Oefening 2: Noteer telkens de betekenis van het pictogram

Deel 12 :
Het lezen van pictogrammen
1
Leerdoelstellingen lezen van pictogrammen
Na het deel lezen van pictogrammen kunnen de leerlingen:


Bij het zien van een pictogram de betekenis van het pictogram kunnen
verwoorden
Uitleggen waarom het pictogram op een product vermeld staat
1.Didactische tips
Je vindt heel wat leuke, klassikale oefeningen op de website
www.praktijkonderwijs.com
2. Leerinformatie
2.1. Wat is een pictogram?
Een pictogram is een symbool of afbeelding dat de plaats inneemt van een tekst.
Het gebruik ervan wordt daarom ook beeldtaal genoemd.
2
In de eerste graad maakten de leerlingen kennis met volgende pictogrammen:
1. Verbodsborden
2. Gebodsborden
3. Reddingsborden
4. Waarschuwingsborden
3
5. Brandbestrijding
Deze pictogrammen vormen de basis tot herkenning van dergelijke
pictogrammen in de praktijk.
4
2.2. Waarom het gebruik van pictogrammen?
In graad 2 gaan we een stap verder:
Je praat niet meer over vb. waarschuwingsborden maar over
waarschuwingspictogrammen.
Deze pictogrammen staan op verpakkingen.
Zij zijn een middel om de gebruiker te informeren over de aard van de stof en tot
welke categorie deze stof behoort.
Uiteraard is het mogelijk dat een stof tot meerdere categorieën behoort.
Het waarschuwingspictogram bevat volgende informatie:
1)
2)
3)
4)
5)
De productnaam
De R-zinnen
De S-zinnen
De fabrikant
Het gevarensymbool (zie deel: gevarensymbolen)
De R- en S- zinnen:
Het is verplicht op de verpakkingen van alle gevaarlijke stoffen R- en S- zinnen
te zetten. Dit geldt zowel bij verpakkingen voor de industrie als de consument.
De letter R in de R-zinnen staat voor Risk (gevaar)
De letter S in de S-zinnen staat voor Safety (veiligheid)
Hierbij een overzicht van de R- en S-zinnen:
Lijst van actuele R-zinnen:
Enkelvoudige R-zinnen:
R1
R2
R3
R4
R5
R6
R7
R8
R9
In droge toestand ontplofbaar.
Ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere
ontstekingsoorzaken.
Ernstig ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere
ontstekingsbronnen.
Vormt met metalen zeer gemakkelijk ontplofbare verbindingen.
Ontploffingsgevaar door verwarming.
Ontplofbaar met en zonder lucht.
Kan brand veroorzaken
Bevordert de verbranding van brandbare stoffen.
Ontploffingsgevaar bij menging met brandbare stoffen.
5
R10 Ontvlambaar.
R11 Licht ontvlambaar
R12
R14
R15
R16
R17
R18
R19
R20
R21
R22
R23
R24
R25
R26
R27
R28
R29
R30
R31
R32
R33
R34
R35
R36
R37
R38
R39
R40
R41
R42
R43
R44
R45
R46
R48
R49
R50
R51
R52
R53
R54
R55
R56
Zeer licht ontvlambaar
Reageert heftig met water
Vormt licht ontvlambaar gas in contact met water.
Ontploffingsgevaar bij menging met oxiderende stoffen.
Spontaan ontvlambaar in lucht.
Kan bij gebruik een ontvlambaar of ontplofbaar damp-luchtmengsel
vormen.
Kan ontplofbare peroxide vormen.
Schadelijk bij inademing.
Schadelijk bij aanraking met de huid.
Schadelijk bij opname door de mond.
Giftig bij inademing.
Giftig bij aanraking met de huid
Giftig bij opname door de mond.
Zeer giftig bij inademing
Zeer giftig bij aanraking met de huid.
Zeer giftig bij opname door de mond
Vormt giftig gas in contact met water
Kan bij gebruik licht ontvlambaar worden
Vormt giftige gassen in contact met zuren.
Vormt zeer giftige gassen in contact met zuren
Gevaar voor cumulatieve effecten
Veroorzaakt brandwonden.
Veroorzaakt ernstige brandwonden
Irriterend voor de ogen.
Irriterend voor de luchtwegen
Irriterend voor de huid
Gevaar voor ernstige onherstelbare effecten
Carcinogene effecten zijn niet uitgesloten. (vervangen door R-zin 68)
Gevaar voor ernstig oogletsel
Kan overgevoeligheid veroorzaken bij inademing.
Kan overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid.
Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand
Kan kanker veroorzaken
Kan erfelijke genetische schade veroorzaken
Gevaar voor ernstige schade aan gezondheid bij langdurige blootstelling
Kan kanker veroorzaken bij inademing
Zeer giftig voor in het water levende organismen
Giftig voor in het water levende organismen
Schadelijk voor in het water levende organismen
Kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten
veroorzaken
Giftig voor planten
Giftig voor dieren
Giftig voor bodemorganismen
6
R57 Giftig voor bijen
R58 Kan in het milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken.
R59 Gevaarlijk voor de ozonlaag
R60 Kan de vruchtbaarheid schaden
R61 Kan het ongeboren kind schaden
R62 Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid
R63 Mogelijk gevaar voor beschadiging van het ongeboren kind
R64 Kan schadelijk zijn via borstvoeding
R65 Schadelijk. Kan longschade veroorzaken na verslikken
R66 Herhaalde blootstelling kan een droge of gebarsten huid veroorzaken
R67 Dampen kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken.
R68 Onherstelbare effecten zijn niet uitgesloten
Opmerking: R-zinnen 13 en 47 bestaan niet (meer).
Gecombineerde R-zinnen
R14/15
Reageert heftig met water en vormt daarbij licht ontvlambaar
gas
R15/29
Vormt vergiftig en licht ontvlambaar gas in contact met water
R20/21
Schadelijk bij inademing en aanraking met de huid
R20/22
Schadelijk bij inademing en opname door de mond
R 0/21/22
Schadelijk bij inademing, aanraking met de huid en opname door
de mond.
R23/24/25
Giftig bij inademing, opname door de mond en aanraking met de
huid.
R24/25
Giftig bij aanraking met de huid en bij opname door de mond.
R26/27/28
Zeer giftig bij inademing, opname door de mond en aanraking
met de huid.
R36/38
Irriterend voor de ogen en de huid.
R36/37/38
Irriterend voor de ogen, de luchtwegen en de huid
R39/23/24/25 Vergiftig: gevaar voor ernstige, onherstelbare effecten bij
inademing, aanraking met de huid en opname door de mond
R48/20
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij
langdurige blootstelling bij inademing
7
R 48/20/22
Schadelijk: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij
langdurige blootstelling bij inademing en opname door de mond
R 48/23
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij
langdurige blootstelling bij inademing.
R
48/23/24/25
Giftig: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij
langdurige blootstelling bij inademing, aanraking met de huid en
opname door de mond.
R 50/53
Zeer giftig voor in het water levende organismen; kan in het
aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten
veroorzaken.
R 51/53:
Giftig voor in het water levende organismen. Kan in het aquatisch
milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken
R 52/53
Schadelijk voor in het water levende organismen. Kan in het
aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten
veroorzaken
Lijst van actuele S-zinnen:
Enkelvoudige zinnen
S1
Achter slot bewaren
S2
Buiten bereik van kinderen bewaren
S3
Op een koele plaats bewaren
S4
Verwijderd van woonruimten opbergen.
S5
Onder ... houden (geschikte vloeistof opgegeven door fabrikant).
S6
Onder ... houden (inert gas opgegeven door fabrikant).
S7
In goed gesloten verpakking bewaren
S8
Verpakking droog houden
S9
Op een goed geventileerde plaats bewaren
S12 De verpakking niet hermetisch sluiten
S13 Verwijderd houden van eten, drinken en diervoeder
S14 Verwijderd houden van ... (in te vullen door fabrikant)
S15 Verwijderd houden van warmte
S16 Verwijderd houden van ontstekingsbronnen. Niet roken
S17 Verwijderd houden van brandbare stoffen
S18 Verpakking voorzichtig behandelen en openen
S20 Niet eten of drinken tijdens gebruik
8
S21 Niet roken tijdens gebruik
S22 Stof niet inademen
S23 Gas/rook/damp/nevel niet inademen (toepasselijke term(en) dienen
aangegeven te worden door de fabrikant).
S24 Aanraking met de huid vermijden
S25 Aanraking met de ogen vermijden
S26 Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en
deskundig medisch advies inwinnen
S27 Verontreinigde kleding meteen uittrekken
S28 Na aanraking met de huid onmiddellijk wassen met veel... (aan te geven
door fabrikant).
S29 Afval niet in de gootsteen werpen
S30 Nooit water op deze stof gieten
S33 Maatregelen treffen tegen ontladingen van statische elektriciteit.
S35 Deze stof en de verpakking op veilige wijze afvoeren
S36 Draag geschikte beschermende kleding
S37 Draag geschikte handschoenen
S38 Bij ontoereikende ventilatie een geschikte ademhalingsbescherming
dragen.
S39 Een bescherming voor de ogen/ voor het gezicht dragen
S40 Voor de reiniging van de vloer en alle voorwerpen verontreinigd met dit
materiaal, ... gebruiken (aan te geven door de fabrikant).
S43 Gebruik ... om te blussen (aan te geven door de fabrikant).
S45 In geval van ongeval of indien men zich onwel voelt, onmiddellijk een arts
raadplegen en het etiket tonen
9
S46 In geval van inslikken onmiddellijk een arts raadplegen en verpakking of
etiket tonen
S47 Bewaren bij een temperatuur beneden ...°C (Aan te geven door de
fabrikant).
S48 Inhoud vochtig houden met ... (Aan te geven door de fabrikant).
S49 Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren
S50 Niet vermengen met ... (Aan te geven door de fabrikant).
S51 Uitsluitend op goed geventileerde plaatsen gebruiken
S53 Blootstelling vermijden - voor gebruik speciale aanwijzingen raadplegen
S60 Dit materiaal en zijn verpakking moeten als gevaarlijke afval ontdaan
worden
S61 Voorkom lozing in het milieu. Vraag om speciale instructies/veiligheidskaart
S62 Bij inslikken niet het braken opwekken; direct een arts raadplegen en de
verpakking of het etiket tonen
S63 Bij een ongeval door inademing: slachtoffer in de frisse lucht brengen en
laten rusten
S64 Bij inslikken, mond met water spoelen (alleen als de persoon bij bewustzijn
is)
Opmerking: S-zinnen 10, 11, 19, 31, 32, 34, 44, 54, 55 en 58 bestaan niet
(meer).
10
Gecombineerde S-zinnen
S1/2
Achter slot en buiten bereik van kinderen bewaren
S3/9
Op een koele en goed geventileerde plaats bewaren
S3/7/9
Gesloten verpakking op een koele en goed geventileerde plaats
bewaren
S7/9
Gesloten verpakking op een goed geventileerde plaats bewaren
S7/8
Droog houden en in een goed gesloten verpakking bewaren
S20/21
Niet eten, drinken of roken tijdens gebruik
S24/25
Aanraking met de ogen en de huid vermijden
S36/37
Draag geschikte handschoenen en beschermende kleding
S36/39
Draag geschikte beschermende kleding en een beschermingsmiddel
voor de ogen/voor het gezicht
S37/39
Draag geschikte handschoenen en een beschermingsmiddel voor de
ogen/voor het gezicht
S36/37/39
Draag geschikte beschermende kleding, handschoenen en een
beschermingsmiddel voor de ogen/voor het gezicht
S3/14
Bewaren op een koele plaats verwijderd van .... (stoffen, waarmee
contact vermeden dient te worden, aan te geven door de fabrikant)
S3/9/14
Bewaren op een koele, goed geventileerde plaats verwijderd van
.... (stoffen, waarmee contact vermeden dient te worden, aan te
geven door de fabrikant)
S3/9/14/49 Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren op een koele
goed geventileerde plaats verwijderd van .... (stoffen, waarmee
contact vermeden dient te worden, aan te geven door de fabrikant)
S47/49
Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren bij een
temperatuur beneden ... °C (aan te geven door de fabrikant)
11
Hier vind je de nieuwe gevaartekens. Vanaf 2015 is het verplicht enkel
deze gevaartekens te gebruiken.
Bijlage:
Chemische producten: bescherm jezelf, lees het etiket!
12
Oefeningen BSO: De inhoud van de oefeningen is afkomstig uit de bijlage
“Chemische producten: bescherm jezelf, lees het etiket!”
Oefening 1:
Som 5 chemische producten op:
1.
2.
3.
4.
5.
Reinigingsmiddel
Wasproduct
Blmeekwater
Ontvettingsmiddel
Ontstopper
Oefening 2: Noteer telkens de betekenis van het pictogram
Pictogram
Betekenis
Fysisch gevaar
Fysisch gevaar
Fysisch gevaar
13
Pictogram
Betekenis
Fysisch gevaar


Fysisch gevaar
Gevaar voor de gezondheid
Gevaar voor de gezondheid
Gevaar voor de gezondheid
14
Pictogram
Betekenis
Gevaar voor de gezondheid
Gevaren voor het milieu
Bron: www.wikipedia.org
15
Oefeningen TSO: De inhoud van de oefeningen is afkomstig uit de bijlage
“Chemische producten: bescherm jezelf, lees het etiket!”
Oefening 1:
Geef de 3 soorten gevaren die geldig zijn in Europa
1. Fysisch gevaar
2. Gevaar voor de gezondheid
3. Gevaar voor het milieu
Som de 3 belangrijkste elementen op van een etiket van een gevaarlijk chemisch
product in Europa
1. De pictogrammen
2. De gevaarsaanduidingen
3. De veiligheidsaanbevelingen
Oefening 2:
Wat betekenen volgende uitspraken. Leg uit in max. 3 zinnen:
1. Vatbaar voor zelfverhitting: het product kan bij contact met lucht
zonder toevoer van energie spontaan zelf verhitten
2. Corrosie: het product kan bij contact, de huid en het slijmvlies
verbranden
3. Pyrofoor: het product ontvlamt spontaan bij contact met lucht
4. Sensibilisatie van de huid: het product kan bij contact van uiterst
kleine hoeveelheden met de huid allergieën veroorzaken zoals bvb.
eczema
5. Toxiciteit: het geheel van alle schadelijke gevolgen door inademing,
inslikken en huidcontact
16