8. managing data resources

Hoofdstuk
7
Beheer van
databronnen
7.1
© 2002 by Prentice Hall
Na dit hoofdstuk ben je in staat om:
• de basisconcepten en problemen van een
traditionele bestandsomgeving in organisaties te beschrijven;
• te beschrijven hoe een databasemanagementsysteem informatie
organiseert;
• de belangrijkste typen databases te vergelijken;
*
7.2
© 2002 by Prentice Hall
Na dit hoofdstuk ben je in staat om:
• belangrijke ontwerpprincipes en de eisen
van het management en de organisatie
van de databaseomgeving te benoemen;
• nieuwe databasetrends te evalueren.
*
7.3
© 2002 by Prentice Hall
Managementuitdagingen
• Traditionele bestandsomgeving
• Databasebenadering voor
databeheer
• Een databaseomgeving creëren
• Databasetrends
*
7.4
© 2002 by Prentice Hall
Managementuitdagingen
1. Organisatorische obstakels: de
bestaande machtsstructuur
uitdagen, reorganisatie vereist
2. Kosten-batenanalyse: hoge
startkosten, vertraagde voordelen,
tastbaar en ontastbaar
*
7.5
© 2002 by Prentice Hall
Bestandshiërarchie
• Bit: binary digit (0,1; J,N; Aan,uit)
• Byte: combinatie van BITS die een TEKEN
vertegenwoordigen
• Veld: verzameling BYTES die een DATUM
of feit vertegenwoordigen
• Record: verzameling VELDEN die een
TRANSACTIE vertegenwoordigen
*
7.6
© 2002 by Prentice Hall
Bestandshiërarchie
• Bestand: verzameling vergelijkbare
RECORDS
• Database: de elektronische
bibliotheek van een organisatie
met de BESTANDEN voor
bedrijfsapplicaties
*
7.7
© 2002 by Prentice Hall
Bestandshiërarchie
• Entiteit: persoon, plaats, ding of
gebeurtenis waarover gegevens moeten
worden bijgehouden
• Attribuut: beschrijving van een bepaalde
ENTITEIT
• Sleutelveld: veld dat wordt gebruikt om
RECORDS te vinden, bij te werken en te
sorteren
*
7.8
© 2002 by Prentice Hall
Sleutelveld
Veld in elke record
Unieke identificator van DEZE
record
Voor VINDEN
BIJWERKEN
SORTEREN
*
7.9
© 2002 by Prentice Hall
Problemen met de traditionele bestandsomgeving
• Redundantie
• Afhankelijkheid tussen programma’s en
gegevens
• Gebrek aan flexibiliteit
• Slechte beveiliging
Plat
• Onvermogen gegevens
te delen of te
bestand
achterhalen
*
7.10
© 2002 by Prentice Hall
Sequentiële versus directe
bestandsorganisatie
• Sequentieel: voornamelijk op tape,
bestanden achter elkaar opgeslagen, fysieke volgorde
• Direct: voornamelijk op schijf,
toegankelijk ongeacht fysieke
volgorde
*
7.11
© 2002 by Prentice Hall
Opslagmethoden
• Geïndexeerde sequentiële toegangsmethode (INDEXED SEQUENTIAL
ACCESS METHOD (ISAM)):
– Elke record wordt geïdentificeerd door een sleutel
– Gegroepeerd in blokken en cilinders
– Sleutels in de index
• Virtuele toegangsmethode (VIRTUAL STORAGE ACCESS METHOD
(VSAM)):
– Geheugen verdeeld in gebieden en intervallen
– Dynamische opslagruimte
* VSAM wordt voornamelijk gebruikt voor
relationele databases
• Directe toegangsmethode (DIRECT FILE ACCESS METHOD)
7.12
© 2002 by Prentice Hall
Directe toegangsmethode
• Elke record heeft een sleutelveld
• Sleutelveld wordt ingevoerd in een
transformalgoritme
• Algoritme genereert de fysieke
opslaglocatie van de record
(recordadres)
*
7.13
© 2002 by Prentice Hall
Databasemanagementsysteem (DBMS)
Software om data in te voeren
en bij te houden
Stelt bedrijfsapplicaties in staat
gegevens te achterhalen
Niet afhankelijk van een specifiek
computerprogramma
*
7.14
DBMS
© 2002 by Prentice Hall
Onderdelen van een DBMS:
• Data-definitiontaal:
– Definieert de gegevenselementen in een
database
• Data-manipulationtaal:
– Manipuleert de gegevens voor een applicatie
• Data dictionary:
– Formele definities van alle variabelen in een
database, controleert verschillende onderdelen
van de database
*
7.15
DBMS
© 2002 by Prentice Hall
Structured query language (SQL)
Opkomende standaard
Data-manipulatietaal
Voor relationele databases
*
7.16
DBMS
© 2002 by Prentice Hall
Elementen van SQL
• Select: lijst kolommen in een tabel
• From: identificeert tabellen waaruit
kolommen worden geselecteerd
• Where: past condities toe voor het
selecteren van specifieke rijen en
voor het combineren van meer
tabellen
*
7.17
DBMS
© 2002 by Prentice Hall
Twee weergaven van gegevens
• Fysieke weergave: waar zijn de gegevens fysiek
opgeslagen?
– station, schijf, oppervlak, spoor, sector (blok),
record
– magneetband, blok, recordnummer (sleutel)
• Logische weergave: welke gegevens heeft de
applicatie nodig?
– opeenvolging van feiten die de applicatie
gebruikt
– naam, type, veldlengte
*
7.18
DBMS
© 2002 by Prentice Hall
Relationeel gegevensmodel
•
•
•
•
Gegevens in tabelformaat
Relatie: tabel
Tupel: rij (record) in de tabel
Veld: kolom (attribuut) in de tabel
*Uurtarief Totaal
Uren
Abel
Bakker
Chen
Den Dam
7.19
40,5
38
42,7
35,9
€ 10,35
€ 8,75
€ 9,25
€ 9,50
€
€
€
€
419,18
332,50
394,98
341,05
© 2002 by Prentice Hall
Typen relaties
Een-op-een:
Student
Studievak
Een-op-veel:
Student
A
Veel-op-veel:
Student
B
Studievak
1
Student
A
7.20
ID
Student
C
Studievak
2
Student
B
Student
C
© 2002 by Prentice Hall
Hiërarchisch gegevensmodel
Wortel
Eerste
kind
Tweede
kind
7.21
Werknemer
Bonussen
Evaluatie
Salarisgeschiedenis
Functies
Pensioen
Spaarplannen
Levensverzekerin
g
Ziekte
koste
n
© 2002 by Prentice Hall
Netwerk-DBMS
• Variatie van het hiërarchische model
• Geschikt voor veel-op-veelrelaties
*
Netwerk
1
Netwerk
A
7.22
Netwerk
2
Netwerk
B
Netwerk
C
© 2002 by Prentice Hall
Andere systemen
• Legacy systeem: ouder systeem
• Objectgeoriënteerd DBMS: slaat gegevens
en procedures op als objecten
• Object-relationeel DBMS: hybride
*
7.23
© 2002 by Prentice Hall
Een database maken
• Conceptueel ontwerp
• Fysiek ontwerp
*
7.24
© 2002 by Prentice Hall
Een database maken
Conceptueel ontwerp:
• Abstract model, zakelijk perspectief
• Hoe worden de gegevens
gegroepeerd?
• Relaties tussen de
elementen
• Gebruikersbehoeften
vaststellen
*
7.25
© 2002 by Prentice Hall
Een database maken
Fysiek ontwerp:
• Gedetailleerd model gemaakt door
databasespecialisten
• Entiteit-relatiediagram
• Normalisatie
• Hardware- en softwarespecifiek
*
7.26
© 2002 by Prentice Hall
Elementen van de databaseomgeving
Gegevensadministratie
Databasetechnologie en -beheer
DBMS
Planning en
modellering van
datamethode
7.27
Gebruikers
© 2002 by Prentice Hall
Entiteit-relatiediagram
Bestelling
Bestelling: #, Datum, Onderdeel #, Hoeveelheid
1
Kan
hebben
1
Onderdeel
Onderdeel: #, Omschrijving,
Eenheidsprijs, Leverancier #
M
Kan
hebben
1
Leverancier
7.28
Leverancier: #, Naam,
Adres
© 2002 by Prentice Hall
Normalisatie
Het maken van kleine
gegevensstructuren van complexe
groepen gegevens
Voorbeelden:
• grootboek
• personeelsbestand
• loonbriefjes
*
7.29
© 2002 by Prentice Hall
Gedistribueerde databases
• Gepartitioneerd: CVE’s op afstand
(verbonden met de host) bevatten
bestanden die uniek zijn voor een locatie,
bijv. de records van plaatselijke klanten
• Gedupliceerd: elke CVE op afstand bevat
kopieën van bepaalde bestanden, bijv.
de opmaak van standaardrapporten en
-formulieren
*
7.30
© 2002 by Prentice Hall
Database-administratie
• Definieert en organiseert de
databasestructuur en de inhoud
• Ontwikkelt beveiligingsprocedures
• Ontwikkelt documentatie
voor de database
• Onderhoudt het DBMS
*
7.31
© 2002 by Prentice Hall
Databasetrends
• Multidimensionele gegevensanalyse:
driedimensionale (of hogere)
opslagmethode voor het groeperen van
complexe gegevens
• Hypermedia: nodes met tekst,
afbeeldingen, geluid, beeld en
programma’s. Gegevens
worden als nodes opgeslagen.
*
7.32
© 2002 by Prentice Hall
Databasetrends
• Data warehouse: de elektronische
bibliotheek van een organisatie bevat
geconsolideerde huidige en historische
gegevens voor rapportage aan het
management en voor analyse
• On-line analytical processing
(OLAP): tools voor multidimensionale gegevensanalyse
*
7.33
© 2002 by Prentice Hall
Onderdelen van een data warehouse
Operationele
historische gegevens
Interne
gegevensbronnen
Data warehouse
Toegang/
analyse
gegevens
Extraheren,
transformeren
Informatiegids
Query’s en
rapporten
OLAP
Externe
gegevensbronnen
7.34
Datamining
© 2002 by Prentice Hall
Databasetrends
• Datamart: klein data warehouse met een
speciale functie, bijvoorbeeld met
klantgegevens voor marketingdoeleinden
• Datamining: tools voor het vinden van
verborgen patronen, relaties
en voor het voorspellen
van trends
*
7.35
© 2002 by Prentice Hall
Databasetrends
Databases aan het web koppelen:
• webgebruiker maakt verbinding met
database van leverancier
• speciale software zet HTML om in SQL
• SQL vindt de gegevens, de
server zet de resultaten om
in HTML
*
7.36
© 2002 by Prentice Hall
Hoofdstuk
7
Beheer van
databronnen
7.37
© 2002 by Prentice Hall