1 Vervroegde sluitingstijd brengt drinkende jeugd niet op andere gedachten Naar aanleiding van mij reactie op de Raadsvergadering, heb ik gemeend niet alleen een kritische noot te plaatsen, maar deze aan te vullen met mijn visie op het alcohol probleem bij jongeren. Ook ik ben bezorgd over de toename van alcohol gebruik onder jongeren. Maar aanscherping van de Drank en Alcohol wet, vervroeging sluitingstijd en verhoging van de accijns voorkomt niet dat jongeren minder gaan drinken. Ondanks dat de Wet verkoop van alcohol aan jongeren beneden de 16 jaar verbiedt, kost het voor deze jongeren weinig moeite om aan drank te komen. Zo koopt 14% van de jongeren tussen de 13 en 15 jaar gewoon alcohol in een supermarkt, 3% in een slijterij en 19% in een horecagelegenheid. Ontnuchterende cijfers. Onze samenleving kent allerlei verleidingen op het gebied van sex, drugs, voeding en alcoholgebruik. Helaas komt men niet verder dan voorstellen om sluitingstijden te vervroegen, verkooppunten terug te brengen, reclame-uitingen te beperken, de leeftijdsgrens of accijns te verhogen. Een betuttelend beleid, waarbij de grote groep die wel verantwoord omgaat met deze verleidingen, de dupe wordt van het gedrag van een kleine minderheid. Er dient een begin gemaakt te worden met betere handhaving van de huidige wet. Niet alleen de kroegbaas die alcohol schenkt aan jongeren, maar ook de cafébezoeker die jongeren beneden de 16 jaar een alcoholhoudend drankje aanbiedt is strafbaar. Daarnaast moeten jongeren en hun ouders meer bewust worden van de gevaren van alcohol gebruik. Het is geen geheim dat meer dan 90% van alle jongeren onder de 16 het eerste drankje thuis van de ouders krijgt. Bewustwording wordt niet bereikt door het vervroegen van de sluitingstijd. Net als bij roken moet een samenhangend aanvalsplan komen. De alcoholindustrie, horeca, gemeenten, scholen en GGD-en moeten samen de strijd aanbinden tegen alcoholmisbruik onder jongeren. Het probleem niet over, maar met jongeren en ouders bespreken is een stap in de juiste richting. De politie moet dronken jongelui van de straat plukken en thuis afzetten en de ouders een forse bekeuring uitreiken voor openbaar dronkenschap van hun pupil. Alcoholmisbruik is moeilijk in een wet te vangen. Het is een levenstijl geworden. Maatwerk op gemeentelijk niveau is hier de aangewezen weg. De politie die dronken jongeren thuis aflevert, is daar een goed voorbeeld van. De maatregel om het sluitingsuur te vervroegen lost het probleem niet op. Ook het uit de weg gaan van een confrontatie met de jeugd en ouders is een verkeerde keuze. Als je alles weg houdt van mensen omdat een kleine groep er niet mee om kan gaan, ontstaat een samenleving waarin de overheid bepaalt wat goed voor zijn burgers is. Dat staat haaks op ons liberaal denken en doen. 1 2 We moeten ontdekken wat de oorzaken zijn van het alcoholprobleem onder de jeugd. Het vervroegen van de sluitingstijd of verhoging van de leeftijdsgrens zijn schijn oplossingen en lossen niets op. Oorzaken We moeten ons realiseren dat de jeugd heel anders denkt en doet dan tien jaar geleden. Probeer eens in de huid van de hedendaagse jeugd te kruipen en voel hoe het is om in de huidige maatschappij je weg te vinden. We zullen ervaren en moeten erkennen, dat drinken met gelijk gestemde pubers het prettige idee geeft aantrekkelijk te zijn, dat we de hele wereld aan kunnen en dat we samen met onze leeftijdgenoten midden in het bruisende leven staan. Met andere woorden: drinken is onze levensstijl vol met avontuur. Dat neemt niet weg dat drankgebruik, net zoals sommige andere vormen van avontuur, ongezond en gevaarlijk is. Jongeren moeten zich bewust worden van hun levensstijl en handvatten aangereikt krijgen om hiermee om te gaan. Voorbeeld van ouders en volwassenen Veel ouders en volwassenen drinken zelf elke dag een glaasje. Een borreltje halverwege de middag, een glaasje wijn bij het eten, een slaapmutsje voor het slapen gaan, een biertje op verjaardagen etc. Zolang volwassenen vinden dat bij het “ontspannen met vrienden” een drankje hoort, een glaasje wijn bij het diner en voor het slapen gaan een slaapmutsje heel gewoon is, kan van kinderen niet verwacht worden ze kritisch zijn ten opzichte van alcohol gebruik. Voorlichting moet niet beperkt worden tot de jeugd, maar ook op ouderen worden gericht. Voorlichting Een voorlichtingscampagne moet een paar concrete handvatten bevatten zoals: Meer dan twee glazen alcohol gedronken? Twee dagen niets! Na elk tweede glas een groot glas water. Op scholen en via de media moeten eerlijke, vooral niet moralistische documentaires vertoond worden. Deze mogen best laten zien dat een glaasje drinken leuk kan zijn. Waarom zullen de werkelijkheid omzeilen of ontkennen? Maar wetenschappers moeten ook aan het woord gelaten worden over de effecten en gevaren van alcohol gebruik. Het ontmoedigingsbeleid van het roken is hier een goed voorbeeld van. Alles kwam aan de orde: beelden van een rokende Canadees die Nederland bevrijdde, stills en footage uit Amerikaanse films, reclames uit de jaren vijftig en de hippies uit de jaren zestig, werkten zeer aanstekelijk. Velen staken direct een sigaret op. Vervolgens verscheen een wetenschapper die heel droog, niet moraliserend, een proef toonde waarbij een muis een injectie kreeg met nicotine van één sigaret. De muis stuiptrekte even en viel dood neer. Daarna verscheen het verkrampte gezicht van een ademhappende roker en werden zijn aangetaste longen getoond. Het effect was verbluffend. Een half jaar na deze documentaire, was er sprake van afname van het aantal rokers. Een effect wat ook nu nog merkbaar is. Ook de naschoolse 2 3 opvang van scholen moet geactiveerd woorden intensiever contact te zoeken met sportverenigingen en/of creativiteitscentra. Jongeren die niets hebben om zich uit te kunnen leven of zich niet creatief kunnen ontwikkelen, zullen eerder met alcoholhoudende drankjes rondhangen op hangplekken of in of nabij een snackbar. Bierpromotie tijdens EK voetbal Veel jongeren onder de 16 jaar zullen voor en tijdens het WK voetbal positief staan tegenover het drinken van bier. De massale bierreclames hebben een groot bereik onder de jongeren beneden de 16 jaar. Jongeren van 12 en 13 jaar die minimaal 8 WK wedstrijden zien noemen na het WK significant meer biermerken dan de oudere jongeren van 14 en 15 jaar. Het lijkt er dan ook op dat het WK voetbal met al haar alcoholpromotie één grote informatiebron is voor jongeren beneden de 16 jaar. Hoe vaker jongeren worden geconfronteerd met alcoholreclame, hoe positiever zij denken over het drinken van bier. Het geeft hun het gevoel er bij te horen en helpt hen met plezier te maken. Het is dan ook duidelijk dat alcoholreclame invloed heeft op het drinkgedrag van jongeren. Hoe vaker jongeren worden blootgesteld, hoe meer ze gaan drinken. Alcoholpromotie moet dan ook verboden worden bij sportevenementen, festivals en popconcerten. Alcohol reclame op tv Wekelijks wordt 35% van alle minderjarigen voor 21.00 uur bereikt door alcoholreclame. Blootstelling aan alcoholreclame beïnvloedt niet alleen de startleeftijd van alcoholgebruik maar heeft een bewezen invloed op het drinkgedrag van jongeren. Sluipenderwijs wordt door de reclame bij jongeren een eenzijdig positief beeld van alcohol ontwikkeld. Om de vinger achter het alcoholprobleem te krijgen moeten we een zelfde tactiek toepassen als bij het tegengaan van het roken. Geen moralistische zedenpreken of maatregelen hanteren die een grote groep mensen als betuttelend beleid ervaren, maar op duidelijke en alles onthullende wijze vertellen en beelden laten zien wat de ernstige gevolgen zijn van overmatig alcoholgebruik. Dit kan schokkend zijn, maar de jeugd en hun opvoeders/opvoeders hebben het recht om in de eigen spiegel kijken. Jan van Ossenbruggen 25 april 2010 3