Participatie van mensen met psychisch aandoeningen de Nieuwe

van wetenschap naar wijk
de Nieuwe GGZ
Philippe Delespaul
Studiedag Van wijk tot Wetenschap
Utrecht, 24 november 2016
‘ze’ is ‘wij’
Kaders
(over inclusie en exclusie)
44+%
life-prevalentie
95+%
24+%
betrokkenenprevalentie
jaar-prevalentie
6+%
1.6%
zorg-prevalentie
EPA
global burden of disease
Kaders
(leeftijdsverdeling – impact)
aandeel aandeel
GGZ
GGZ
topt grootste
aandeel
GGZ
vermindert
lijden
GBD: GGZ verliest de strijd…
Kaders
somatiek
psychiatrie
1960
2010
Kaders
GGZ en maatschappelijke cost: twee cijfers
=50%
uitkeringen
(14 miljard)
• Psychiatrie: 450€/burger/jaar
we geven evenveel uit aan uitkeringen
(=participatie handicap) dan aan zorg (=7
miljard=1%BNP)
• Somatiek: 5000€/burger/jaar
we geven 10x meer aan zorg uit (=70
dan aan uitkeringen
• Somatische behandeling is 3x zo duur
bij co-morbide GGZ problemen
miljard=10%BNP)
Naar een nationaal plan
voor psychisch welbevinden
2017 - 2027
inclusie
ambitie
Kaders
ambitie onhaalbaar bij ‘status quo’
ook onhaalbaar door
‘meer te doen wat we nu goed doen’
bijv. overal richtlijn conforme zorg (vroeger + beter)
of bestaand kwaliteitsbeleid (transparantie + gepast gebruik)
intenties zijn goed = maar deel van de actuele malaise
TE DUUR + EFFECT TE BEPERKT
Kaders
Effect op het zorgbedrijf: betere ‘fit’
16%
24+%
(-1/3)
jaar-prevalentie
8%
6+%
(+1/3)
zorg-prevalentie
e/mHealth
budget
neutraal
inspiratie voor
de Nieuwe GGZ beweging
3 pijlers van de Nieuwe GGZ
een visie
op
kennis
een visie
op
resources
samen
een betere job doen
een visie
op
cultuur
kennis
(bezinning) over ‘psychisch lijden’
kennis
– wat weten we en wat weten we niet –
– wat kunnen we ooit weten en wat zal het nooit worden –
• psychopathologie is geen identiteit (DSM: ik ben…) of ziekte (ik heb...) en
psychische gezondheid is niet ‘maakbaar’
• psychopathologie is een vulnerabiliteit die periodiek problematisch kan zijn (ik
heb last...) en gecontextualiseerd is (gen/omgeving interactie)
• twee strategieën:
• effect van vulnerabiliteit beperken door bescherming (of vermijding): de
‘nevenwerking’ van deze ‘beperking’ is dat je niet meer leeft (iatrogeen)
• psychische hulpverlening een proces waarbij het individu in een
betekenisvollle context evolueert naar grotere weerbaarheid (gerecontextualiseerd)
kennis
ruimte voor verbetering
persoonlijke
vulnerabiliteit
in de praktijk
100 %
(van de handicap)
stigma/discriminatie
60 %
zelf stigma
hopeloosheid
30 %
‘ziekte’
10 %
kennis
kennis
positieve gezondheid
Kennis: hertsel
gezond ≠ de afwezigheid van ziekte
gezond = het vermogen zich aan te
passen en eigen regie te voeren, in het
licht van de fysieke, emotionele en
sociale uitdagingen van het leven
Machteld Huber
kennis
3-voudig herstel
kwetsbaarheid managen met integrale ZORG
Persoonlijk
Herstel
Symptomatisch
herstel
Maatschappelijk
herstel
omgeving
organisatie
3-voudig herstel
Integraal of gesegregeerd?
herstel
academies
(clienten)
ZVW
Persoonlijk
Herstel
Symptomatisch
herstel
Maatschappelijk
herstel
WMO
gemeente
GGZ
kennis
focus voor zorg (cure/care)
•
•
•
•
VRAAG 1: Wat is er met je gebeurd?
VRAAG 2: Wat is je kwetsbaarheid en je weerbaarheid?
VRAAG 3: Waar wil ja naar toe?
VRAAG 4: Wat heb je nodig?
preventie werkt NIET
0.5% EPA
1.5% EPA
VIP (vroege interventie psychose) WERKT NIET
(zegt Pat McGorry van Melbourne)
‘Hoe wordt ik geen patiënt?’
resources
persoon centraal
resources
‘bottom up’
hersteldomeinen
& betrokkenen
resources
doorbreken: professional/non-professional barrière
Persoonlijk
Herstel
Psychiatrische
Behandeling
Maatschappelij
ke Participatie
resources
collaboratief
multi-deskundige samenwerking
(triade)
resources
integratie + inclusie
• ervaringsdeskundige (professional) als teamlid
• peers & familie
• 20% / 80%
• werkgever als sociale ondernemer voor mensen met
belevingservaring (participatiedomein)
• 50% / 50%
• burgerinitiatieven van mensen+ervaring (consumer-run)
• 80% / 20%
• sociale economie
resources
in de wijk
waar EPA burgers
wensen te slagen
&
hulpverleners
collegas vinden (e.g. HA)
resources
elkander vinden
integreren
• GGZ & participatieveld
• GGZ & somatiek (HA)
• volwassenen / kinderen /ouderen (0-107jr)
• diagnostische verzuiling opgeheven
• collega’s over sectoren: verslaving/ verstandelijke handicap
• collega’s over velden: schuldsanering/ wonen/ …
resources
de Nieuwe GGZ
schaal: wijk
resources
15.000 inwoners
variatie:
ruraal/stedelijk…
bandbreedte:
4x-6x
start (jan 2017):
6 officieel; 10+ spontaan
specifieke
GGZ
(basis ggz)
eCommunity
land
POH-GGZ/HA
regio
e/mHealth tools
kliniek
poliklinische
centra
crisisdienst
ook-wel-ernstig-lijden
zorg
HA
wijk
integrale
GGZ
(specialistische ggz)
EPA
zorg
regio
resources
binnen het actuele stelsel (regionale verschillen)
HA
maatschappelijk veld
HA
collega circuits (VHZ…)
HA
IST
SOLL
TOP DOWN
(faciliteren)
BOTTOM UP
(praktijk maken/leren)
Financiën
Wetgeving
Concordaten
Software tools
(privacy…)
samen praktijk maken
meervoudig herstel
burger centraal
triadisch
multi-deskundig
RACT/open dialogue/eigen kracht conferenties
professional/non-professional barrière
collega’s zijn/worden
nationaal plan
voor psychisch welbevinden
2017 - 2027