Ouderschap met succes en tevredenheid

Ouderschap en psychiatrie
Ouders met een psychotische
stoornis
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Peter van der Ende
Senior-onderzoeker Lectoraat Rehabilitatie
Hanzehogeschool Groningen
Marrie Venderink
Stafmedewerker
Cenzor Lentis-Groningen
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Website
www.ouderschap-psychiatrie.nl
Hanzehogeschool
Groningen
Lentis/Cenzor
Onderwerpen

1. Achtergronden rehabilitatie en ouderschap

2. Project beschrijving

3. Onderzoek

4. Methodiek

5. Oefening
Ouderschap en psychiatrie Groningen
1
(Psychiatrische) Rehabilitatie
“ Rehabilitatie is het proces waarbij getracht wordt
om het functioneren van personen met
psychiatrische handicaps zodanig te verbeteren
dat ze succesvol en tot hun tevredenheid kunnen
wonen, leren en werken in de milieus van hun
keuze met zo min mogelijk professionele hulp”
(Anthony, 1990).
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Individuele Rehabilitatie
Benadering (IRB)

Veranderdoelen op terreinen van wonen,
werken, leren en sociale contacten

Verkennen (doelvaardigheidsbepaling), kiezen,
verkrijgen en behouden
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Ouderschap-psychiatrie

Vermaatschappelijking: meer cliënten als ouder
tussen 800.000 en 1 miljoen

Hogere drempel voor gebruik
maatschappelijke voorzieningen

Veel hulpverleners missen handvatten om
ontwikkelingen in het ouderschap te bevorderen
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Schizofrenie
Abel, K.M. e.a. (Journal of Clinical Psychiatry, 2005)


De meeste vrouwen die schizofrenie hebben,
krijgen kinderen
In Engeland worden per jaar 1000 kinderen uit
moeders met schizofrenie geboren
Nederland (16 milj.) 265
Lagere beroepsstatus, de helft niet getrouwd,
27% geen partner 26 % slechte relatie
 (Engeland 60 milj.)

Ouderschap en psychiatrie Groningen
Risico’s
Beoordeling door hulpverleners
(N=932)
Percentages
Schiz.
Stemmingsstoorn.
Problemen bij zorg voor het kind
36
Problemen in emotionele reactie
43
14
3
3
Geweld tegen kind
Ouderschap en psychiatrie Groningen
13




De helft kan goed ouderschap vervullen.
Men kan functioneren dankzij maatschappelijke
positie en dankzij netwerk
Hulpverleners geven hoog risico aan voor
geweld
Interventies: sociale interactie
Ouderschap en psychiatrie Groningen
2. Project
Literatuuronderzoek
 Behoefteonderzoek (N=47)
 Vijf case-studies
 Programma:
“Ouderschap met succes en tevredenheid”
 Pilot (N=20)
 Website

Ouderschap en psychiatrie Groningen
Onderzoeksvraag
Welke behoeften aan
ondersteuning hebben ouders
met psychiatrische beperkingen?
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Diverse aspecten ouderschap
Scheppen
Opvoeding
en sturing
van basisvoor-
Omgang
waarden
met het kind
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Balans
Eigen leven
Ouderschap
+ verhoogde
kwetsbaarheid
Ouderschap en psychiatrie Groningen
3
Onderzoek vanuit Rehabilitatie
 Vragen
naar mogelijkheden en niet
naar onmogelijkheden
(deficiënties)
 Zelfbeoordeling
observatie
en weinig
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Vragenlijst
Onderdelen
Tevredenheid met de ouderrol




Vaardigheden aan het kind leren
Levensvoorwaarden creëren
Sociale contacten aangaan
Communiceren met het kind
Ouderschap en psychiatrie Groningen
-vervolgens bij elk onderdeel
Hulpbronnen

Veranderwensen

Benodigde steun
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Conclusies
De helft wil andere hulp dan men krijgt met
name rondom ouderschap
Steun in omgang met kind
 Aangaan van gesprek over
eigen problematiek
 Opvoedingsondersteuning
en juridische hulp

Ouderschap en psychiatrie Groningen
Aanbevelingen
Hulpverleningsorganisaties

Wissel ideeën uit over voorzieningen in
verschillende regio’s

Breng ‘witte vlekken’ op het terrein van
ouderschap in kaart
Ouderschap en psychiatrie Groningen
-voor ouders-




‘Ouders’ vraag naar mogelijkheden voor steun
bij het ouderschap
Denk na over communicatie over eigen
problematiek met de kinderen Nicholson e.a.
(2001)
Maak een plan voor de opvang van de kinderen
bij toenemende psychiatrische problematiek
Kleine ontmoetingsgroepen voor ouders
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Vervolg

Trainingen voor hulpverleners

Ontwikkelen van methodiek voor
themabijeenkomsten

Gecontroleerde studie naar effectiviteit van de
methodiek
Ouderschap en psychiatrie Groningen
4. Methodiek
ontwikkeling
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Ouderschap met succes en tevredenheid
Uitgangspunten bij de ontwikkeling van
het materiaal

Aansluiten bestaande methodieken

Ouders in verschillende situaties

Autonomie / mogelijkheden / zelfverwerkelijking

Combineren ouderrol met andere rollen

Herhaling en langdurig

Communicatie met betrokkenen
Ouderschap en psychiatrie Groningen
“Ouderschap
met succes en tevredenheid”
Drie cliëntenwerkboeken:

Huidig functioneren van de ouder

Versterken van de ouderrol

Hernemen of uitbreiden van de ouderrol
Ouderschap en psychiatrie Groningen
“ Huidig functioneren van de
ouder”

Wie ben ik en wie is mijn kind?

Tevredenheid en succes

Verdeling van tijd en aandacht

Steun, zelfvertrouwen en verwachtingen

Een passend vervolg
Ouderschap en psychiatrie Groningen
“Versterken van de ouderrol”

Wie stellen eisen aan de ouder?
Wat vraagt de ouderrol van deze ouder?
Aan de eisen voldoen?

Wie helpt?

Oplossingen kiezen

Afstemmen met betrokkenen

Succesvol en tevreden blijven


Ouderschap en psychiatrie Groningen
“ Hernemen / uitbreiden
van de ouderrol”

Wensen van de ouder

Mogelijke activiteiten en situaties

Wie stellen eisen? Welke?

Aan de eisen voldoen?

Wie helpt / oplossingen kiezen

Afstemmen met betrokkenen

Hoe verder?
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Toepassingsmogelijkheden en
samenwerking

Regie bij de ouder

Begeleide zelfhulp / op maat / balans

Preventief

Succes en tevredenheid

Combinatie andere zorg / communicatie

Heldere eisen / betere vaardigheden
Ouderschap en psychiatrie Groningen
Voorbeeld toepassing

Opname
Basisanamnese: behandelvragen / ouderschap
 Preventief huisbezoek (KOPP)
 Groepsprogramma ouderschap
 Individuele begeleiding

Na ontslag of preventief
Individuele begeleiding (ambulant)
Groepsprogramma
Ouderschap en psychiatrie Groningen
 Reacties
/ vragen:
mm.venderink @lentis.nl
[email protected]
 Websites:
www.cenzor.nl
www.ouderschap-psychiatrie.nl
www.hanze.nl/rehabilitatie
home.planet.nl/~pcvanderende
Ouderschap en psychiatrie Groningen