Proces-verbaal van de gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 Aanwezig: Verontschuldigd: Jeannine Puype; voorzitter; Katrien Van Ryssel, Philip Konings; schepenen; Ivan De Clerck; schepen / OCMW-voorzitter; Jean Pierre Meyers, Tom De Vos, Sandy Buysschaert, Tanguy Veys; gemeenteraadsleden; Björn Prasse, schepen; Daphné Dumery, gemeenteraadslid De voorzitter opent de vergadering om 18:30 uur. Openbare zitting 1 Mededelingen van de voorzitter. Ik wens de heer Modderie en mevrouw Dierieckx van T.M.V.W. welkom. Ik ben blij dat jullie een uiteenzetting komen geven met betrekking tot de samenwerking tussen het stadsbestuur en T.M.V.W. Aan de overzijde zitten P. Dobbelaere, diensthoofd sportdienst en ere-burgemeester L. Monset voor als er nog extra vragen zouden zijn. Mevr. Dumery laat zich verontschuldigen en schepen B. Prasse is ziek. De heer Veys heeft niks laten weten. 2 T.M.V.W. Samenwerking Stadsbestuur en T.M.V.W. Goedkeuring. Stemming. Mevrouw de voorzitter J. Puype: Ik geef het woord aan De heer Modderie van T.M.V.W voor een korte uitleg. De heer Modderie: De heer Modderie licht volgende slides toe. Dia 1 STAD BLANKENBERGE KENNISMAKING MET TMVW 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 1 1 Dia 2 WERKINGSGEBIED Actief in West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Henegouwen Gewestgrens overschrijdend Beheerst door de wet op de intercommunales van 1986 14.11.2013 2 Dia 3 STRUCTUUR Divisiestructuur Secundaire Diensten (S) 28 14.11.2013 3 Dia 4 TOETREDING Basisschema gemeente (en analogen) (symbolisch) kapitaal gebruiksrecht ‘resterende’ rechten (vrij) aandelen cashuitkering dienstverlening vertegenwoordiging TMVW 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 4 2 Dia 5 Toetreding (2) ACTIVITEIT INBRENG Kapitaal Gebruiksrecht AANDELEN Resterende rechten Kapitaal Gebruiksrecht T x D x x x Z x x x S x x V x V A x A CASHUITKERING Resterende rechten T, TK DK SK D D² x Z Z² x S x 14.11.2013 5 Dia 6 BESLISSINGSBEVOEGDHEDEN AV RvB DC-T RDD CvC DC-S DC-A RDD = Regionaal Directiecomité Domeindiensten – W, Z en V – divisies gescheiden, beslissingscentrum gebundeld vanuit synergiebenadering (bundelen activiteiten op openbaar domein) – georganiseerd in Regio’s RDD, DC-S, DC-A: elke vennoot vertegenwoordigd RvB: elke activiteit en regio vertegenwoordigd CvC: elke activiteit en regio vertegenwoordigd 14.11.2013 6 Dia 7 Beslissingsbevoegdheden (2) Inherent aan DC Vb.: wegenis (Art. 45) “Het directiecomité voor wegenisaangelegenheden is verantwoordelijk inzake alle verrichtingen binnen de domeinen investeringen, (technische) exploitatie, uitbating en dienstverlening met betrekking tot de wegenisactiviteit.” Bindend advies Formele beslissing DC wordt ‘onderbouwd’ door voorafgaand bindend advies, statutair verankerd Voor Z, V, S 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 7 3 Dia 8 ECONOMISCHE KRACHT Omzet per divisie TMVW als ‘multi service’ bedrijf 14.11.2013 8 Dia 9 Economische kracht (2) Investeringen Toevoer drinkwater Distributie drinkwater Zuivering Secundaire diensten Wegenis Centrale diensten Investeringen 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Budget 14,2 18,7 28,2 0,4 4,8 19,3 34,7 2,8 3,7 24,6 49,7 5,8 11,2 45,0 79,1 8,7 1,8 63,3 3,3 64,9 8,7 92,4 9,7 153,7 14,5 46,0 76,9 17,2 0,9 11,3 166,8 14,3 38,8 78,2 45,6 10,8 7,5 195,2 9 14.11.2013 Dia 10 Economische kracht (3) Tewerkstelling 900 800 700 600 500 totaal 400 mannen vrouwen 300 200 100 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Jong, hoog percentage ♀ en hoog geschoold 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 10 4 Dia 11 Economische kracht (4) Bestellingen 14.11.2013 11 Dia 12 Economische kracht (5) Prijsontwikkeling Permanente interne opvang verschil tussen ‘kosten’ en ‘opbrengsten’ 14.11.2013 12 Dia 13 Economische kracht (6) Sociaal beleid 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 13 5 Dia 14 BALANS 30.06.2013 (in M€) 30/06/2013 31/12/2012 1 416,5 1 367,6 12,1 1 392,8 11,6 11,8 1 344,3 11,5 193,6 215,6 vorderingen > 1 jaar 0,7 voorraden en bestellingen in uitv. 13,5 vorderingen < 1 jaar 0,7 13,1 Vaste activa − − − immateriële materiële financiële Vlottende activa − − − − − • handelsvorderingen • overige vorderingen 67,8 36,4 67,9 34,4 liquide middelen overlopende rekeningen 2,9 72,3 21,1 78,4 − − − − − 1 610,1 1 583,2 31/12/2012 771,3 761,9 kapitaal uitgiftepremies + herw. meerw. reserves kapitaalsubsidies Resultaat 30/06/2013 566,1 47,4 68,7 81,3 7,8 565,9 48,3 67,8 79,9 Voorzieningen voor risico’s en kosten 24,9 Schulden − − schulden > 1 jaar schulden < 1 jaar • • • • • − TOTAAL ACTIVA 30/06/2013 Eigen vermogen 26,1 48% 813,9 795,2 16,9 52,0 52,1 63,6 27,4 22,1 27,0 60,9 72,9 25,1 571,5 schulden > 1 jaar financiële schulden handelsschulden ontvangen vooruitbetalingen overige overlopende rekeningen TOTAAL PASSIVA 546,7 29,4 40,5 1 610,1 1 583,2 14.11.2013 14 Dia 15 RESULTAAT 30.06.2013 (in M€) M€ Budget 2013 Realiteit kw2 Budget 2013 Realiteit kw2 Resultaat S, V en A nul. 14.11.2013 15 Dia 16 FINANCIELE DRAAGKRACHT Investeringen 2008-2013 2% 11 % 736 mio Sanering 47 % 40 % Drinkwater Sportinfra Wegenis Totaal 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 16 6 Dia 17 Financiële draagkracht (2) Investeringsplan DRINKWATER Netvervanging (100 jaar) Verplaatsingen Ontdubbelingen Aansluitingen Programma’s: lood – watermeter ca. 25 miljoen €/jaar LT-visie Plan afzwakken? (cf. cijfers VMM) Prijseffect doorrekenen? (cf. energiesector) Tussenkomst gemeenten vragen? (cf. collega’s) OF Saneren! (TMVW) Groeien! (TMVW) 14.11.2013 17 Dia 18 Financiële draagkracht (3) Samenstelling financiële schulden (2012) 1 Mio 504 mio 795 mio 47 Mio Financiële schulden Totaal vreemd vermogen 184 Mio Sanering Drinkwater Sportinfra Wegenis 272 Mio KT: 41 mio LT: 463 mio Obligatie: 129,5 mio 14.11.2013 18 Dia 19 Financiële draagkracht (4) Solvabiliteit (%) 46,5 48,9 42,7 32,9 Aquafin Watergroep Vivaqua TMVW Solvabiliteit = eigen vermogen/balanstotaal 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 19 7 Dia 20 Financiële draagkracht (5) EBIT interest coverage 1,90 1,20 1,10 0,90 Vivaqua Watergroep Aquafin TMVW EBIT = earnings before interest, taxes 14.11.2013 20 Dia 21 GHELAMCO ARENA Afnames via S Voor de S-vennoten wordt geïnvesteerd en gefinancierd – hier voor S/Gent – via aankoop i.p.v. ‘courante’ bouw Deelname Artevelde-stadion cvba Na voorlopige oplevering is Buffalo nv (publiek) met ca. 75% hoofdaandeelhouder van Artevelde-stadion cvba, die project ontwikkeld heeft TMVW ‘participeert’ via kapitaal en 2 obligatieleningen in Artevelde-stadion cvba en ondersteunt BTW-technische uitvoering, in ruil voor: – rendement – 400 m² afgewerkte kantoorruimte – zekerheid ten laste van KAA-Gent – opname FM-activiteit – 2 bestuurders 14.11.2013 21 Dia 22 FINANCIELE CIJFERS BLANKENBERGE 2013 Distributie (boekjaar 2012) – Periodieke vergoeding: 129 419 euro – Dividend: 84 575 euro – Wegenisrechten: 7 645 euro Zuivering (per 30 juni 2013) – Afgerekende gemeentelijke saneringsbijdragen: 328 607 euro – Uitgaven (investering en exploitatie): 2 281 002 euro 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 22 8 Dia 23 OPERATIONELE CIJFERS BLANKENBERGE 2013 Distributie - 1 project in studiefase: ca. 0,3 miljoen euro - 12 projecten in fase aanbesteding en uitvoering: ca. 2,5 miljoen euro - 11 projecten in waarborgfase: ca. 1,2 miljoen euro - Loodproject (eerste 3 kwartalen): 2 aftakkingen - Aftakkingen (eerste 3 kwartalen): 45 - Interventies (eerste 3 kwartalen): 421 14.11.2013 23 Dia 24 Operationele cijfers Blankenberge 2013 (2) Zuivering - 10 projecten in studiefase: ca. 2,9 miljoen euro - 9 projecten in fase aanbesteding en uitvoering: ca. 6,2 miljoen euro - 22 projecten in waarborgfase: ca. 5,6 miljoen euro - Aansluitingen (eerste drie kwartalen): 22, waarbij 1 IBA - Interventies (eerste drie kwartalen): 107 Wegenis - 9 projecten in studiefase: ca. 2,6 miljoen euro - 9 projecten in fase aanbesteding en uitvoering: ca. 1,8 miljoen euro - 2 projecten in waarborgfase: ca. 0,5 miljoen euro 14.11.2013 24 Dia 25 Operationele cijfers Blankenberge 2013 (3) Secundaire Diensten (eerste semester) - Diensten en diverse goederen voor exploitatie: 350 428 euro - Gerealiseerde investeringen: 55 591 euro - BTW-impact: 69 056 euro 14.11.2013 Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 25 9 Dia 26 Operationele cijfers Blankenberge 2013 (4) Klantendiensten (jan-okt) - Tussentijdse status • ca. 11.305 actieve contracten • ca. 1.017 klantenvragen inzake facturatie (32%), debiteuren (20%), meteropname (22%), contracten (3%), informatie (23%) - Toegang tot water • sociaal tarief: 2,6 % klantenbestand • 31 LAC-dossiers • 21 afsluitadviezen, 9 uitgevoerd (4 terug geopend) 14.11.2013 26 Dia 27 Operationele cijfers Blankenberge 2013 (5) Klantendiensten (2) - Kwaliteitscontrole • belactie: ca. 23,2 % respons • algemene beoordeling: 8,5/10 - Meteropname 14.11.2013 27 Mevrouw de voorzitter J. Puype: Zijn er nog vragen? De heer S. Buysschaert: Alvast bedankt voor het initiatief. Kan ik een overzicht krijgen van alle investeringen die uitgevoerd werden in Blankenberge in 2012. De heer T. Veys: Ik wil de mensen bedanken voor de uitleg. Ik was vooral verwonderd na de publicatie in de Tijd. Nu een en ander is al rechtgezet in het interview van 8 november 2013. Eventueel kan TMVW nog het een en ander duiden. Komt er ook nog een toelichting in het OCMW? Ook daar kan het interessant zijn. Hierbij mijn tussenkomst: De Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Watervoorziening (TMVW) levert water aan 70-tal gemeenten in Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. De stad Blankenberge zelf doet voor tal van diensten beroep op TMVW. Dit ondermeer voor drinkwaterlevering, afvalwaterbehandeling, sportinfrastructuur, ondersteunende diensten, wegeniswerken,... Ook het OCMW Blankenberge doet voor ondersteunende diensten beroep op TMVW. Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 10 Intussen blijkt dat voor de periode 2008-2013 het waterbedrijf voor 736 miljoen euro aan gemeentelijke investeringen op haar schouders nam. Dat TMVW al die schulden op zich neemt - het bedrijf heeft bijvoorbeeld een kredietlijn van 400 miljoen euro bij Belfius - is volgens de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) niet zonder gevaar. Jan Leroy, directeur van VVSG: “Er is inderdaad een reëel risico verbonden aan de manier waarop TMVW de schulden van de gemeenten op de eigen balans heeft genomen. Ik pleit voor grote voorzichtigheid. Ik kan begrijpen dat die doorschuifoperatie vragen oproept.” Want als het verkeerd loopt, komt de rekening terug bij de gemeenten. Want activa zoals de zwembaden zijn doorgaans het onderpand van de schulden bij TMVW. En als de gemeenten in financiële problemen geraken, belandt de factuur uiteindelijk bij de lokale belastingbetaler. Ook de Vlaamse overheid houdt weinig of geen toezicht op TMVW, omdat die ook in enkele Waalse gemeenten actief is. Daardoor valt ze niet onder de Vlaamse regelgeving. Voor tientallen Vlaamse steden en gemeenten is het waterbedrijf één grote schaduwbank of 'buitenbalansstructuur' geworden, waarop ze overtollige kosten en investeringen kunnen afwentelen. Slechts 35% werd besteed aan het drinkwaternet. Het grootste deel diende als investering in de aanleg van rioleringen (47%) en allerhande nevenactiviteiten zoals de bouw en het beheer van sportinfrastructuur en wegennetten (18%). Om al die rioleringen, zwembaden en sporthallen van steden en gemeenten te financieren heeft TMVW zich diep in de schulden gestoken. De voorbije 6 jaar steeg het vreemd vermogen van de intercommunale met 140% tot 807 miljoen euro. Nu al is de schuldenlast van het waterbedrijf tweemaal zo groot als die van een centrumstad als Gent. En de inbreng van de gemeentelijke activa functioneert als een soort borg voor de schuldfinanciering die de intercommunale aangaat. De gemeenten blijven dus aansprakelijk. In die situatie is de verleiding voor een gemeente groot om zo veel mogelijk langetermijnverplichtingen uit de gemeentebalans te gooien en het financiële plaatje op te poetsen. Maar ondertussen zijn we onder het tapijt wel degelijk schulden aan het maken. Een van de lessen van de financiële crisis is net dat verborgen schulden levensgevaarlijk kunnen zijn. Dexia zweeg jarenlang over zijn 'short term liquidity gap', Griekenland loog over zijn begrotingstekorten, Wall Street stopte de huizenleningen weg in complexe financiële producten, in Spanje en Ierland zaten onleefbare hypotheekleningen verstopt achter opgeklopte huizenprijzen. Niemand zag ze, tot de bubbel barstte en iemand de schulden moest betalen. Telkens was het fluiten in het donker. Ook critici wijzen erop dat TMVW almaar verder moet expanderen om de machine draaiende te houden: dat wil zeggen extra diensten van de gemeenten op de balans nemen om extra inkomsten te genereren, en nieuwe lokale overheden vinden die bereid zijn in te tekenen op het kapitaal zodat extra schuldfinanciering kan worden aangetrokken. Een 'groeiende zeepbel' dus die vroeg of laat zal worden doorprikt. Het financiële beheer van TMVW is ook allerminst transparant. De watermaatschappij heeft bij de bank Belfius een kredietlijn van 400 miljoen euro lopen. Daarmee kan ze op twee manieren geld bijtanken: via een klassieke banklening op lange termijn, of via de uitgifte van kortlopende thesauriebewijzen, schuldpapier waarop grote institutionele beleggers intekenen. Die laatste vorm van financiering is in normale omstandigheden - dus bij een stijgende rentecurve - goedkoper dan een banklening op lange termijn. Het renterisico van die schuldfinanciering is echter onduidelijk. Dit jaar alleen al gaf TMVW een twintigtal thesauriebewijzen uit. 'Kortlopende financiering voor langlopende projecten is niet ongevaarlijk', waarschuwen experts. 'Vooral in tijden waarin de rente laag staat.' De kans is groot dat die rente tegen de vervaldatum van de schuldbewijzen omhoog zal gaan en dat het waterbedrijf zich dan tegen hogere kosten moet herfinancieren. 'TMVW kan dat opvangen door kaskrediet op te nemen bij Belfius,' zegt Leroy, 'maar dat is extreem duur.' Minister De heer Modderie: U toont aan dat we voorzichtig zijn. Dan vraag ik mij af waar de kritiek van komt? Waar u op alludeerde? De heer Modderie overloopt nogmaals de slides. De heer Modderie: Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 11 Dan kom ik nog eventjes terug op het Stadion. Ook al is dit een dossier m.b.t. de gemeente Gent. Dat is daarnet ook redelijk geduid geweest. TMVW participeert in winkel en kantoorruimte. Uw vraag of dit een ideale locatie is, is hier niet van de orde. De heer Modderie overloopt nogmaals de slide m.b.t. het stadion. . De heer Modderie: Dan had u nog drie korte vragen: Het Vlaams Parlement had inderdaad kanttekeningen gemaakt bij de werking TMVW en waarom we een vreemde eend in de bijt waren. Naar mijn aanvoelen is de intercommunale opdrachthoudende vertegenwoordiger. Dit kan niet volgens het decreet. Qua financiering heb je een verbintenis die je moet nakomen. Maar welk rantsoen heeft u onder deze wetgeving? Uw laatste vraag in verband met de samenstelling van de organen. Kan ik terug aantonen met volgende slide. De heer T. Veys Er waren 324 mandaten, die ondertussen gehalveerd worden. Niemand zag daar graten in. Waarom heeft men zolang gewacht en wat is de visie daarbij. Elke intercommunale heeft 29 bestuurders. De heer Modderie Zoals de eerste slide aangaf wordt onze intercommunale opgesplitst in verschillende divisies. Elke gemeente vertegenwoordigd in deze divisies. Het is nogal logisch dat je vertegenwoordigd bent in divisies waarin je investeert. Het verveelde is dat het gaat om veel gazettepraat. Ze hebben nochtans de cijfertjes gekregen, ze moesten ze gewoon overnemen. Plots was ik 10 jaar ouder. Het is normaal dat de gemeente beslissingsbevoegdheid hebben op hun domein voor het gros van de divisies. Dit komt uit uw portemonnee. Het is logisch dat iedereen vertegenwoordigd is. We vertrekken van onze activiteit drinkwater met de daar opeenvolgende activiteiten. Dat is voorbereid aan de hand van twee statutenwijzigingen. Zie ook de slide met de blokjes. Voor alle duidelijkheid wij respecteren het toezicht voor de intergemeentelijke samenwerking. Alles wordt doorgestuurd naar de minister en op alle vragen wordt steeds geantwoord. Dat staat in het decreet. Ik wacht op een verklaring van het parlement. Ik wil afachten hoe men dat zal organiseren. Alles wat in TMVW gebeurt is opdrachthoudend georganiseerd. Dat is een discussie maar dat heeft niks te maken met hoe het gefinancierd wordt. Ook Gaselwest is grensoverschrijdend. Het stadion is een Gentse aangelegenheid. Iedereen moet voor zich zelf een rekening maken. Een sportzaal in Gent zal een andere impact hebben dan een zaal in Blankenberge. Deze inschatting gebeurt op het niveau van de intercommunale en de vennoot. Er wordt een marktconsultatie gedaan want het is een investeringsproject. We doen dus de omgekeerde oefening. Eerst de controle en dan bij groen licht de tweede fase. Dit geld ook voor de zuivering. Wij gaan dn ook saneren. Die groei hangt er dan ook voor een stukje bij. Die zeepbel daar krijg ik irritatie van. We hebben vorig jaar een herwaardering gedaan. Dat betekend dat je naar de vervangwaarde kijkt. Dan zie je dat de reële waarde net hoger is dat de boekwaarde. Als je dit inbrengt dan stijgt dit tot 60 procent. Men verteld er in de kranten ook niet bij hoeveel de omzet is op lange termijn. De heer L. Monset: Ik ben geen bestuurder die ligt te slapen. Mevrouw de voorzitter J. Puype: Dan rest er mij alleen nog om jullie te danken. De gemeenteraadscommissie neemt kennis van de samenwerking tussen het stadsbestuur en T.M.V.W. 3 I.K.W.V. Goedkeuring agenda algemene vergadering woensdag 18 december 2013. Goedkeuring. Stemming. Mevrouw de voorzitter J. Puype: I.K.W.V. bezorgde ons de agenda van de algemene vergadering van 18 december 2013. Omdat onze gemeenteraad maar gepland is op 17 december 2013 wordt deze agenda al aan de gemeenteraadscommissie voorgelegd. De agenda zal aan de gemeenteraad van 18 december worden voorgelegd. Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 12 De gemeenteraadscommissie keurt de agenda van de algemene vergadering van I.K.W.V. goed. Openbare zitting 4 Varia Mevrouw de voorzitter J. Puype: Er zijn nieuwe statuten op komst voor het AGB, schrapping van artikels uit andere wetgeving. De nieuwe statuten zullen worden voorgelegd aan de raad van bestuur van het AGB. Ik moest meedelen dat dit op komst is. De heer schepen I. De Clerck: Een vraagje uit onwetendheid. Hoeveel keer per jaar moeten wij samen komen? Zijn er voorschriften voor de dagorde? Is dit niet absurd. Mevrouw de voorzitter J. Puype,: We moeten 1 maal per jaar samenkomen en verder staat niks gespecifieerd. Ik verklaar de zitting voor gesloten. De voorzitter sluit de vergadering om 20.15 uur. Gezien en goedgekeurd. de secretaris, de voorzitter, Peter Verheyden Jeannine Puype Gemeenteraadscommissie van 14 november 2013 13