Borderline - GGMD voor Doven en Slechthorenden







ggz voor
doven & slechthorenden
Borderline
Als gevoelens en gedrag snel veranderen
Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over borderline
Herkent u dit?
Bij iedereen gaat wel eens iets niet goed. Een opleiding wordt niet
afgemaakt. Het werk bevalt niet. Of men heeft een keer ruzie met familie
of een vriend. Sommige mensen hebben echter heel vaak dat iets niet lukt.
Of ze maken veel ruzie. Bij deze mensen volgt ook vaak de ene verandering op de andere. Ze beginnen bijvoorbeeld aan een nieuwe opleiding of
vertellen heel blij over een nieuwe liefde. Een paar maanden later kan het
dan al weer heel anders zijn: ze zijn gestopt met de opleiding en de vriend
of vriendin bleek toch niet zo leuk te zijn.
Mensen die dit vaak hebben en daardoor niet verder komen met hun leven,
kunnen een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben. We noemen dat in
het kort: borderline.
Waar kunnen mensen met borderline last van hebben?
Mensen met borderline hebben last van snel veranderende gevoelens.
Hoe ze met andere mensen omgaan, kan steeds anders zijn. Soms doen
ze vrolijk, soms boos, soms ergeren ze zich en de keer erna doen ze weer
vrolijk. Ook hoe ze over zichzelf denken, kan snel veranderen.
Sommige mensen hebben vaak dat iets niet lukt
of ze maken veel ruzie
2
Borderline
Mensen die borderline hebben, kunnen last hebben van:
Stemmingswisselingen
Bij sommige mensen kan hun humeur, hun stemming, snel omslaan van
vrolijk naar somber en andersom. Mensen met borderline hebben daar ook
last van. Ze lijken overgevoelig te reageren op dingen die gebeuren of op
iets wat iemand zegt. Dat kan ineens tot een enorme woede-uitbarsting
leiden. Korte tijd later is men weer heel vrolijk. Alsof er niets gebeurd is.
Zwart-witdenken
Mensen met borderline denken in zwart en wit, goed en slecht, mooi en
lelijk, alles of niets. Hun mening over iets of iemand is heel positief of
heel negatief. Maar die mening kan in korte tijd ook weer helemaal
veranderen. Dus iemand kan eerst heel leuk zijn en kort daarna ineens heel
vervelend.
Borderline
3
Impulsief gedrag
Impulsief wil zeggen dat
mensen dingen doen zonder
eerst na te denken over de
gevolgen. Mensen met
borderline zijn vaak impulsief.
Voorbeelden van impulsief
gedrag zijn: veel geld uitgeven,
te veel alcohol drinken, te veel
of juist te weinig eten en met
veel verschillende mensen naar
bed gaan. Ook woedeuitbarstingen horen hierbij.
Grote angst om verlaten te
worden
Een voorbeeld van impulsief gedrag
Mensen met borderline legis veel geld uitgeven
gen vaak makkelijk contact met
andere mensen. Ze willen graag
een vriend(in) hebben. Omdat ze zich onzeker voelen, zijn ze bang dat hun
vriend(in) hen in de steek laat. Ze verwachten vaak zo veel van een ander,
dat die ander dat niet kan volhouden. Ze eisen iemands liefde en aandacht
helemaal op. De vriendschappen zijn daarom vaak heftig, maar kort.
Zichzelf verwonden
Veel mensen met borderline krassen zichzelf met een scherp voorwerp of
branden zich met een sigaret. Ook denken ze aan zelfmoord.
Weinig zelfvertrouwen
Mensen met borderline hebben vaak weinig zelfvertrouwen en een negatief
beeld van zichzelf. Als mensen iets over hen zeggen, voelen ze dat snel als
kritiek. Ze twijfelen veel over wat ze zullen gaan doen en wat ze met hun
leven willen.
4
Borderline
Mensen met borderline zeggen vaak
dat ze zich van binnen leeg voelen
Van binnen leeg voelen
Mensen met borderline zeggen vaak dat ze zich van binnen leeg voelen.
Of dat ze het gevoel hebben er even niet helemaal bij te zijn. Door dit
gevoel weten ze soms even niet wat ze gedaan hebben. Of hoe ze ergens
gekomen zijn.
In de war zijn
Mensen met borderline zijn soms in de war. Of ze horen stemmen die
iemand anders niet hoort. Dat kan een paar uren, maar ook een paar dagen
duren.
Borderline
5
Borderline is moeilijk te herkennen
Familie en vrienden van iemand met borderline
Mensen met borderline hebben twee kanten. Ze maken makkelijk contact
met anderen en zijn vaak heel spontaan. Hierdoor lijkt het of alles goed
gaat. Maar ze hebben ook moeilijke tijden. Ze kunnen bijvoorbeeld vaak
angstig of depressief zijn, te veel of te weinig eten of verslaafd zijn aan
drugs of alcohol.
Borderline ontstaat meestal tussen het zeventiende en vijfentwintigste
levensjaar. Jaren waarin veel jonge mensen heftige emoties en veel
veranderingen doormaken. Daarom is borderline moeilijk te herkennen.
Daar komt nog bij dat de ene persoon met borderline heel impulsief en
uitbundig is en de andere juist heel erg naar binnen gekeerd en depressief.
Omgaan met iemand die borderline heeft, is moeilijk. De snelle veranderingen in het voelen en denken zijn moeilijk te begrijpen. De problemen van
iemand met borderline, worden vaak op familie en vrienden afgereageerd.
Het omgaan met iemand met borderline vraagt dan ook veel van
familie en vrienden. Soms wordt het hen teveel en verbreken ze het
contact. Voor familie en vrienden van mensen met borderline zijn op veel
plaatsen lotgenotengroepen.
Hoe komt het dat
iemand borderline krijgt?
Mensen met borderline
hebben twee kanten
Hoe het komt dat iemand borderline
krijgt, weten we niet precies. Wel weten
we dat sommige mensen borderline
krijgen door het samengaan van twee
dingen. Eén is dat ze er aanleg voor
hebben omdat hun hersenen anders
werken. En twee is dat ze zich als kind
heel erg onveilig hebben gevoeld. Dat
ze zich zo voelden, kan komen door nare
gebeurtenissen zoals ouders die gingen
scheiden, mishandeling of seksueel
misbruik.
Therapie helpt!
Wacht niet met hulp zoeken. Therapie helpt. Men leert omgaan met de
heftige gevoelens, het denken in uitersten (zwart-wit) en de angst om
alleen te zijn. Hierdoor komt het leven van iemand met borderline meer in
evenwicht. Vaak worden ook medicijnen gegeven. Als het heel slecht gaat,
kan opname bij een ggz-instelling voor doven en slechthorenden nodig
zijn. Dat is bijvoorbeeld als de persoon met borderline zichzelf verwondt,
zich gevaarlijk gedraagt of men bang is voor zelfmoord. In overleg met de
patiënt, de huisarts, de hulpverlener en vaak ook de familie wordt besloten
of zo’n opname nodig is.
Bespreek met uw hulpverlener welke mogelijkheden er zijn en wat in uw
geval het beste zou kunnen helpen.
Hoe is het om borderline te hebben?
Voor iemand met borderline zijn de eigen, sterk wisselende en heftige
gevoelens vaak heel verwarrend. Ze hebben in hun opleiding, werk en
relaties te maken met teleurstelling, mislukking en veel veranderingen.
Het leven lijkt daardoor een chaos. Het contact met familie en vrienden
is moeilijk, waardoor ze vaak alleen zijn. Bij veel mensen met borderline
worden na hun veertigste jaar de problemen minder heftig.
Therapie helpt!
6
Borderline
Borderline
7
Als u zich zorgen maakt
Herkent u de informatie in deze folder? Heeft u daarover vragen? Neem
dan contact op met uw huisarts of met een instelling voor geestelijke
gezondheidszorg (ggz) voor doven en slechthorenden. De medewerkers daar
kunnen communiceren met doven en slechthorenden. Ook kennen zij de
moeilijkheden en mogelijkheden van dove en slechthorende mensen in de
“horende” wereld. Indien gewenst is er een gebarentolk en/of schrijftolk
beschikbaar.
Op de website www.ggzds.nl kunt u zien waar bij u in de buurt een ggzinstelling voor doven en slechthorenden is.
Tips voor mensen met borderline
•
•
•
•
•
Vertel iemand waar u last van heeft en zoek hulp.
Zorg voor regelmaat: sta op tijd op, eet drie keer per dag en ga op tijd naar bed. Plan voor elke dag een aantal activiteiten.
Leer uw gevoelens en stemmingen herkennen. Schrijf op of film
wanneer en waarom u boos, somber of verdrietig werd en welke
gedachten u op dat moment had.
Weet dat u vaak in uitersten denkt en heftig kunt reageren. Denk
regelmatig na over uw gedachten en probeer op te schrijven of te filmen waarom u zo heftig reageert.
Als u een sterke emotie voelt opkomen zoals boosheid, probeer dan een ‘pauze’ te nemen en ga iets heel anders doen, bijvoorbeeld lopen.
Tips voor familie, vrienden en collega’s
•
•
•
•
•
•
Neem een ‘pauze’ en ga iets heel anders doen,
bijvoorbeeld lopen
8
Borderline
Geef niet steeds adviezen en tips. Begrip en steun zijn het belangrijkst.
Maak duidelijke afspraken over het contact. Geef daarbij uw grenzen aan, vooral voor wat betreft woede-uitbarstingen, zelfbeschadiging en dreigen met zelfmoord.
Geef duidelijk aan waarvoor en wanneer de persoon met borderline bij u terecht kan.
Houdt u aan de gemaakte afspraken en aan de grenzen die u
aangegeven heeft. Dat geeft duidelijkheid en maakt u betrouwbaar voor de persoon met borderline.
Maak samen met de persoon met borderline en de hulpverlener een noodplan voor als het heel slecht gaat.
Neem ook tijd voor uzelf. Zoek hulp als het u teveel wordt.
Geef uw grenzen aan
Borderline
9
www.ggzds.nl
Website over geestelijke gezondheidszorg voor doven en
slechthorenden.
www.stichtingborderline.nl
Stichting Borderline, voor informatie, advies en contact met
lotgenoten.
www.labyrint-in-perspectief.nl
Labyrint-In Perspectief is de landelijke zelfhulporganisatie van en voor familieleden van psychiatrische patiënten.
www.zelfbeschadiging.nl
Landelijke Stichting Zelfbeschadiging, voor advies, hulp en contact met lotgenoten.
www.psychischegezondheid.nl/psychowijzer
Fonds Psychische Gezondheid, voor informatie over psychische
problemen.




•
•
•
•
•
Deze folder is een initiatief van de gezamenlijke ggz-instellingen
voor doven en slechthorenden in Nederland.


Nuttige websites
ggz voor
doven & slechthorenden
Heeft u vragen over iets wat u in deze folder gelezen heeft of over
borderline in het algemeen, bespreek dit dan met een hulpverlener.
www.ggzds.nl
Feit
Tussen de 150.000 en 200.000 mensen in Nederland hebben borderline.
Vaak nemen de symptomen na het veertigste levensjaar langzaam af.
Het hebben van borderline is niet iets om u voor te schamen of om te
verbergen.
Deze folder is financieel mede mogelijk gemaakt door:
Als bron voor deze folder is gebruikgemaakt van de folder ‘Borderline, als het
evenwicht zoek is’ van het Fonds Psychische Gezondheid.
Tekst: Bouwens Tekst Vormgeving: Puck Grafisch Ontwerp Druk: Drukwerkconsultancy
10
Borderline
Illustraties: Jenny Lindhout illustratie & grafisch ontwerp
Het verhaal van Marjolein
Marjolein is doof. In haar tienerjaren heeft ze verschillende vriendjes en
blowt ze. Thuis maakt ze daar met haar moeder vaak ruzie over. Na twee
jaar stopt ze met haar opleiding mbo-verzorging. Ze vindt een baan in de
keuken van een verzorgingshuis. Met haar collega’s en de bewoners heeft
ze het leuk. Als er een nieuwe collega bij komt, krijgt ze daar ruzie mee.
Ze gaat niet meer naar haar werk. Als ze twintig is, gaat Marjolein samenwonen met een horende jongen. Ze maken veel ruzie. Als haar vriend een
keer wegloopt, slikt Marjolein te veel pillen. Met spoed moet ze naar het
ziekenhuis. Ze verlaat haar vriend en gaat bij een vriendin wonen. Daar
ontmoet ze Rob, een slechthorende man. Al snel wonen ze samen. Omdat
Rob zich zorgen maakt over haar, regelt hij dat Marjolein hulp krijgt van
een ggz-instelling voor doven en slechthorenden. Ze krijgt medicijnen en
heeft regelmatig gesprekken met haar hulpverlener.
Marjolein leert wanneer voor haar de spanningen te
hoog oplopen. En hoe ze met spanning kan
omgaan. Daardoor gaat het beter met haar.
Samen met Rob krijgt ze een dochtertje. De relatie met Rob en de zorg
voor de baby geven haar rust. Als er een tweede kindje komt, krijgt
Marjolein het weer moeilijk. De zorg voor twee kleine kinderen is te veel
voor haar. Ze blijft veel in bed liggen. Haar moeder moet komen om voor
de kinderen te zorgen. Marjolein belt vaak naar het werk van Rob. Hij
moet dan naar huis komen. In overleg met de ggz-instelling voor doven en
slechthorenden krijgt ze specialistische thuiszorg. Deze helpt haar met de
verzorging van de kinderen. Langzaam gaat het beter. Thuis komen steeds
minder crisissituaties voor. Ze kan beter met de spanningen omgaan. Twee
avonden per week gaat ze nu fitnessen met een vriendin. En ze is actief
bij een dovenvereniging geworden.