, voor vertrek naar Luoyang, aan twee van de keizerlijke tombes uit de Song dynastie (960-1279 n. Chr.). De grootste ligt in de stad, de inwoners van Gongyi brengen hem tot leven door hem meer als recreatieterrein dan als cultuurmonument te beschouwen. Onder een duizend jaar oude stenen olifant kun je lekker in de schaduw zitten. En een even oude toren wordt een tennismuurtje. Zeer bijzonder is ons bezoek aan een van de tombes buiten de stad. Hij ligt compleet met eregarde, kunstschatten toch, midden in een maïsveld. Er is geen toezicht, geen loket, geen onderhoud en er zijn geen bezoekers dan jezelf. Dag 17 Luoyang: bezoek Longmen Grotten, ‘s middags programma naar keuze De Longmen Grotten herbergen een van de beste en fraaiste collecties boeddhistische beeldhouwkunst in China, hoofdzakelijk stammend uit de Noordelijke Wei en de Tang dynastie (618-907 n. Chr.) Op het terrein is ook een museum met een uitstekende tentoonstelling over de ontwikkeling en komst van het Boeddhisme naar China, dat door de meeste bezoekers over het hoofd wordt gezien – maar niet door ons. De middag is vrij te besteden. Als je wilt vergezel ik je naar het nieuwe, groots opgezette historische museum van Luoyang; of naar de vindplaats, onder een plein in het stadscentrum, van de resten van paardenrijtuigen en levend begraven paarden die doen denken aan de Xiongjiazhong opgravingen bij Jingzhou (zie dag 9) en eveneens stammen uit de perio- de van voor het eerste verenigde China van de Qin dynastie; of naar de imposante Lijing Poort waarachter nog een ouder stadsdeel ligt. Dag 18 Luoyang – Xi’an, ’s middags programma naar keuze Dag 19 Xi’an: excursie Terracotta Leger, vervolgens programma naar keuze Dag 20 Xi’an: programma naar keuze We nemen de snelle trein van Luoyang naar Xi’an, zodoende kunnen we ons in de middag al in het gewoel van deze leuke drukke stad vol bezienswaardigheden storten. Xi’an en zijn voorlopers Xianyang en Chang’an waren in de loop van de geschiedenis diverse keren de hoofdstad van China en van elk van die periodes zijn nog allerlei resten te zien. Qin Shi Huang, stichter van de Qin dynastie en van het eerste verenigde China (dat wil zeggen: hij onderwierp de concurrerende staten) en bouwer van de Chinese Muur bestuurde zijn rijk hier vandaan. Hij was ook de bedenker van het uitzonderlijke Terracotta Leger. De daaropvolgende Han dynastie had hier eveneens zijn machtscentrum. Keizerlijke tombes buiten de stad zijn er de getuigen van. Geweldig is het Hanyangling Museum bij een van die tombes, waar een moderne hal over de opgravingsput is gebouwd. Als bezoeker loop je over glazen platen die over de opgraving heen zijn gelegd. Waren de Han tombes kunstmatige grafheuvels, de tombes uit de Tang dynastie maken gebruik van natuurlijke heuvels en contouren in het landschap. Ze liggen ten westen van de stad. Eveneens uit de Tang dynastie stammen de Grote Gans en de Kleine Gans pagode. De Grote Moskee, een oase van rust in de stad, werd ook in die periode gesticht. Het is architectonisch een geheel Chinees complex, maar aan details als de gebedsruimte en het Arabische schrift herken je de moskee. Xi’an ligt aan het eind van de Zijderoute en de Islam is via deze karavaanroute naar China gekomen, net als eeuwen eerder het Boeddhisme. Aan het begin van de Ming dynastie, in de 14e eeuw, was Xi’an korte tijd voor het laatst China’s hoofdstad. In die periode werden de imposante Klokkentoren en Drumtoren in het hart van de stad gebouwd, net als de enorme 14 kilometer lange muren om de stad. Het Provinciale Museum van Shaanxi heeft een collectie die aan al deze bloeiperiodes recht doet. De excursie naar het Terracotta Leger is al standaard opgenomen in het programma. Voor de overige dagdelen geldt dat je ze naar je eigen keuze in kunt vullen. Ik vind het leuk je dingen te laten zien, maar je kunt er natuurlijk ook zelfstandig op uittrekken. Met dit bezoek aan het historische Xi’an besluiten we onze reis door het antieke en culturele hart van China. Dag 21 Vertrek Xi’an Transfer naar het vliegveld van Xi’an. Vervoer Trein We maken gebruik van China’s moderne hogesnelheidsspoor tussen Chongqing en Jingzhou; Zhengzhou en Anyang; Zhengzhou en Gongyi; Luoyang en Xi’an. Daar rij- den snelle treinstellen over (tot 200 km/u) en zeer snelle (tot 300 km/u). Beide komen in deze reis aan bod. De langste treinrit duurt minder dan vijf uur. Privé minibus Voor de trajecten Chengdu-Anyue-Dazu-Chongqing en de bijbehorende excursies gebruiken we onze eigen minibus. Openbare bus Op de trajecten Jingzhou-Nanyang, Nanyang-Yuzhou en Yuzhou-Zhenghou reizen we tussen de Chinezen in de openbare bus. Reistijden zijn bij benadering respectievelijk 7 uur, 5 uur en 2 uur en de bussen zijn van zeer behoorlijke kwaliteit. Vervoer bij excursies Voor de excursies die standaard al in de reis zijn opgenomen (zie de reisbeschrijving) gebruiken we privé vervoer (minibus of taxi). Uitzondering hierop is het bezoek aan de Jinsha site in Chengdu, het is dan praktischer om met de metro te gaan. Op de dagen en dagdelen die in de reisbeschrijving staan met een programma naar keuze kun je niet alleen zelf bepalen wát je wilt doen, maar ook hóe je er naar toe wilt: met openbaar of privé vervoer. De vervoerskosten voor een programma naar keuze zijn voor je eigen rekening. Hotels We verblijven in schone hotels. Je kamer heeft altijd een eigen douche en toilet; en bijna altijd wifi. De hotels zijn gunstig gelegen. Voorbehoud China is een land van grote veranderingen. Er wordt veel gebouwd en gerenoveerd. Dat kan tot meevallers leiden: een nieuwe of verbrede weg bekort je reistijd, of een nieuwe archeologische site is geopend voor bezoekers. Maar het kan ook tegenvallers opleveren: wegwerkzaamheden veroorzaken vertraging, een museum is vanwege renovatie tijdelijk gesloten. Ik reken in dergelijke gevallen op je begrip en flexibiliteit. Ik ga uiteraard zelf mee als reisleider. Als ik door overmacht verhinderd ben zoek ik een vervanger. Ook in dat geval reken ik op je begrip.