31638_poster gevaarlijke stoffen 4.indd

Veilig werken met gevaarlijke stoffen
Gevarenpictogrammen van gevaarlijke stoffen en hun betekenis
GHS01
Explosief
GHS05
Corrosief
GHS09
E
T
ontplofbaar
GHS02
carcinogeen
Ontvlambaar
GHS06
Giftig
O
oxiderend
GHS03
F+
GHS04
Xn
Oxiderend
GHS07
Irriterend, sensibiliserend, schadelijk
Gassen onder druk
GHS08
Lange termijn gezondheidsgevaarlijk
zeer licht ontvlambaar
Lijst van gevarenaanduidingen
(H-zinnen, Hazard)
F
H300
Dodelijk bij inslikken.
H301
Giftig bij inslikken.
H302
XiSchadelijk bij inslikken.
H304
Kan dodelijk zijn als de stof bij inslikken in de luchtwegen terechtkomt.
irriterend
H310
Dodelijk bij contact met de huid.
H311
Giftig bij contact met de huid.
H312
Schadelijk bij contact met de huid.
XiVeroorzaakt ernstige brandwonden.
H314
ofVeroorzaakt huidirritatie.
H315
Xn
H317
Kan een allergische huidreactie veroorzaken.
H318
Veroorzaakt ernstig oogletsel.
sensibiliserend
H319
Veroorzaakt ernstige oogirritatie.
H330
Dodelijk bij inademing.
H331
Giftig bij inademing.
H332
Schadelijk bij inademing.
H334
Kan bij inademing allergie- of astmasymptomen of ademhalingsmoeilijkheden
veroorzaken.
H335
Kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken.
H336
Kan slaperigheid of duizeligheid veroorzaken.
H340
Kan genetische schade veroorzaken. (1)
H341
Verdacht van het veroorzaken van genetische schade. (1)
H350
Kan kanker veroorzaken. (1)
H351
Verdacht van het veroorzaken van kanker. (1)
H360
Kan de vruchtbaarheid of het ongeboren kind schaden (1) + (2).
H361
Kan mogelijk de vruchtbaarheid of het ongeboren kind schaden. (1) + (2)
H362
Kan schadelijk zijn via de borstvoeding.
H370
Veroorzaakt schade aan organen. (1) +(3)
H371
Kan schade aan organen veroorzaken. (1) + (3)
H372
Veroorzaakt schade aan organen bij langdurige of herhaalde blootstelling. (1) + (3)
H373
Kan schade aan organen veroorzaken bij langdurige of herhaalde blootstelling. (1) + (3)
(1) blootstellingsroute vermelden indien afdoende bewezen is dat het gevaar bij andere blootstellingsroutes niet
aanwezig is.
(2) specifiek effect vermelden indien bekend
(3) of alle betrokken organen vermelden indien bekend
Gevarenaanduidingen voor milieugevaren
Zeer giftig voor in het water levende organismen.
Zeer giftig voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen.
Giftig voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen.
Schadelijk voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen.
Kan langdurige schadelijk gevolgen voor in het water levende organismen hebben.
Materiële eigenschappen
In droge toestand ontplofbaar.
Ontplofbaar met en zonder lucht.
Reageert heftig met water.
Kan bij gebruik een ontvlambaar/ontplofbaar damp-luchtmengsel vormen.
Kan ontplofbare peroxiden vormen.
Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand.
Gevaarlijk voor de ozonlaag.
Gezondheidseigenschappen
Vormt giftig gas in contact met water.
Vormt giftig gas in contact met zuren.
Vormt zeer giftig gas in contact met zuren.
Herhaalde blootstelling kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken.
Giftig bij oogcontact.
Bijtend voor de luchtwegen.
Aanvullende etiketteringselementen/informatie over bepaalde stoffen of mengsels
EUH201
EUH201A(*)
EUH202
EUH203
EUH204
EUH205
EUH206
EUH207
EUH208
EUH209
EUH209A
EUH210
EUH401
mutageen
Biologische agentia en GGO
Bevat lood. Mag niet worden gebruikt voor voorwerpen waarin kinderen kunnen
bijten of waaraan kinderen kunnen zuigen.
Let op! Bevat lood.
Cyanoacrylaat. Gevaarlijk. Kleeft binnen enkele seconden aan huid en oogleden.
Buiten het bereik van kinderen houden.
Bevat zeswaardig chroom. Kan een allergische reactie veroorzaken.
Bevat isocyanaten. Kan een allergische reactie veroorzaken.
Bevat epoxyverbindingen. Kan een allergische reactie veroorzaken.
Let op! Niet in combinatie met andere producten gebruiken.
Er kunnen gevaarlijke gassen (chloor) vrijkomen.
Let op! Bevat cadmium. Bij het gebruik ontwikkelen zich gevaarlijke dampen.
Zie de aanwijzigen van de fabrikant. Neem de veiligheidsvoorschriften in acht.
Bevat <naam van de sensibiliserende stof>. Kan een allergische reactie veroorzaken.
Kan bij gebruik licht ontvlambaar worden.
Kan bij gebruik ontvlambaar worden.
Veiligheidsinformatieblad op verzoek verkrijgbaar.
Volg de gebruiksaanwijzing om gevaar voor de menselijke gezondheid en het milieu
te voorkomen.
P101
P102
P103
Vervoersetiketten van de gevarenklassen uit het ADR
reprotoxisch
Voorzorgsmaatregelen in verband met preventie
P201
Alvorens te gebruiken de speciale aanwijzingen raadplegen.
P202
Pas gebruiken nadat u alle veiligheidsvoorschriften gelezen en begrepen heeft.
P210
Verwijderd houden van warmte/vonken/open vuur/hete oppervlakken. Niet roken.
P211
NietXnin een open vuur of op andere ontstekingsbronnen spuiten.
(verdacht)
reprotoxisch
P220
Van kleding/...
/brandbare stoffen verwijderd houden/bewaren.
P221
Vermenging met brandbare stoffen ... absoluut vermijden.
P222
Contact met de lucht vermijden.
P223
Contact met water vermijden in verband met een heftige reactie en een mogelijke wolkbrand.
P230
Vochtig houden met ...
N
P233
In goed
gesloten verpakking bewaren.
P234 milieugevaarlijk
Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren.
P240
Opslag- en opvangreservoir aarden.
P241
Explosieveilige elektrische/ventilatie-/verlichtings-/... apparatuur gebruiken.
P242
Uitsluitend vonkvrij gereedschap gebruiken.
P243
Voorzorgsmaatregelen treffen tegen ontladingen van statische elektriciteit.
P244
Reduceerventielen vrij van olie en vet houden.
P250
Malen/schokken/... wrijving vermijden.
P251
Houder onder druk: ook na gebruik niet doorboren of verbranden.
P260
Stof/rook/gas/nevel/damp/spuitnevel niet inademen.
P261
Inademing van stof/rook/gas/nevel/damp/spuitnevel vermijden.
P262
Contact met de ogen, de huid of de kleding vermijden.
P263
Bij zwangerschap of borstvoeding aanraking vermijden.
P264
Na het werken met dit product ... grondig wassen.
P270
Niet eten, drinken of roken tijdens het gebruik van dit product.
P271
Alleen buiten of in een goed geventileerde ruimte gebruiken.
P272
Verontreinigde werkkleding mag de werkruimte niet verlaten.
P273
Voorkom lozing in het milieu
P280
Beschermende handschoenen/beschermende kleding/oogbescherming/gelaatsbescherming
dragen.
P281 radioactieve
De nodige
persoonlijke beschermingsuitrusting gebruiken.
stoffen
P282
Koude-isolerende handschoenen/gelaatsbescherming/oogbescherming dragen.
P283
Vuur/vlambestendige/brandwerende kleding dragen.
P284
Adembescherming dragen.
P285
Bij ontoereikende ventilatie een geschikte adembescherming dragen.
biologische agentia
Voorzorgsmaatregelen in verband met reactie
P301
P302
P303
P304
P305
P306
P307
P308
P309
P310
P311
P312
P313
P314
P315
P320
P321
P322
P330
P331
P332
P333
P334
P335
P336
P337
P338
P340
Na inslikken:
Bij contact met de huid:
Bij contact met de huid (of het haar):
Na inademing:
Bij contact met de ogen:
Na morsen op kleding:
Na blootstelling:
Na (mogelijke) blootstelling:
Na blootstelling of bij onwel voelen:
Onmiddellijk een Antigifcentrum of een arts raadplegen.
Een Antigifcentrum of een arts raadplegen
Bij onwel voelen een Antigifcentrum of een arts raadplegen.
Een arts raadplegen.
Bij onwel voelen een arts raadplegen.
Onmiddellijk een arts raadplegen.
Specifieke behandeling dringend vereist (zie ... op dit etiket).
Specifieke behandeling vereist (zie ... op dit etiket).
Specifieke maatregelen (zie ... op dit etiket).
De mond spoelen.
Geen braken opwekken.
Bij huidirritatie:
Bij huidirritatie of uitslag:
In koud water onderdompelen/nat verband aanbrengen.
Losse deeltjes van de huid afvegen.
Bevroren lichaamsdelen met lauw water ontdooien. Niet wrijven op de betrokken plaatsen.
Bij aanhoudende oogirritatie:
Contactlenzen verwijderen, indien mogelijk. Blijven spoelen.
Het slachtoffer in de frisse lucht brengen en laten rusten in een houding die het ademen
vergemakkelijkt.
Bij ademhalingsmoeilijkheden het slachtoffer in de frisse lucht brengen en laten rusten in
een houding die het ademen vergemakkelijkt.
Bij ademhalingssymptomen:
Voorzichtig wassen met veel water en zeep.
Voorzichtig afspoelen met water gedurende een aantal minuten.
Met veel water en zeep wassen.
Huid met water afspoelen/afdouchen.
Verontreinigde kleding en huid onmiddellijk met veel water afspoelen en pas daarna
kleding uittrekken.
Verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken.
Verontreinigde kleding uittrekken en wassen alvorens deze opnieuw te gebruiken.
Verontreinigde kleding wassen alvorens deze opnieuw te gebruiken.
In geval van brand:
In geval van grote brand en grote hoeveelheden:
Ontploffingsgevaar in geval van brand.
Niet blussen wanneer het vuur de ontplofbare stoffen bereikt.
Met normale voorzorgen vanaf een redelijke afstand blussen.
Op afstand blussen omwille van ontploffingsgevaar.
Het lek dichten als dat veilig gedaan kan worden.
Brand door lekkend gas: niet blussen, tenzij het lek veilig gedicht kan worden.
Blussen met ...
Evacueren.
Alle ontstekingsbronnen wegnemen als dat veilig gedaan kan worden.
Gelekte/gemorste stof opnemen om materiële schade te vermijden.
Gelekte/gemorste stof opruimen.
P341
P342
P350
P351
P352
P353
P360
P361
P362
P363
P370
P371
P372
P373
P374
P375
P376
P377
P378
P380
P381
P390
P391
Voorzorgsmaatregelen in verband met opslag
P401
P402
P403
P404
P405
P406
P407
P411
P412
P413
P420
P422
... bewaren.
Op een droge plaats bewaren.
Op een goed geventileerde plaats bewaren.
In gesloten verpakking bewaren.
Achter slot bewaren.
In corrosiebestendige/... houder met corrosiebestendige binnenbekleding bewaren.
Ruimte laten tussen stapels/pallets.
Bij maximaal ... °C/... °F bewaren.
Niet blootstellen aan temperaturen boven 50 °C/122 °F.
Bulkmateriaal, indien meer dan ... kg/... lbs, bij temperaturen van maximaal ...°C/... °F bewaren.
Gescheiden van ander materiaal bewaren.
Onder ... bewaren.
Voorzorgsmaatregelen in verband met verwijdering
Inhoud/verpakking afvoeren naar ...
Kleurcoderingen gassen en leidingen
KLEURCODERING VAN GASFLESSEN
Nr. 1.4 (1.5, 1.6)
Stoffen en voorwerpen
(lager risico)
Explosieve omgeving
Bij het inwinnen van medisch advies, de verpakking of het etiket ter beschikking houden.
Buiten het bereik van kinderen houden.
Alvorens
te gebruiken, het etiket lezen.
T
P501
(*) alternatief voor EUH201 in bepaalde omstandigheden
Nr. 1.1 (1.2, 1.3)
Stoffen en voorwerpen
EX
Algemeen
bijtend
(of corrosief)
Gevarenaanduidingen voor gezondheidsgevaren
EUH029
EUH031
EUH032
EUH066
EUH070
EUH071
T
Cryogene stoffen
Radioactieve stoffen
(verdacht) mutageen
H200
Instabiele ontplofbare stof.
H201
Ontplofbare stof: gevaar voor massa-explosie.
H202
Ontplofbare stof: ernstig gevaar voor scherfwerking.
H203
Ontplofbare stof: gevaar voor brand, luchtdrukwerking of scherfwerking.
ontvlambaar
H204
Gevaar voor brand of scherfwerking.
H205
Gevaar voor massa-explosie bij brand.
H220
Zeer licht ontvlambaar gas.
H221
Ontvlambaar gas.
H222
Zeer
T+ licht ontvlambare aerosol.
H223
Ontvlambare aerosol.
zeer vergiftig
H224
Zeer licht ontvlambare vloeistof en damp.
H225
Licht ontvlambare vloeistof en damp.
H226
Ontvlambare vloeistof en damp.
H228
Ontvlambare vaste stof.
H240
T Ontploffingsgevaar bij verwarming.
H241
Brand- of ontploffingsgevaar bij verwarming.
vergiftig Brandgevaar bij verwarming.
H242
H250
Vat spontaan vlam bij blootstelling aan lucht.
H251
Vatbaar voor zelfverhitting: kan vlam vatten.
H252
In grote hoeveelheden vatbaar voor zelfverhitting: kan vlam vatten.
H260
In contact met water komen ontvlambare gassen vrij die spontaan kunnen ontbranden.
Xn
H261
In contact met water komen ontvlambare gassen vrij.
schadelijk Kan brand veroorzaken of bevorderen; oxiderend.
H270
H271
Kan brand of ontploffingen veroorzaken; sterk oxiderend.
H272
Kan brand bevorderen; oxiderend.
H280
Bevat gas onder druk; kan ontploffen bij verwarming.
H281
Bevat sterk gekoeld gas; kan cryogene brandwonden of letsel veroorzaken.
C Kan bijtend zijn voor metalen.
H290
EUH001
EUH006
EUH014
EUH018
EUH019
EUH044
EUH059
(verdacht)
carcinogeen
Veiligheidsaanbevelingen
(P-zinnen, Precautionary)
Xn
licht
ontvlambaar
Gevarenaanduidingen voor materiële gevaren
H400
H410
H411
H412
H413
Gevaarlijk voor aquatisch milieu
Nr. 2.1
Brandbare gassen
Nr. 2.2
Niet brandbare, niet
giftige gassen
Acetyleen
Ammoniak
Argon
Chloor
Helium
Koolmonoxide
Kooldioxide
Lachgas
Methaan
Stikstof
Waterstof
Zuurstof
Kastanjebruin
Geel
Donkergroen
Geel
Bruin
Geel
Grijs
Blauw
Rood
Zwart
Rood
Wit
Gasflessen (gascilinders) zijn voorzien van
een kleurcodering die weergeeft welk gas de
fles bevat. De kleurcodering volgens de
Europese norm NEN-EN 1089-3 is aangegeven
op de kop en schouder van de gasfles.
Menggassen worden met maximaal 2 ringen
op de schouder aangegeven.
• Lichtgroen staat voor verstikkend
• Vuurrood voor brandbaar
• Lichtblauw voor brandbevorderend
• Lichtgeel voor giftig
• Gascilinders met een rode kap
bevatten waterstof.
Enkele voorbeelden van veel gebruikte gassen en menggassen in ziekenhuizen zijn:
Nr. 2.3
Giftige gassen
Nr. 4.3
Stoffen die in contact
met water brandbare
gassen ontwikkelen
Nr. 3
Brandbare vloeistoffen
Nr. 5.1
Oxiderende stoffen
Nr. 4.1
Brandbare vaste stoffen
Nr. 5.2
Organische peroxiden
Nr. 4.2
Voor zelfontbranding
vatbare stoffen
Nr. 6.1
Giftige stoffen
Acetyleen, C2H2
Lucht (medisch), N2 + O2
Ammoniak, NH3
Menggas (medisch), N2 + NO
Argon (medisch), Ar
Methaan, CH4
Carbogeen (medisch), O2 + CO2
Stikstof (medisch), N2
Helium (medisch), He
Waterstof, H2
Koolzuur (medisch), CO2
Zuurstof (medisch), O2
Lachgas (medisch), N2O
Zwavelhexafluoride, SF6
Waar de ‘nieuwe’ kleuren tot verwarring kunnen leiden t.o.v. de ‘oude’ kleuren, is
op de schouder van de cilinder de letter ‘N’ (nieuw) aangebracht.
KLEURCODERING VAN PIJPLEIDINGEN
Leidingen en kanalen waar gevaarlijke stoffen in aanwezig kunnen zijn,
worden met een kleur gemarkeerd om het risico aan te geven.
De kleurcodering van de markeringen van een aantal groepen volgens de
Nederlandse norm NEN3050.
Nr. 6.2
Infectueuze stoffen
Nr. 7A
Radioactieve stoffen
categorie I – wit
Nr. 7B
Radioactieve stoffen
categorie II – geel
Nr. 7C
Radioactieve stoffen
categorie III – geel
CRITICALITY
SAFETY INDEX
Nr. 7D
Voertuigetiket
radioactief
Nr. 7E
Splijtbare stoffen
Nr. 8
Bijtende stoffen
Nr. 9
Diverse gevaarlijke
stoffen en voorwerpen
Gassen
Geel
Blusleidingen
Rood
Lucht
Blauw
Water
Groen
Onontvlambare vloeistof
Zwart
Ontvlambare vloeistoffen
Bruin
Stoom
Grijs
Zuren en basen
Violet
Poster gevarenpictogrammen van gevaarlijke stoffen en hun betekenis
© 2011 Werkgroep Arbocatalogus Gevaarlijke Stoffen, Universitair Medische Centra.
Participanten: AMC, Erasmus MC, LUMC, MUMC+, UMCG, UMC St Radboud, UMC Utrecht, VUmc, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, ABVAKABO FNV, AC/AFZ, CMHF, CNV Publieke Zaak, SoFoKleS.