PowerPoint Bodemprofilering Bodem opbouw Vloeibare fase Water Gasfase Lucht Vaste fase Gronddeeltjes Goede minerale bodem Minerale delen 45% Organische stof 5% Water 24% Lucht 26% Ontstaan van bodemprofiel (1) De plant groeit in twee milieus: lucht en grond . De lucht is de bron van zuurstof en koolstofdioxide. De bodem is de bron voor water en mineralen. Het is belangrijk dat er gunstige voorwaarden worden geschapen om tot een goede wortelontwikkeling te komen. Ontstaan van bodemprofiel (2) Bij bodenvorming zijn een aantal factoren die daarbij een belangrijke rol vervullen: 1. De aanvoer en omzetting van organische stof. Organische stof is afkomstig van plantaardig en dierlijk materiaal. Het profiel heeft een donkere kleur. Organische stof in de bodem wordt humus genoemd, vandaar de naam b.v. humeuze zandgrond. Ontstaan van bodemprofiel (3) 2. Oxidatie- en reductieverbindingen. Als ijzer blootgesteld wordt aan lucht, dan gaat het roesten. Er ontstaan roodbruine vlekken, niet oplosbaar in water. Zonder zuurstof, de gereduceerde vorm, gaat het ijzer niet roesten. Gereduceerde vorm is grijs van kleur en el oplosbaar in water. 3. Klimaat In vochtige gebieden, zoals Nederland, waar meer regen valt dan er verdampt, zal een neergaand transport vinden van water met de daarin opgeloste zouten. Door dit proces zal de grond zuurder worden. Ontstaan van bodemprofiel (4) 4. Invloed van mens, dier en plant. De invloed van mens, dier en plant is in de bovenste laag zeer groot. Dieren in de grond vermengen en woelen de grond om. Planten zorgen dat de grond door wortelvorming luchtiger worden. 5. Water Water zorgt voor de vochtigheid van de grond. Maar ook voor de verdichting van de grond. Teven voor de toevoer van zouten. Verversing lucht in de bodem Grondwaterstandverschillen Indringing van regenwater Diffusie of uitwisseling Grondbewerking Richtlijnen lucht in de bodem < 10 %: Grote kans op zuurstofgebrek en schade aan de actieve wortels (wortelafsterving) 10 – 12 % Grote kans op wortelsterfte 12 – 16 % afhankelijk van de soort is groeistoornis mogelijk > 16 % voldoende zuurstof voor een goede ontwikkeling. Korrelgrootte De eigenschappen van de grond worden voor een groot deel bepaald door de hoeveelheid en afmetingen van de samenstellende deeltjes; de korrelgrootte verdeling 1 korrelgrootte 2 korrelgrootten meerdere korrelgrootten Verdeling naar korrelgrootte Meestal worden de volgende klassegrenzen gebruikt voor korrelgrootte indeling: >2000 μm (> 2 mm) grinddeeltjes Grind 50 – 2000 μm zanddeeltjes Zand 2 – 50 μm siltdeeltjes 2 – 16 μm sloefdeeltjes < 2 μm lutumdeeltjes μm (muu) = 1 / 1000 millimeter of 0,001 mm Löss Klei Korrelgrootte verdeling 3 grondsoorten Korrelgrootteklasse (μm) Waterafzetting Windafzetting Komkleigrond (Betuwe) (%) Lössleemgrond (Zuid Limburg (%) 2/3 deel van NL. Korrelgrootteklasse (μm) Dekzandgrond (Achterhoek) (%) 0-2 55 15 0 - 50 5 2 - 16 25 15 50 - 105 15 16 - 50 15 60 105 – 150 25 50 - 105 5 10 150 – 210 30 210 – 420 20 420 - 2000 5 Zuurgraad bodem De pH is een maat voor de concentratie van H-ionen in het bodemvocht. Een hoge H-ionen concentratie betekent een lage pH (zuur). 1 2 3 4 zuur 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 basisch Bij een zeer te lage en zeer te hoge pH wordt het wortelgestel van de planten aangetast! Dit gebeurt niet bij een pH van 3 tot 9. pH waarde? Optimale pH waarde in de bodem Gazons pH - waarde 6,0 – 7,0 Borders algemeen 5,5 – 6,0 Kalkminnende beplanting druif, roos en buxus 6,0 – 7,0 Zuurminnende beplanting skimmia, hortensia en coniferen 5,0 – 6,0 Rhododendron, Azalea en heide 4,0 – 5,5 pH – waarde veranderen pH – waarde verhogen naar pH 6,5? pH 4,0 ± 8 kg / 10m² pH 4,5 ± 6 kg / 10m² pH 5,0 ± 5 kg / 10m² pH 5,5 ± 4 kg / 10m² pH 6,0 ± 1 kg / 10m² pH 6,5 ± 1 kg / 10m² * Maximale kalkgifte bedraagt 3 kg / 10 m². Is er meer kalk gewenst? Verdeel dit in meerdere giften per jaar. Mijnbodemconditie.nl Bedekkingsgraad Mijnbodemconditie.nl Score ______________________ GOED bedekkingsgraad meer dan 80 % MATIG bedekkingsgraad tussen 40 en 80 % ONVOLDOENDE bedekkingsgraad onder de 40% Beworteling Mijnbodemconditie.nl In Nederland kan tot 50 cm diepte een verstoring van de beworteling plaatsvinden. Daarom beoordelen tot 50 cm. Score________________________________ GOED = 2 Max wortelgroei 50 cm MATIG = 1 Max wortelgroei 30 cm ONVOLDOENDE = 0 Max wortelgroei 20 cm Verdichting 20 – 40 cm Mijnbodemconditie.nl GOED = 2 Geen verschillen in weerstand poriën aanwezig in alle dieptes Goede wortelgroei MATIG = 1 Matig verschillen in weerstand poriën aanwezig in alle dieptes. Goede wortelgroei. Verschil in kleuren tussen lagen. ONVOLDOENDE = 0 Er is een groot contrast in de weerstand voelbaar met het mes. Wortels hebben een blauwe kleur. Regenwormen Mijnbodemconditie.nl Score ______________________ GOED > 6 + 3 soorten MATIG 3 – 6 + 2 soorten ONVOLDOENDE < 3 + 1 soort Strooisel bewoners (rood) eten plantenresten en organische mest. Ze zijn actief in de eerste 20 cm van de bodem en zijn verantwoordelijk voor de vertering van organisch materiaal. Bodembewoners (grauw) eten organische stof en zijn actief in de eerst 40 cm van de bodem en zijn verantwoordelijk voor de structuur verbetering. Pendelaars (rood/roze) eten plantenresten en kunnen actief zijn tot 300 cm en zijn verantwoordelijk voor de beluchting in de grond. Bodemstructuur 1. 2. 3. Mijnbodemconditie.nl Laat het blok 3 keer vallen vanuit ongeveer 1 meter hoogte op de plastic zak. Sorteer de agregaten op de plasticzak zoals op de foto: de grootste delen bovenaan en daaronder de kleinere, enz. Vergelijk het resultaat met de referentie, zoek op aggregaten (dat zijn samenhangende bodemdeeltjes die met organisch materiaal een stabiele structuur vormen) Bodemstructuur 2 = GOED Mijnbodemconditie.nl 1 = MATIG 0 = ONVOLDOENDE Zuurgraad Mijnbodemconditie.nl Score ___________________ GOED 6–8 MATIG 5 - 6 of 8 - 9 ONVOLDOENDE < 5 of > 9 Organische stof 2 = GOED Mijnbodemconditie.nl 1 = MATIG 0 = ONVOLDOENDE Gekleurde vlekken 2 = GOED Mijnbodemconditie.nl 1 = MATIG 0 = ONVOLDOENDE EINDE