r en s codes - scholengroep 25

Sgr 25
D. Huisseune
GEVAARSYMBOLEN
T+
ZEER GIFTIG
Voorbeelden uit ons labo:
T
GIFTIG
Xn
Koolstoftetrachloride, lood
broom(water), cadmiumsulfaat,
kobaltchloride, …
Voorbeelden uit ons labo:
SCHADELIJK
Ammoniumchloride, dijood,  1%
kaliumpermanganaat, toluene, …
Nessler-reagens, kwikoxide,
(Schaadt de gezondheid)
C
Voorbeelden uit ons labo:
COROSIEF
Kalium- en natriumhydroxide,
waterstofchloride, zilvernitraat, …
(Bijtend)
Xi
Voorbeelden uit ons labo:
Irriterend
broom(water), kaliumdichromaat,
calciumchloride, ammoniak, …
E
Voorbeelden uit ons labo:
EXPLOSIEF
O
Voorbeelden uit ons labo:
OXIDEREND
Kaliumnitraat, salpeterzuur,
kaliumpermanganaat,
waterstofperoxide, …
F+
ZEER LICHT ONTVLAMBAAR
F:
LICHT ONTVLAMBAAR
A-, R- en S CODES
picrinezuur (indien droog)
Voorbeelden uit ons labo:
Diëthylether, chloroform,
diwaterstof, …
Aceton, ethanol, methanol,
ethylacetaat, petroleumether, gele en
rode fosfor, …
34
Sgr 25
D. Huisseune
AFVAL-CODES (A-zinnen) : AFVALVERWIJDERING
A1
A2
Verdunnen, in de gootsteen gieten en met veel
water naspoelen
Neutraliseren (6  pH  8), in de spoelbak
gieten en naspoelen
A3
Bij huishoudelijk afval als dit verbrand wordt
A4
A5
Neerslaan als sulfide, voor neerslag zie A 8
Neerslaan met Ca-ionen, daarna A 1 of A 3
Niet met huishoudelijk afval meeggeven. Op
haalfirma inlichten over de aard van de stoffen.
In de zuurkast verbranden
Behoort tot KGA, zie speciale richtlijnen
Zeer voorzichtig kleien hoeveelheden
verbranden in een open recipiënt én in open
lucht
In glazen flessen gieten voorzien van etiket :
“organisch afval – bevat halogenen” of
“organisch afval – bevat geen halogenen”
Neerslaan als hydroxide (pH = 8); daarna het
neerslag behandelen volgens A 8
A6
A7
A8
A9
A 10
A 11
A 12
A 13
A 14
A 15
A 16
Nooit verwijderen via riolering (S-29)
Uit de oplossing neerslaan als metaal met
behulp van een onedeler metaal
Geschikt voor recyclage, zonodig bezorgen
aan een gespecialiseerd
afvalverwerkingsbedrijf
Voorzichtig laten reageren met water,
vrijgekomen gassen verbranden of adsorberen
Speciale aanbevelingen opvolgen
(vakliteratuur)
A-, R- en S CODES
Kleine hoeveelheden corrosieve, oxiderende
stoffen, als ze oplosbaar zijn in water
Zuren en basen
Vaste stoffen indien geen andere voorschriften
zijn aangegeven
Zouten van zware metalen
Oplosbare fluoriden en oxalaten
Brand- of explosiegevaarlijke producten
Gassen en dampen
Nessler-reagens (Hg-houdend)
Explosiegevaarlijke producten en mengsels
Organische verbindingen
Opgeloste zouten van zware metalen
Brandbare stoffen die niet oplosbaar zijn in
water; zeer giftige stoffen (T +)
Chroom- en koperverbindingen
Zuiveren verontreinigd kwik
Restanten van calciumcarbide
Kwikverbindingen, zinkchromaat, …
35
Sgr 25
D. Huisseune
RISK-CODES (R-zinnen) : RISICO’S
R1
R2
R3
R4
R5
R6
R7
R8
R9
R 10
R 11
R 12
R 13
R 14
R 15
R 16
R 17
R 18
R 19
R 20
R 21
R 22
R 23
R 24
R 25
R 26
R 27
R 28
R 29
R 30
R 31
R 32
R 33
R 34
R 35
R 36
R 37
R38
R 39
R 40
R 41
R 42
R 43
R 44
R 45
R 46
R 47
A-, R- en S CODES
In droge toestand ontplofbaar
Ernstig ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken
Ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken
Vormt met metalen zeer gemakkelijk ontplofbare verbindingen
Ontploffingsgevaar door verwarming
Ontplofbaar met en zonder lucht
Kan brand veroorzaken
Bevordert de ontbranding van brandbare stoffen
Ontploffingsgevaar bij menging met brandbare stoffen
Ontvlambaar
Licht ontvlambaar
Zeer licht ontvlambaar
Zeer licht ontvlambaar vloeibaar gas
Reageert heftig met water
Vormt zeer licht ontvlambaar gas in contact met water
Ontploffingsgevaar bij menging met oxiderende stoffen
Spontaan ontvlambaar in lucht
Kan bij gebruik een ontvlambaar of ontplofbaar damp-luchtmengsel vormen
Kan ontplofbare peroxiden vormen
Schadelijk bij inademing
Schadelijk bij aanraking met de huid
Schadelijk bij opname door de mond
Giftig bij inademing
Giftig bij aanraking met de huid
Giftig bij opname door de mond
Zeer giftig bij inademing
Zeer giftig bij aanraking met de huid
Zeer giftig bij opname door de mond
Vormt giftig gas in contact met water
Kan bij gebruik licht ontvlambaar worden
Vormt giftige gassen in contact met zuren
Vormt zeer giftige gassen in contact met zuren
Gevaar voor cumulatieve effecten
Veroorzaakt brandwonden
Veroorzaakt ernstige brandwonden
Irriterend voor de ogen
Irriterend voor de ademhalingswegen
Irriterend voor de huid
Gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten
Onherstelbare effecten zijn niet uitgesloten
Gevaar voor ernstig oogletsel
Kan overgevoeligheid veroorzaken bij inademing
Kan overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid
Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand
Kan kanker veroorzaken
Kan erfelijke genetische schade veroorzaken
Kan geboorteafwijkingen veroorzaken
36
Sgr 25
R 48
R 49
R 50
R 51
R 52
R 53
R 54
R 55
R 56
R 57
R 58
R 59
R 60
R 61
R 62
R 63
R 64
D. Huisseune
Gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling
Kan kanker veroorzaken bij inademing
Zeer giftig voor in het water levende organismen
Giftig voor in het water levende organismen
Schadelijk voor in het water levende organismen
Kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken
Giftig voor planten
Giftig voor dieren
Giftig voor bodemorganismen
Giftig voor bijen
Kan in het milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken
Gevaarlijk voor de ozonlaag
Kan de vruchtbaarheid schaden
Kan het ongeboren kind schaden
Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid
Mogelijk gevaar voor beschadiging van het ongeboren kind
Kan schadelijk zijn via de borstvoeding
COMBINATIE VAN R-ZINNEN
R 14/15
R 15/29
R 20/21
R 20/22
R 20/21/22
R 21/22
R 23/24
R 23/25
R 23/24/25
R 24/25
R 26/27
R 26/28
R 26/27/28
R 27/28
R 36137
R 36/38
R 36/37/38
R 37/38
R 39/23
R 39/24
R 39/25
R 39/23/24
R 39/23/25
R 39/24/25
R 39/23/24/25
R 39/26
R 39/27
R 39/28
A-, R- en S CODES
Reageert heftig met water en vormt daarbij zeer ontvlambaar gas
Vormt giftig en zeer ontvlambaar gas in contact met water
Schadelijk bij inademing en aanraking met de huid
Schadelijk bij inademing en opname door de mond
Schadelijk bij inademing, opname door de mond en aanraking met de huid
Schadelijk bij aanraking met de huid en opname door de mond
Giftig bij inademing en aanraking met de huid
Giftig bij inademing en opname door de mond
Giftig bij inademing, opname door de mond en aanraking met de huid
Giftig bij aanraking met de huid en opname door de mond
Zeer giftig bij inademing en aanraking met de huid
Zeer giftig bij inademing en opname door de mond
Zeer giftig bij inademing, opname door de mond en aanraking met de huid
Zeer giftig bij aanraking met de huid en opname door de mond
Irriterend voor de ogen en de ademhalingswegen
Irriterend voor de ogen en de huid
Irriterend voor de ogen, de ademhalingswegen en de huid
Irriterend voor de ademhalingswegen en de huid
Giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij inademing
Giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij aanraking met de huid
Giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij opname door de mond
Giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij inademing en aanraking met de huid
Giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij inademing en opname door de mond
Giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij aanraking met de huid en opname door
de mond
Giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij inademing, aanraking met de huid en
opname door de mond
Zeer giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij inademing
Zeer giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij aanraking met de huid
Zeer giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij opname door de mond
37
Sgr 25
D. Huisseune
Zeer giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij inademing en aanraking met de
huid
Zeer giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij inademing en opname door de
R 39/26/28
mond
Zeer giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij aanraking met de huid en opname
R 39/27/28
door de mond
Zeer giftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij inademing, aanraking met de huid
R 39/26/27/28
en opname door de mond
R 40/20
Schadelijk: bij inademing zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten
R 40/21
Schadelijk: bij aanraking met de huid zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten
R 40/22
Schadelijk: bij opname door de mond zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten
R 40/20/21
Schadelijk: bij inademing en aanraking met de huid zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten
R 40/20/22
Schadelijk: bij inademing en opname door de mond zijn onherstelbare effecten niet uitgesloten
Schadelijk: bij aanraking met de huid en opname door de mond zijn onherstelbare effecten niet
R 40/21/22
uitgesloten
Schadelijk: bij inademing, aanraking met de huid en opname door de mond zijn onherstelbare
R 40/20/21122
effecten niet uitgesloten
R 42/43
Kan overgevoeligheid veroorzaken bij inademing of contact met de huid
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij
R 48/20
inademing
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling bij
R 48/21
aanraking met de huid
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/22
opname door de mond
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/20/21
inademing en aanraking met de huid
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/20/22
inademing en opname door de mond
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/21/22
aanraking met de huid en opname door de mond
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/20/21/22
inademing, aanraking met de huid en opname door de mond
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/23
inademing
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/24
aanraking met de huid
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/25
opname door de mond
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/23/24
inademing en aanraking met de huid
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/23/25
inademing en opname door de mond
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/24/25
aanraking met de huid en opname door de mond
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling of bij
R 48/23/24/25
inademing, aanraking met de huid en opname door de mond
Zeer giftig voor in het water levende organismen; kan in het aquatisch milieu op lange termijn
R 50/53
schadelijke effecten veroorzaken
Giftig voor in het water levende organismen; kan in het aquatisch milieu op lange termijn
R 51/53
schadelijke effecten veroorzaken
Schadelijk voor in het water levende organismen; kan in het aquatisch milieu op lange termijn
R 52/53
schadelijke effecten veroorzaken
R 39/26/27
A-, R- en S CODES
38
Sgr 25
D. Huisseune
SAFETY-CODES (S-zinnen) : VEILIGHEID
S1
S2
S3
S4
S5
S6
S7
S8
S9
S 10
S 11
S 12
S 13
S 14
S 15
S 16
S 17
S 18
S 20
S 21
S 22
S 23
S 24
S 25
S 26
S 27
S 28
S 29
S 30
S 31
S 33
S 34
S 35
S 36
S 37
S 38
S 39
S 40
S 41
S 42
S 43
S 44
S 45
S 46
A-, R- en S CODES
Achter slot bewaren
Buiten bereik van kinderen bewaren
Op een koele plaats bewaren
Verwijderd van woonruimten opbergen
Onder geschikte vloeistof bewaren
Onder inert gas bewaren (door de fabrikant op te geven)
In goed gesloten verpakking bewaren
Verpakking droog bewaren
Op een goed verluchte plaats bewaren
Inhoud vochtig bewaren
Contact met lucht vermijden
De verpakking niet hermetisch sluiten
Verwijderd houden van eet- en drinkwaren (ook van dierenvoeding)
Verwijderd houden van (in te vullen door de fabrikant)
Niet te warm opbergen
Verwijderd houden van ontstekingsbronnen - Niet roken
Verwijderd houden van ontbrandbare stoffen
Verpakking voorzichtig behandelen en openen
Niet eten of drinken tijdens gebruik van het reagens
Niet roken tijdens gebruik
Stof niet inademen
Gas/rook/damp niet inademen (geschikte term door de fabrikant aan te geven)
Aanraking met de huid vermijden
Aanraking met de ogen vermijden
Bij aanraking met de ogen, onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en een specialist
raadplegen
Verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken
Na aanraking met de huid onmiddellijk wassen met veel …………… (aan te geven door de
fabrikant)
Afval niet in de gootsteen werpen
Nooit water op deze stof gieten
Van springstoffen verwijderd houden
Maatregelen treffen tegen ontladingen van statische elektriciteit
Schokken en wrijving vermijden
Deze stof en de verpakking op veilige wijze afvoeren
Draag geschikte beschermende kleding
Draag geschikte handschoenen
Bij onvoldoende ventilatie een geschikt ademhalingsapparaat dragen
Een beschermingsmiddel voor de ogen/voor het gezicht dragen
Voor de reiniging van de vloer en alle voorwerpen verontreinigd met dat materiaal ………...
gebruiken (aan te geven door de fabrikant)
In geval van brand en/of explosie inademen van de rook vermijden
Tijdens de ontsmetting/bespuiting een geschikt ademhalingstoestel dragen
In geval van brand ……… gebruiken (blusmiddelen aan te duiden door de fabrikant; indien
water het risico vergroot, toevoegen: 'Nooit water gebruiken')
Als men zich onwel voelt een arts raadplegen (indien mogelijk het betreffende etiket tonen)
In geval van ongeval of als men zich onwel voelt onmiddellijk een arts raadplegen (indien
mogelijk het betreffende etiket tonen)
In geval van inslikken onmiddellijk een arts raadplegen en verpakking of etiket tonen
39
Sgr 25
S 47
S 48
S 49
S 50
S 51
S 52
S 53
S 54
S 55
S 56
S 57
S 58
S 59
S 60
S 61
S 62
D. Huisseune
Bewaren bij een temperatuur beneden ……… C (aan te geven door de fabrikant)
Inhoud vochtig houden met ………… (aan te geven door de fabrikant)
Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren
Niet vermengen met ………… (aan te geven door de fabrikant)
Uitsluitend op goed geventileerde plaatsen gebruiken
Niet voor gebruik op grote oppervlakken in woon- en verblijfruimten
Blootstelling vermijden - voor gebruik speciale aanwijzingen raadplegen
Vraag de toestemming van milieubeschermingsinstanties alvorens af te voeren naar
rioolwaterzuiveringsinstallatie
Met de best beschikbare technieken behandelen alvorens in het riool of het aquatisch milieu te
lozen
Niet in het riool of het milieu lozen, naar een erkend inzamelpunt voor afval brengen
Neem passende maatregelen om verspreiding in het milieu te voorkomen
Als gevaarlijk afval afvoeren
Raadpleeg fabrikant/leverancier voor informatie voor terugwinning/recycling
Deze stof en/of de verpakking als gevaarlijk afval afvoeren
Voorkom lozing in het milieu, vraag om speciale instructies/veiligheidskaart
Bij inslikken niet het braken opwekken, direct een arts raadplegen en de verpakking of het etiket
tonen
COMBINATIE VAN S-ZINNEN
S 1/2
Achter slot en buiten bereik van kinderen bewaren
S 3/7
Op een koele en een goed geventileerde plaats bewaren
S 3/7/9
Gesloten verpakking op een koele en goed geventileerde plaats bewaren
Bewaren op een koele, goed geventileerde plaats verwijderd van ………… (stoffen waarmee
contact vermeden dient te worden, aan te geven door de fabrikant)
Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren op een koele, goed geventileerde plaats
Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren op een koele, goed geventileerde plaats
verwijderd van ………. (stoffen waarmee contact vermeden dient te worden, aan te geven door
de fabrikant)
Bewaren op een koele plaats verwijderd van ………… (stoffen waarmee contact vermeden
dient te worden, aan te geven door de fabrikant)
Droog houden en in een goed gesloten verpakking bewaren
S 3/9/14
S 3/9/49
S 3/9/14/49
S 3/14
S 7/8
S 7/9
S 20/21
Gesloten verpakking op een goed geventileerde plaats bewaren
Gesloten verpakking bewaren bij een temperatuur beneden …………'C (aan te geven door de
fabrikant)
Niet eten, drinken of roken tijdens het gebruik van de stof
S 24/25
Aanraking met de ogen en de huid vermijden
S 29/56
Afval niet in de gootsteen werpen
S 36/37
Draag geschikte handschoenen en beschermende kleding
Draag geschikte beschermende kleding en een beschermingsmiddel voor de ogen of voor het
gezicht
Draag geschikte beschermende kleding, handschoenen en een beschermingsmiddel voor de
ogen of voor het gezicht
Draag geschikte handschoenen en een beschermingsmiddel voor de ogen of voor het gezicht
Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren bij een temperatuur beneden ………… °C
(aan te geven door de fabrikant
S 7/47
S 36/39
S 36/37/39
S 37/39
S 47/49
A-, R- en S CODES
40