Thema: Water - Historisch Centrum Overijssel

groep 1 en 2
het mysterie van
Stadshagen
BEESTJES IN DE SLOOT
Thema: Water
DOCENT
In en rondom Stadshagen is veel water te vinden, zoals slootjes, weteringen maar ook
het Zwarte Water en de Millingerplas. In het thema water gaan de kleuters onderzoeken
welke dieren er in en rondom het water bij hun school leven. U begint met het activeren
van de voorkennis en het inrichten van een thematafel over de sloot. Vervolgens gaan de
leerlingen in de verdiepende les met een kijkkaart naar buiten. Op deze kaart kunnen ze
aankruisen welke dieren ze bij de sloot hebben gezien. De leerlingen sluiten dit thema
af door het maken van een slootdier op Eric Carle-achtige wijze.
Lesdoelen:
De leerling:
•W
eet dat er veel water in de wijk is;
•W
eet dat er dieren bij het water leven;
•K
an voorbeelden noemen van dieren die bij de
sloot leven;
•K
an het geleerde verwerken in een creatieve
eindopdracht.
LES 1 – DE SLOOT
Deze les geeft u handreiking om het thema
leven rondom de sloot bij de leerlingen te
intro­duceren en om hun voorkennis te
activeren. Deze les wordt afgesloten met
het maken van een thematafel.
NODIG: materialen om een thematafel over beestjes
in de sloot in te richten.
Stap 1
Introduceer het onderwerp bij de leerlingen en
activeer de voorkennis. Vraag bijvoorbeeld waar
in de wijk sloten of vijvers zijn en of de leerlingen
hier wel eens gekeken hebben. Hebben ze toen
dieren gezien? Welke dieren? Kunnen de leerlingen
nog meer dieren noemen die rondom of in de sloot
leven? Hoe zien deze dieren er uit?
Stap 2
Verdiep het onderwerp. Dit kunt u op de volgende
manieren doen:
•M
aak een woordweb met de kinderen. Zet in het
midden het woord ‘sloot’.
•P
rojecteer een vertelplaat op het digibord en
bespreek deze met de kinderen. Via de website
www.kleuterportaal.nl zijn verschillende vertel­
platen over het thema sloot te vinden.
• L ees een prentenboek met de leerlingen over het
leven rondom sloot, bijvoorbeeld:
- Lisa Magloff, Ik groei! Eend (Lannoo 2003).
- Lisa Magloff, Ik groei! Kikker (Lannoo 2003).
- Peter Smit, Eend heeft een ei (Leesleeuw 2008).
- Harmen van Straaten, Het verhaal van eend
(Leopold 2003).
•V
ia de website van Schooltv zijn diverse filmpjes
over het leven in en rondom de sloot te bekijken,
bijvoorbeeld:
- Huisje Boompje Beestje, Leven in de sloot:
http://www.schooltv.nl/video/huisje-boompjebeestje-leven-in-de-sloot
- Huisje Boompje Beestje, Waterdiertjes:
http://www.schooltv.nl/video/huisje-boom­
pje-beestje-waterdiertjes
- Huisje Boompje Beestje, Slootdiertjes:
http://www.schooltv.nl/video/huisje-boom­
pje-beestje-slootdiertjes
- Hoelahoep, Vijver vol met kikkers:
http://www.schooltv.nl/video/hoelahoep-vij­
ver-vol-met-kikkers
Stap 3
Richt samen met de leerlingen een thematafel over
het onderwerp in. Laat de leerlingen onderdelen
voor op de tafel knutselen, zoals eendjes, bomen,
waterplanten, kikkers etc. Wiebeloogjes kunnen als
kikkerdril dienen.
groep 1 en 2
het mysterie van
Stadshagen
BEESTJES IN DE SLOOT
DOCENT
Thema: Water
LES 2 –DE SLOOT IN STADSHAGEN
In deze les gaan de leerlingen in groepjes een
wandeling langs sloten en vijvers rondom de
school maken. Op hun kijkkaart kruisen de
leerlingen aan welke dieren ze bij de sloot
zien. De leerlingen sluiten de les af in de klas,
waar ze gaan onderzoeken welke diertjes er in
de sloot zwemmen.
NODIG: Voor ieder leerling een kijkkaart, potlood,
doorzichtige bak, bijvoorbeeld een aquarium, ver­
grootglazen, doorzichtige plastic bakjes of beker­
tjes, een emmer slootwater.
DOEN:
•V
raag ouders voor de begeleiding van de groepjes;
• Z oek uit waar sloten / vijvers rondom de school
zijn;
•K
opieer de kijkkaarten;
• E xtra: download de zoekkaart zoetwaterdieren
via: www.kleuterportaal.nl en typ bij zoeken
‘zoetwaterdieren’ in. Kopieer de zoekkaart voor
de leerlingen;
• E xtra: Haal een emmer slootwater uit een sloot.
Stap 1
Deel de leerlingen in groepjes in. Vertel dat ze onder
leiding van een ouder een wandeling langs de slo­
ten en vijvers in de wijk gaan maken. Op de kijkkaart
die ze meekrijgen, kruisen de leerlingen de dieren
die ze bij de sloot ontdekken aan.
Stap 2
Kom na de excursie samen in de kring. Bespreek
welke dieren de kinderen gezien hebben. Wat kun­
nen ze over deze dieren vertellen?
Extra: Stap 3
Zet de aquariumbak met slootwater midden in de
kring. Vertel de leerlingen dat ze nu weten welke
dieren er rondom de sloot leven, maar dat er ook
dieren in de sloot leven. In groepjes gaan de leerlin­
gen onderzoeken welke dieren dat zijn.
Verdeel de klas in groepjes van 3 of 4 leerlingen.
Geef ieder groepje een doorzichtig bakje met wat
slootwater. Zorg dat er in ieder bakje in ieder geval
één beestje zit.
Geef ieder groepje ook een vergrootglas en de
zoekkaart zoetwaterdiertjes. Vertel erbij dat de
beestjes straks teruggaan naar de sloot, dus dat ze
er heel voorzichtig mee moeten zijn.
Extra: Stap 4
Ieder groepje gaat aan de hand van de zoekkaart
uitzoeken wat voor diertje er in hun bakje zit.
Extra: Stap 5
Bespreek samen welke beestjes de leerlingen ge­
vonden hebben. Wat kunnen ze over dit beestje ver­
tellen? Bijvoorbeeld: welke kleuren? Hoe beweegt
het zich voort? Heeft het pootjes etc.
Extra - alternatief: neem de leerlingen mee naar
de sloot en laat ze met schepnetjes zelf beestjes
uit de sloot scheppen. De leerlingen kunnen op hun
zoekkaart aankruisen welke beestjes ze gevonden
hebben.
groep 1 en 2
het mysterie van
Stadshagen
KIJKKAART
Dieren bij de sloot
DE EEND
DE EEND
DE JONGE EENDJES
DE ZWAAN
DE JONGE ZWANEN
DE REIGER
DE MEERKOET
DE JONGE MEERKOETEN
DE GANZEN
DE KIKKER
DE KIKKERDRIL
DE LIBEL
groep 1 en 2
het mysterie van
Stadshagen
BEESTJES IN DE SLOOT
DOCENT
Thema: Water
LES 3 –SLOOTDIEREN MAKEN ALS ERIC CARLE
In deze verwerkingsles maken de leerlingen
slootdieren op de manier waarop Eric Carle,
de maker van onder andere het prentenboek
Rupsje Nooitgenoeg, zijn dieren vorm geeft. De
leerlingen maken bladen geschilderd papier
waaruit ze vervolgens de onderdelen voor hun
dier knippen.
NODIG: Prentenboek van Eric Carle, bijvoorbeeld
Rupsje Nooitgenoeg, Het rubberen eendje, De krekel die niet tjirpen kon, Het vervelende lieveheersbeestje of Alle dieren.
A3 papier, verf in verschillende kleuren, verfbakjes,
grote en kleine kwasten, vorken, verschillende din­
gen met textuur waarmee gestempeld kan worden,
zoals: kurken, sponsjes, stukjes tapijt, stukjes ruwe
stof, tandenborstels, kant, leerlingen kunnen hun
vingers gebruiken etc., scharen, lijm, stiften, wit of
zwart papier als achtergrond, kranten.
DOEN:
•K
ijk vooraf als voorbereiding een aantal YouTubefilmpjes over het maken van geschilderd papier op
de manier van Eric Carle. Bijvoorbeeld:
- Eric Carle aan het werk op groot formaat:
www.youtube.com/watch?v=q1sQb7YOFu0
- Eric Carle Paper: www.youtube.com/watch?
v=4lXjYg8E-YI
- Painted Paper: www.youtube.com/
watch?v=YHMC6bW9G3Y
• Z et de tafels in groepjes. Leg kranten, kwasten en
stempelmaterialen op de tafels. Maak voor ieder
groepje een verschillende combinatie van kleuren
verf. Bijvoorbeeld: geel en rood, geel en blauw,
rood en blauw, rood en wit. Voeg eventueel nog
een derde kleur toe.
Stap 1
Lees een prentenboek van Eric Carle voor en vraag
de leerlingen goed op de plaatjes te letten. Be­
spreek na afloop de afbeeldingen: wat is de leerlin­
gen opgevallen? (bijvoorbeeld kleuren en vormen)
Wat vinden ze mooi of lelijk aan de afbeeldingen?
Hoe zou Eric Carle deze afbeeldingen gemaakt
hebben?
Stap 2
Vertel de leerlingen dat ze een dier gaan maken dat
rond of in de sloot leeft, op de manier dat Eric Carle
dieren maakt. Leg uit hoe Eric Carle te werk gaat.
Maak een vel geschilderd papier als voorbeeld voor
de leerlingen, zodat ze kunnen zien welke technie­
ken ze toe kunnen passen.
Stap 3
Verdeel de klas in groepjes en laat ze papier schil­
deren.
Stap 4
Als de papieren droog zijn, knipt u het papier in klei­
nere stukken. Doe dat zo dat er voor iedere leerling
een pakketje geschilderd papier in verschillende
kleuren is.
Stap 5
De leerlingen kiezen een dier dat ze gaan maken.
De onderdelen voor dat dier knippen ze uit het
geverfde papier. Op de achterkant van het papier
kunnen ze het onderdeel eerst tekenen. De leerlin­
gen stellen hun dier samen op wit of zwart papier.
Als alle onderdelen goed liggen, kunnen ze hun dier
in elkaar plakken.
Stap 6
Bespreek de opdracht na met de leerlingen. Hang
de kunstwerken daarna in de klas op.
Tip
Tips voor uitbreiding van het thema:
• Kikkerdril in de klas en de verschillende
stadia van een kikkervisje volgen.
• Watertafel vullen met water en spulletjes
die bij het thema sloot passen.
• Via http://kleuteridee.nl/de-sloot/ is veel
extra lesmateriaal over het thema te vinden,
zoals woordkaarten.
• Ook op www.kleuterportaal.nl wordt veel
lesmateriaal over het thema aangeboden.
groep 1 en 2
het mysterie van
Stadshagen
BEESTJES IN DE SLOOT
DOCENT
Thema: Water
Voorbeelden geschilderd papier maken: