Professor Jo Hermanns

Effectieve opgroei- en opvoedhulp
Op weg naar een nieuw stelsel
Jo Hermanns
UvA
HU
H&S Consult
H & S Consult
Huidige jeugdzorgstelsel (jz, ggz, lvg) gebaseerd
op het schema:
•Signaleren en screenen
•Verwijzen
•Diagnosticeren
•Behandelen
•Reïntegratie en nazorg
H & S Consult
Algemeen:
Groot geloof in professionals en instituties die
ons bij onze levensproblemen zullen helpen
‘Gewone’ problemen zoals lastige kinderen,
bijzondere kinderen, kattekwaad, vlegelgedrag
worden niet meer als een opvoedingsopdracht
voor de burger gezien, maar als voer voor
psychologen en pedagogen
De overheid wordt gedwongen hierin mee te
gaan: men wil een rimpelloos bestaan
H & S Consult
Gevolg: problematisering jeugd in combinatie
met exportmodel
•
Kinderen en ouders als potentiële
probleemgevallen
•
Exporteren problemen naar professionele
instituties
•
Voor iedere diagnose, beperking of doelgroep
een gespecialiseerde
aanpak
H & S Consult
De zorg voor doelgroepen: het
doosjessyndroom
H & S Consult
Of, nu we een CJG hebben:
H & S Consult
Resultaat:
1 op de 7 kinderen in speciale zorg of speciaal
onderwijs (1 op de 11 in Wajong) terwijl naar
schatting maar 1 op de 20 echt problemen heeft
Bron: Hermanns, J. (2009). Het opvoeden
verleerd. Amsterdam: Vossiuspers UvA.
H & S Consult
Werkt het exportmodel?
Nee, want kansen voor jongeren worden vooral
gecreëerd in de eigen leefsituatie: gezin, school,
straat (daar wordt opvoedingsverantwoordelijkheid gerealiseerd)
Nee, want gespecialiseerde zorg gaat vaak
samen met marginalisatie. Dit varieert van ‘geen
zwemdiploma’ tot ‘thuiszitten’ en Wajong
Nee, want bewezen effectieve programma’s bij
problemen zijn ‘community-based’
H & S Consult
Internationale databases van effectieve
interventies laten zien dat ‘community-based
care’ veel meer rendement heeft dan institutionele
zorg
(ook voor de ‘zware’ doelgroepen)
Zie www.colorado.edu/cspv/blueprints/
H & S Consult
Wat is een betere aanpak?
•
Pedagogische infrastructuur rond drie
opvoedmilieus versterken: gezin, school,
publieke domein
•
Oplossingen voor problemen zoeken binnen
die structuur op lokaal niveau, ook voor de
ernstige problemen
•
Zorg werkt in gezinnen, in scholen en op straat
H & S Consult
Op lokaal niveau zagen we de afgelopen jaren ook
een zorgstructuur ontstaan rond deze
pedagogische milieus
(Zie ook de vijf WMO-taken jeugd)
Het nieuwe stelsel zou deze lokale structuur als
uitgangspunt moeten nemen
H & S Consult
Opvoedingsondersteuning en opgroeiondersteuning worden dus kerntaken van het
nieuwe stelsel
Vele evidence-based methodieken en
programma’s zijn beschikbaar voor gezinnen,
scholen, kinderen, en jongeren
Zie wederom:
www.colorado.edu/cspv/blueprints/
H & S Consult
Sociale netwerken en vrijwilligers kunnen hierbij
een belangrijke rol spelen
Voorbeelden:
Home-Start en Big Brothers Big Sisters
Voor ingewikkeldere gevallen: het wraparound
care model (variant persoonsgebonden aanpak)
H & S Consult
Samenwerking lokale en geïndiceerde
voorzieningen in het wraparound care model
• Eén hulpverlener/coördinator; expert van het
‘gewone leven’
• Eén gezin: één plan met concrete doelen
• Specialisten dienstbaar en oproepbaar
• Ad hoc netwerk
• Verblijf in instelling/pleegzorg is een voor
korte tijd optionele functie
• Verblijf pleeggezin (opvoedvariant) is zo nodig
alternatief
H & S Consult
Model voor ingewikkelde gevallen
Wat zou u morgen willen veranderen?
Wat moet er veranderen?
Hoe wilt u dat aanpakken?
Hoe kan ik u daarbij helpen?
Wie hebben we nog meer nodig?
H & S Consult
Deze uitgangspunten betekenen voor
gemeenten/het CJG een intensivering van de
WMO-functies en niet het overnemen van het
huidige stelsel
1.
2.
3.
4.
5.
Voorlichting en informatie
Pedagogische hulp
Signalering
Toeleiding
Coördinatie
Maar nu met:
6. De directe beschikbaarheid van goed
H & S Consult
opgeleide generalisten en opvoedkundigen
Volstaat, gezien de omvang en aard van deze
taken, de gebruikelijke netwerkstructuur van de
CJG’s?
Er moet een organisatievorm komen die voor de
klant én voor de gemeente overzichtelijk en
slagvaardig is
H & S Consult