Hoofdstuk 2 Informatiesystemen binnen de onderneming 2.1 © 2002 by Prentice Hall Na dit hoofdstuk ben je in staat om: - de rol van de zes belangrijkste typen informatiesystemen in organisaties en hun onderlinge relaties te analyseren; - de typen informatiesystemen te beschrijven die de belangrijkste functionele gebieden van het bedrijfsleven ondersteunen; - de relatie tussen organisaties, informatiesystemen en bedrijfsprocessen, inclusief de processen voor relatiebeheer en supply chain management, aan te geven; 2.2 © 2002 by Prentice Hall Na dit hoofdstuk ben je in staat om: - uit te leggen hoe enterprisesystemen en netwerken binnen bedrijfstakken nieuwe efficiëntere processen voor ondernemingen ontwikkelen; - de voordelen en beperkingen van enterprisesystemen en netwerken binnen bedrijfstakken te evalueren. 2.3 © 2002 by Prentice Hall Managementuitdagingen • Belangrijke systeemapplicaties binnen de organisatie • Systemen vanuit een functioneel perspectief • Integratie van functies en bedrijfsprocessen 2.4 © 2002 by Prentice Hall Managementuitdagingen 1. Integratie 2. De reikwijdte van het denkpatroon van managers 2.5 © 2002 by Prentice Hall Typen informatiesystemen Type informatiesysteem Groepen die worden bediend Strategisch niveau Hoger management Managementniveau Middenmanagement Kennisniveau Kennis- en gegevensverwerkers Operationeel niveau 2.6 Verkoop Productie & marketing Operationeel management Financiën Boekh. Pers.zaken © 2002 by Prentice Hall De zes belangrijkste typen informatiesystemen • Transactieverwerkingssystemen (TPS – transaction processing systems) • Kantoorsystemen • Kennisverwerkingssystemen (KWS – knowledge work systems) • Beslissingsondersteunende systemen (DSS – decision-support systems) • Bedrijfsinformatiesystemen (MIS – management information systems) • Managementondersteunende systemen (ESS – executive support systems) 2.7 © 2002 by Prentice Hall Toepassingen van transactieverwerkingssystemen Verkoop en marketingsystemen 2.8 Belangrijke functies van het systeem • Verkoopbeheer • Marktonderzoek • Promotie • Prijzen • Nieuwe producten Belangrijkste systemen • Verkoopinformatiesysteem • Marktonderzoeksysteem • Commissiesysteem © 2002 by Prentice Hall Toepassingen van transactieverwerkingssystemen Productie Belangrijke functies van het systeem • Planning • Inkoop • Verzending/ontvangst • Techniek • Bedrijfsvoering Belangrijkste systemen • Machinebeheersysteem • Inkoopsysteem • Kwaliteitscontrolesysteem 2.9 © 2002 by Prentice Hall Toepassingen van transactieverwerkingssystemen Financiën/boekhouding Belangrijke functies van het systeem • Budgettering • Grootboek • Rekeningen • Kostenbeheer Belangrijkste systemen • Grootboek • Rekeningen (inkomend/uitgaand) • Fondsenbeheersysteem 2.10 © 2002 by Prentice Hall Toepassingen van transactieverwerkingssystemen Personeelszaken 2.11 Belangrijke functies van het systeem • Personeelsbestand • Verzekeringen • Compensatie • Werkrelaties • Training Belangrijkste systemen • Loonuitbetaling • Werknemersgegevens • Verzekeringssysteem © 2002 by Prentice Hall • Carrièreplanner Toepassingen van transactieverwerkingssystemen Andere typen (bijvoorbeeld voor universiteit) 2.12 Belangrijke functies van het systeem • Toelating • Cijferoverzicht • Vakkenoverzicht • Alumni Belangrijkste systemen • Toelating • Cijferoverzicht • Vakkenoverzicht • Alumni © 2002 by Prentice Hall Kennisverwerkingssystemen Kennisniveau • Informatie-input: ontwerpspecificaties; kennisbasis • Verwerking: simulaties, modellen • Informatie-output: modellen; diagrammen • Gebruikers: technische staf 2.13 © 2002 by Prentice Hall Kantoorsystemen • • • • 2.14 Kantoor zonder papieren Geïntegreerde software Ergonomisch ontwerp Heldere, plezierige werkplek © 2002 by Prentice Hall Bedrijfsinformatiesystemen Managementniveau • Informatie-input: samenvattingen van transactiegegevens; grote hoeveelheden gegevens; eenvoudige modellen • Verwerking: routinerapportage; eenvoudige modellen; eenvoudige analyse • Informatie-output: samenvatting en rapportage uitzonderingen • Gebruikers: middenmanagement 2.15 © 2002 by Prentice Hall Bedrijfsinformatiesystemen • Gestructureerde en semi-gestructureerde besluitvorming • Overzichten en rapportages van afwijkingen • Gegevens uit verleden en heden • Intern georiënteerd • Langdurig ontwerpproces * 2.16 © 2002 by Prentice Hall Hoe bedrijfsinformatiesystemen hun gegevens halen uit een transactieverwerkingssysteem Transactieverwerkingssystemen Orderverwerkingssysteem Bestellingenbestand Materiaalplanningsysteem Productie-masterbestand Grootboeksysteem Boekhoudbestanden 2.17 Bedrijfsinformatiesystemen Verkoop gegevens Productkosten per afdeling Bedrijfsinformatiesysteem Rapporten Productwijzigingen Uitgaven MANAGERS Management bestanden © 2002 by Prentice Hall Beslissingsondersteunende systemen Middenmanagement • Informatie-input: beperkte hoeveelheid gegevens of grote databases geoptimaliseerd voor gegevensanalyse; analytische • Verwerking: interactief; simulaties; analyses • Informatie-output: speciale rapporten; analyses voor besluitvorming; reacties op vragen • Professionals, technische staf 2.18 © 2002 by Prentice Hall Beslissingsondersteunende systemen • • • • • 2.19 Flexibel, snel Gebruiker bepaald de input en outputs Geen professionele programmering Ondersteund besluitvormingsproces Groot aantal modellen om gegevens te analyseren * © 2002 by Prentice Hall Managementondersteunende systemen Strategisch niveau • Informatie-input: verzamelde gegevens: extern, intern • Verwerking: diagrammen; simulaties; interactief • Informatie-output: voorspelling; reacties op vragen • Gebruikers: hoger management 2.20 © 2002 by Prentice Hall Managementondersteunende systemen • • • • 2.21 Hoger management-niveau Ontworpen voor het individu Zeer duur in onderhoud Veelomvattende ondersteuning voor het management * © 2002 by Prentice Hall Onderlinge relaties tussen systemen Managementondersteunende systemen BedrijfsInformatiesystemen Kennisverwerkingssystemen kantoorsystemen 2.22 Beslissingsondersteunende systemen TransactieVerwerkingssystemen © 2002 by Prentice Hall Systemen vanuit een functioneel perspectief • Verkoop- en marketingsystemen • Productiesystemen • Financiële en boekhoudinformatiesystemen • Personeelsprocessen 2.23 © 2002 by Prentice Hall Voorbeelden van verkoopen marketingsystemen Systeem Omschrijving Organisatorisch niveau Orderverwerking Invoeren, verwerken en bijhouden van bestellingen Operationeel Marktanalyse Identificeren van klanten en markten met gebruik van gegevens over demografie, markten, consumentengedrag en trends Kennis prijsanalyse Bepalen van prijs voor producten en diensten Management Voorspellingen verkooptrends Voorbereiden van voorspelling van verkoop over periode van vijf jaar Strategisch 2.24 © 2002 by Prentice Hall Voorbeelden van productieinformatiesystemen Systeem Omschrijving Organisatorisch niveau Machinebeheer Controleren van activiteiten van machines en apparatuur Operationeel Computer-aided design Ontwerpen van nieuwe producten met gebruikmaking van de computer Kennis Productieplanning Bepalen wanneer en hoe producten moeten worden geproduceerd Management Faciliteiten en locaties Bepalen waar nieuwe productiefaciliteiten zich zullen bevinden Strategisch 2.25 © 2002 by Prentice Hall Voorbeelden van financiële en boekhoudinformatiesystemen Systeem Omschrijving Organisatorisch niveau Te betalen facturen Geld dat de onderneming nog moet ontvangen van klanten Operationeel Portfolioanalyse Portfolio van investeringen samenstellen Kennis Budgettering Kortetermijnbudgetten voorbereiden Management Winstplanning Langetermijnresultaten plannen Strategisch 2.26 © 2002 by Prentice Hall Voorbeelden van personeelssystemen Systeem Omschrijving Training en ontwikkeling Bijhouden van training, Operationeel vaardigheden en prestaties van werknemers Carrièreplanning Plannen van carrières van werknemers Kennis Salarisanalyse Bijhouden van de verdeling van salaris en bonussen Management PZ-planning Plannen van personeelsbehoefte op de lange termijn Strategisch 2.27 Organisatorisch niveau © 2002 by Prentice Hall Voorbeelden van bedrijfsprocessen • Fabricage en productie: het assembleren van producten, kwaliteitscontrole • Marketing en verkoop: identificeren van klanten, het creëren van aandacht door de klant * 2.28 © 2002 by Prentice Hall Voorbeelden van bedrijfsprocessen • Financiën en boekhouding: het betalen van crediteuren, het beheren van rekeningen • Personeelszaken: aannemen van medewerkers, het evalueren van prestaties * 2.29 © 2002 by Prentice Hall Supply chain management Klanten Orderverwerking Planning en prognose Leveranciers Acquisitie Boekhouding Intranet INTRANET Productie Logistieke diensten 2.30 Vervoer Voorraad Distributeurs © 2002 by Prentice Hall Hoe bedrijfsinformatiesystemen supply chain management ondersteunen •Besluit wanneer, wat geproduceerd, opgeslagen en vervoerd moet worden… •Snel communiceren van orders… •Nakijken van orderstatus… •Nakijken van de beschikbare inventaris… •Nakijken van verzendingen… •De productie plannen met de werkelijke vraag… •Snel communiceren van product… •Ontwerpveranderingen… •Verschaffen van productspecificatie… •Delen van informatie over koersen, etc… 2.31 © 2002 by Prentice Hall Een traditioneel beeld van systemen • Binnen de onderneming: De verschillende fucties hebben elk nut van de systemen • Buiten de grenzen van de onderneming: hier bevinden zich de klanten en leveranciers De verschillende functies werken afzonderlijk van elkaar * 2.32 © 2002 by Prentice Hall Enterprisesystemen Productieprocessen Boekhouding Bedrijfsprocessen Distributeurs Ondernemingsbrede bedrijfsprocessen Personeelsprocessen 2.33 Klanten Financiën Verkoop- en marketingprocessen © 2002 by Prentice Hall Voordelen van enterprisesystemen • Structuur van de onderneming en de organisatie: één organisatie • Management: ondernemingsbrede kennisbasis voor managementprocessen • Technologie: een uniform platform • Onderneming: efficiëntere bedrijfsvoering en klantgeoriënteerde bedrijfsprocessen * 2.34 © 2002 by Prentice Hall Uitdagingen van enterprisesystemen • Implementatie • Hoge kosten nu/voordelen in de toekomst • Inflexibiliteit * 2.35 © 2002 by Prentice Hall Netwerken binnen een bedrijfstak Koppelen organisaties binnen dezelfde bedrijfstak aan elkaar tot één breed systeem • Horizontaal: koppelt organisaties in dezelfde branche, inclusief concurrenten • Verticaal: koppelt organisaties met leveranciers in de zelfde bedrijfstak * 2.36 © 2002 by Prentice Hall Hoofdstuk 2 Informatiesystemen binnen de onderneming 2.37 © 2002 by Prentice Hall