Enquête Taalgebruik en Stereotypen

Enquête Taalgebruik en Stereotypen
De enquête bestaat uit vier delen. Het eerste deel bevat vragen over algemene persoonsgegevens. Het tweede deel is
gericht op stereotypen aangaande mensen van verschillende nationale, etnische en religieuze groepen, die in omloop
zijn. Het tweede deel bestaat uit een lijst uitdrukkingen die betrekking hebben op diverse nationaliteiten en groepen. In
het laatste deel komen weer stereotypen aan de orde.
Bij het derde gedeelte krijg je een uitgebreide invulinstructie. Bovendien word je verzocht de delen van de enquête in
te vullen in de volgorde waarin ze is samengesteld. Dat heeft wel invloed op de conclusies die later worden getrokken.
Vragen van de afzonderlijke delen mag je in een willekeurige volgorde beantwoorden.
Deel 1: Algemene vragen
1. Wat is je geslacht?
man / vrouw
2. Wat is je leeftijd?
..........jaar
3. Studeer je?
Zo ja, aan welke faculteit?
Zo nee, wat is je opleiding / beroep?
4. Uit welk land kom je?
Deel 2: Stereotypen
'Stereotype' wordt opgevat als: toeschrijving van specifieke eigenschappen (m.n. persoonlijkheidskenmerken, maar
ook gedrag, uiterlijk, interesses, meningen en waarden) aan een of andere kategorie van mensen (bv. iemand is
hardwerkend, hartstochtelijk, wreed, betrouwbaar, rijdt veel auto, hecht aan traditie of is sterk gericht op succes etc.)
Welke stereotypen ken je ten aanzien van de volgende groepen?
1. Fransen 2. Engelsen 3. Joden 4. Spanjaarden 5. Turken 6. Grieken 7. Noren 8. Chinezen 9. Polen 10. Zwitsers 11. Schotten 12. Amerikanen 13. Duitsers 14. Italianen 15. Mexicanen 16. Russen 17. Portugezen 18. Hongaren 19. Belgen -
20. Moren / mensen uit Noord-Afrika 21. mensen uit Indonesië 22. Vlamingen 23. Walen 24. Negers -
Deel 3: Vragen met betrekking tot de uitdrukkingen over buitenlanders
In dit deel wordt een lijst Nederlandse vaste verbindingen aan je voorgesteld. De bedoeling van dit gedeelte is de
bekendheid van de doorsnee taalgebruiker met deze uitdrukkingen te meten.
- In de eerste kolom zie je de verbinding zelf, in de tweede moet je een '+' of een ' – ' invullen naargelang je de
uitdrukking kent of er nooit van gehoord hebt.
- Ken je de uitdrukking, vul dan in de 3de kolom haar betekenis.
- Ken je ze niet, probeer de betekenis te doorzien op basis van haar delen en je wereldkennis. Schrijf je
vermoeden in kolom 4.
Bij voorbeeld: Misschien heb je de uitdrukking 'een harde noot kraken' nooit gehoord, maar je weet dat je soms een noot
aantreft die je, ondanks al je moeite, niet kan kraken. Op basis van je algemene kennis weet je dus dat wie 'een harde noot
kraakt' een zware klus met moeite heeft geklaard. De uitdrukking is dus a.h.w. 'doorzichtig'.
-
-
In kolom 5 schrijf waarom je denkt dat de verbinding is ontstaan (geschiedenis, cultuur, godsdienst,
stereotype, woordspel of een ander reden – geef daarbij concreet aan welke historische gebeurtenis /
omstandigheden etc. je bedoelt). je mag het best niet weten, maar probeer toch een verband te leggen tussen
de uitdrukking zelf en de werkelijkheid.
In kolom 6 geef aan welke karaktertrekken van een bepaalde groep – indien aanwezig – in de uitdrukking
wordt weerspiegeld.
Schrijf in de laatste kolom ('F' staat voor freguentie) hoe vaak je de uitdrukking gebruikt of hoe vaak je haar
in het taalgebruik van anderen aantreft. (v – vaak, z – zelden, n – nooit)
* Let op: In geval van verbindingen waarin geen nationaliteitsnaam vermeld is schrijf ook over welke
nationaliteit de uitdrukking gaat.
Nr
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1.
De uitdrukking
Wie kent mijn gat
in Frankrijk
Als een Fransman
niets meeneemt,
denkt hij dat hij
iets vergeten is
Een Frans
paternoster bieden
Dat is een Franse
verschoning
Op de Franse harp
spelen
Steenkolen Engels
Dat is met de
Engelse
schroevedraaier
gedaan
De Engelse groet
Daar kan geen jood
uit wijs worden
10 De wandelende
Jood
11 De kaas van de
jood is op
2.
+/ -
3.
De betekenis
4.
Doorzichtigheid
5.
Ontstaansbron
6.
Eigenschap
7.
F
Nr
12
13
14
15
16
1.
De uitdrukking
Gezien zijn als een
varken in een
jodenkeuken
Hij is ervan
voorzien als een
jodenkeuken van
spek
Hij gaat een
wisselbrief op een
verdoemden jood
toekennen
Hij is ermee te
paaien als een jood
met de billen van
een zwijn
Het joodje hebben
17 Op zijn joods
werken
18 De verstrooing der
joden
19 Een ouwe jood / een
joodje in de keel
hebben
20 Er gaat een jood
over mijn graf
21 Een Spaanse mat
verkwanselen
22 Spaans bordeel
23 Spaanse kraag /
pokken / wesp
24 Spaanse ernst
25 Voor de koning van
Spanje werken
26 't Spaans hebben
27 Turkse tafelschel
28 Een renegaat is nog
erger dan een Turk
29 De jonge Turken
30 De Turkse bellen
van de schutterij
31 Mijn uitleg was
Grieks voor hem
32 Een aanhanger van
de Griekse
beginselen
33 Hij kijkt als een
bok in Noorwegen
34 De Nederlanders
zijn de Chinezen
van Europa
35 Chinese wacht
2.
+/ -
3.
De betekenis
4.
Doorzichtigheid
5.
Ontstaansbron
6.
Eigenschap
7.
F
Nr
1.
De uitdrukking
36 Een Chinese muur
2.
+/ -
3.
De betekenis
4.
Doorzichtigheid
5.
Ontstaansbron
6.
Eigenschap
37 Een Poolse toestand
38 Egyptische
geheimzinnigheid
39 Zo zeker als de
bank van
Zwitserland
40 Dat is de Moriaan
geschuurd /
gewassen
41 Zo gierig als een
Schot
42 Het land der
onbegrensde
mogelijkeheden
43 Amerikaans duel
44 Zwijgen als een
mof
45 Een Siciliaanse
vesper
46 Mexicaanse hond
47 Een Oost-Indische
reis
48 Russische roulette
49 De beste Pruis heeft
een paard gestolen
50 De (rode) Russen
op bezoek hebben
51 Russisch neuriën
52 Verloren Vlaams
53 Wat Wals is, vals is
54 Naar Portugal gaan
55 Portugalsbriefje
56 Hongaarse dokter
57 Eruitzien als een
neger
Deel 4: Vragen met betrekking tot de stereotypen
1. Iedereen hecht waarde aan bepaalde stereotypen, maar niemand geeft dat graag toe. Op basis waarvan bouw je
meestal je stereotiepe beelden op?
7.
F
2. Hoe denk je dat stereotypen in het algemeen tot stand komen?
3. Denk je dat een direct contact met mensen nodig is zodat een stereotype over de groep waar zij toe behoren onstaat?
4. Zijn – na invulling van de tabel – je opvattingen t.o.v. bepaalde groepen (aanzienlijk) veranderd?
(d.w.z. heb je een ander stereotiep beeld van die mensen?) Geef aan over welke veranderingen het gaat.
Bedankt voor het invullen van de enquête.