Artikel Verdiep je in culturele rituelen, TvV januari 2012

9 TIPS
Verdiep te in culturelr
oattt""'
ln de Haagse wijk Transvaal staat een woonzorgcentrum met dezelfde
naam, waar senior woonzorgbegeleider Cathy van der Kraats werkt.
Haar bezigheden op de PG-afdeling De Rand ztln complex en afwisse-
lend. Hier wonen mensen met dementie, en daarnaast vaak meerdere
lichamelijke beperkingen, van maar liefst vijf verschillende nationaliteiten.
TEKST EN FOTO IRENE MULLER-SCHOOF
atlry werkt al 22 jaar in de zorg
c.n de l:ratste vUf
jaar voor WZH
Transvaerl. Op haar afdeling
wonen ouderen uret dementie
samen in een woongroep. De bewoners
van De Rand komen uit Suriname, Tttr.
krje, Nederland, de Antillen of Marokko.
Het is een kleurrijke afdeling, ook door
de zorgprofêssionals die uit verschillendc' culturen komen. Binnen Transva.rl is veel informatie over het omg:ran
met alle overeenkomsten en verschillen.
Cathy vertelt er gepassioneerd over. In de
dagelijkse omgang merkt ze het eigenlij k
lrelemaal niet meer, al die culturen . Ze
heeft begrip voor haar zorgvragers, ga:rt
respectvol rnet hen orn en heeft goed
contact mc't de familie. Mantelzorgers
uit de diverse culturen staan altijd klaar
om te helpen.
RITU ELEN
de familie lec'rt Cathy nieuwe rituelen kennen, bljvoorbeeld dat wanneer
iemand met het islilmitische geloof overlijdt lret raam wordt opengedaan , zodat
de ziel naar buiten kan. BU haar op de
afdeling zijn veel Surin:ranlse bewoners
rret een hindoestaanse achtergrond . Ze
Vern
32 .ianuari
2012 I TvV
leerde een beetje Hindi en als ze er niet
uitkomt, heeft ze collega's die vloeiend
Hindi spreken en haar helpen. De hechte
familieband in sommige cultttren
is
een opvallend verschil met Cathy's
eigen cultnur. Dat betekent bijvoorbeeld
gezellig veel bezoek. Cathy let er dan wel
op dat er rust op de afdeling blijft. Dat
gaat in goed overlc'g.Dilemna's ontstaan
soms als de eerste contactpersoon een
beslissing moet nemen over bijvoorbeeld
een vraag van een arts vanuit het Multi
Disciplinaire Overleg om wel of niet te
reanimeren bij een hartstilstand. In diverse culturen is het antwoord vall 'het
hoofd van de familie' belangrtjk. Zo kan
het antwoord op belangrrjke vragen wel
eens wat langer duren. Goed lttisteren,
geduld hebben en veel r-ritleg geven zrjr-r
dan vaardigheden waarop Cathy terugvalt . Ze heeft begrip voor de dilemma's
in de families, ontd at ze geleerd heeft
hoe die familiesystemen werken. Dit
kan heel verschillend ztjn in diverse
culturen. In de ene cultuur is het een
vader of een oudste zoon die beslist, in
andere culturen zljn het de oma, ntoeder
of schoonzus. Een heel mooie ervaring
vindt Cathy de reizen naar het land van
herkomst van de bewoners. Voor elke
bewoner gaat een verzorgende nee. Dit
zrjrt heel bij zondere belevenissen en
Cathy vindt het geweldig Transvaal deze
kans bewoners biedt op het eind van hun
leven. Daarnaast geniet Cathy van de vele
feesten die er zíjt:l zoals het kleurrijke
hindoestaanse Holifeest, een islamitisch
Suikerfeest of het christelijke I(erstfeest.
Uit de ene zaal klinkt "01"t koul er eens
ki.iken", Llit een andere ruimte klinkt
lr i n d o e s t a a n s e b tt itlt ttk gtul (r rn u z i e k. H i e r
kan iedereen zich thuis voelen.
rituelen
oaooooaoooooooooaooaaoooaooo
il'i;iil;;ïii"".
je
hart ligt bij de mensen die je verAts
zorgt, kom je er wel uit. Je hoeft dus niet
krampachtig te zljn of bang dat je fouten
maakt bij iemand afl<omstig uit een andere cultuur dan die van jou. Elke situatie is
anders, dus als je goede zoÍg wil bieden is
dat het belangrijkste. Dan kijk je en vraag
je, ongeacht de achtergrond.
ooaoaoooooaooooooooooooooooo
Eetgewoontes
Op reis
Moslims mogen geen varkensvlees eten,
sommige hindoes eten vegetarisch. Er
bestaan veel verschillende voedingsgewoonten, dus vraag altijd aan je
cliënten wat zij willen. Een Turkse
bewoner kan bijvoorbeeld heel erg van
Turks eten én een Hollandse stamppot
genieten.
Organiseer eens een vakantie naar
het geboorteland van cliënten. Dit
zljn unieke ervaringen voor zowel
de bewoners als de meereizende
verzorgenden. Binnen Transvaal
heeft men hier erg positieve ervaringen
mee.
oooooooooooooooaooooooooaooo
ooooaooooooooooooooaooaooaoo
oooooaaooooooooooooooooooooo
oooooaoaaoooaooooooooaoooooo
ooaoaoooooooooooaoooooooaaoo
Religie
Woordjes leren
Familie
Bouw een netwerk op met belangrijke
religieuze personen voor de cliënten. I(en
de imam, de pandit en de pastoor. Zorg
dat zij binnen jouw instelling een plaats
hebben en maak hier tUd voor.
Leer een paar woorden
uit
Werk goed samen met de familieleden.
Wanneer er bijvoorbeeld iemand in de
familie van een islamitische bewoner
de taal van
je cliënten. Een begroeting in de andere
taal kan al zo hartverwarmend zijn en
overleden is, zal de familie soms vragen of
de bewoner een aantal dagen vegetarisch
kan eten. In overleg kan de familie ook
zelf een maaltijd bereiden die past bij de
rouwrituelen die zij graag naleven.
mogelijke drempels verlagen. Namasté!
oooooooooooooooooaooaoaoooaa
oooaaooooooooooaoooo
ooo
;ffil"t;
o' o o' o' o " o' o o'
o
ooaaoooooooooooooaaaaaoaoooo
o
Nieuwsgierig
Verdiep je in speciale rituelen van de da-
Wees nieuwsgierig en vraag naar de
gel|kse lichamelijke verzorging. De cliënt
zelf en de familie zljn goede bronnen van
informatie. Oudere vrouwen uit diverse
culturen behouden hun lange haar, dat
je invlecht en in de olie zet. Sommige
Hindoestanen poetsen liever hun tanden
voor het eten en voor veel Antillianen is
elke dag wassen heel belangnjk. Vanuit de islam kunnen meerdere rituele
wassingen op een dag belangrrjk zljn.
Bespreek met elkaar hoe hier invulling
daarom goed.
betekenis van bepaalde voorwerpen
die je bU je cliënten ziet. Denk hierbij
aan Turkse theeglazer.., hindoestaanse
muziekinstrumenten, godenbeeldj es,
gebedskleden of een symbool. Leuk en
leerzaam om te doen.
Leer over de culturen, maar bluf altijd
ieder mens als unieke persoon benaderen.
Je weet van tevoren niet wat iemand wel
of niet heeft overgenomen uit de oorspronkelijke cultuur en een mens is meer
dan zrjn cultuur.
aaoooooaaooooooooooooooaoooo
ooaaoooooaooooooooaoooaoaooo
aan gegeven kan worden.
ï'á";;"ï*'o'
In sommige culturen is het onbeleefd
om iemand aan te kijken, in Nederland
is het beleefd om iemand wél aan te
kijken als je tegen hem spreekt. Trek
dus niet te snel een conclusie. Ook
kan het onbeleefd ztjn om 'nee' te
zeggen. Hiermee wil men anderen niet
in verlegenheid brengen. Observeer
TN f januari 2012 33