Scheiden wonen-zorg

Tweede Kamer der Staten - Generaal
Vaste Commissie voor VWS
t.a.v. de heer drs. A.J.M. Teunissen - Griffier
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Utrecht, 9 september 2009
Ons kenmerk: 10.4/975/JT/BJ/eb
Betreft: Scheiden van wonen en zorg, debat 17 september 2009
Geachte leden van de Vaste Commissie,
Op 26 juni jl. ontving u een brief van de staatssecretaris van VWS, waarin het
kabinetsstandpunt wordt uiteengezet over het scheiden van wonen en zorg
(kenmerk 30597 -78). De Vereniging KansPlus wil graag, met betrekking tot dit voor de
verstandelijk gehandicaptenzorg belangrijke onderwerp, nog een aantal van onze
opvattingen onder uw aandacht brengen.
Ons standpunt over het scheiden van wonen en zorg in de sector verstandelijk
gehandicaptenzorg
KansPlus is van mening dat het scheiden van wonen en zorg, zowel in aanbod als in
financiering, ten principale een belangrijke meerwaarde kan hebben voor mensen met een
verstandelijke beperking. Deze mensen (en/of) hun wettelijk vertegenwoordigers) kunnen in
potentie zelf de woonomgeving kiezen, die het beste past bij hun persoonlijke/vaak
specifieke zorgbehoefte. Om die reden, zijn wij ingenomen met het voornemen van de
bewindsvrouwe om het scheiden van wonen en zorg te blijven stimuleren, voor diegenen die
daar daadwerkelijk gebruik van wensen te maken. Bij het scheiden van wonen en zorg blijft
het overigens zeer noodzakelijk dat iedere cliënt een integraal/individueel zorgplan heeft,
waarin de wensen met betrekking tot wonen en ondersteuning helder geformuleerd worden.
De functie verblijf dient ons inziens in de AWBZ te blijven
Wij onderschrijven met “klem” het voornemen van staatssecretaris Bussemaker, om de
aanspraak op de functie verblijf niet uit de AWBZ te schrappen. Bij veel mensen met een
(meer ernstige of meervoudige) verstandelijke handicap zijn wonen en zorg zó onlosmakelijk
met elkaar verbonden, dat het niet in het belang van de cliënt is, om de functies wonen en
zorg daadwerkelijk te scheiden. Hier komt nog bij, dat verstandelijk gehandicapten met
bijvoorbeeld een Wajong - uitkering financieel absoluut niet in staat zijn om de woonlasten te
bekostigen bij een fundamentele “stelselwijziging”.
1
Mensen met een verstandelijke handicap, met een indicatie voor verblijf, die thuis willen
blijven wonen kunnen vanaf 1 januari 2009 zelfstandig blijven wonen met de nodige
ondersteuning vanuit de intramurale instelling of een thuiszorginstelling. Wij vinden het wel
bijzonder jammer dat uit signalen van onder andere de zorgkantoren blijkt, dat er nog niet zo
vaak gebruik wordt gemaakt van het “Volledig Pakket Thuis”. KansPlus (en Platform VG)
willen, zo mogelijk, graag betrokken worden bij het overleg dat de staatssecretaris op korte
termijn hierover zal hebben met NZa, ZN, CVZ en CIZ. Mogelijke voorstellen die kunnen
leiden tot een ruimhartiger gebruik van het VPT, willen wij vanzelfsprekend onder de
aandacht brengen van de bij onze organisaties aangesloten leden, ledengroepen en
cliëntenraden. Graag hopen wij op de steun van uw Kamer, bij ons voorstel!
Mensen met een verstandelijke handicap mogen er ook voor kiezen om op de hoofdlocatie
van een zorginstelling te (blijven) wonen
KansPlus is van oordeel, dat mensen met een verstandelijke handicap, desgewenst, óók
moeten kunnen (blijven) kiezen voor het wonen op een beschermd terrein. Als uit individuele
zorgplannen en/of uit (onafhankelijk) recent woonwensenonderzoek blijkt dat mensen
absoluut geen behoefte hebben aan wonen buiten het beschermd terrein van de
zorginstelling, dan dienen de woon, bouw- en renovatieplannen van de zorgaanbieder
hiermee in voldoende mate rekening te houden. Dat de realisatie van een substantiële
invloed van cliënten en cliëntenraden op het bouw- en woonbeleid van de zorgaanbieder:
“een must” is, blijkt, met een zekere regelmaat, uit praktijksituaties waarin, cliënten,
cliëntenraden en zorgaanbieders met elkaar fors in aanvaring komen over voorgenomen
verhuizingen van bewoners naar elders. De nieuwe wet Cliënten Zorginstellingen (WCZ)
zou dan ook bij voorkeur moeten voorzien in “instemmingsrecht” voor cliëntenraden bij
verhuisplannen en bouwplannen van de desbetreffende zorgaanbieder(s). Dit
instemmingsrecht is nadrukkelijk mede van belang om te voorkomen dat door investeringen
in nieuwbouw door de zorgaanbieder, onverantwoorde risico’s worden genomen welke de
financiële stabiliteit en zelfs het voortbestaan van de zorgorganisatie in gevaar kunnen
brengen!
Waardering voor de extra bouwimpuls en de genomen actie hiertoe door staatssecretaris
Bussemaker
Tot onze grote waardering, heeft het kabinet recent ruim 160 miljoen euro extra uitgetrokken
voor renovatieprojecten in de gehandicaptenzorg en in de verpleeghuissector. Leden en
lidorganisaties van KansPlus, spreken de laatste jaren regelmatig hun grote zorgen uit over
de “rode en oranje” gebouwen in de VG- sector, waardoor mensen met verstandelijke
handicaps noodgedwongen moeten wonen en leven in gebouwen en woningen die
kwalitatief (te) ver onder de maat zijn. We zijn dan ook uitgesproken blij met deze belangrijke
kabinetsmaatregel! Wij spreken aanvullend de verwachting uit, dat de zorgaanbieders hun
plannen tijdig zullen kortsluiten met de betrokken cliënten/ hun vertegenwoordigers en met
de cliëntenraden in de langdurige zorg en hun adviezen zwaar zullen laten meewegen. Het
zou o.i. een “goede zaak” zijn, als de staatssecretaris de zorginstellingen VG hiertoe
schriftelijk zou uitnodigen. Mochten er zich bij de planontwikkeling onverhoopt ernstige
problemen voordoen dan zullen wij die zeker tijdig bespreken met de Vereniging
Gehandicaptenzorg Nederland en waar nodig eveneens met de Inspectie.
2
De tarieven voor nieuwbouw en een gewenste relatie met de huidige beleidsregel
Kleinschalig wonen
Op 9 juli 2009 ontving uw Kamer de Kabinetsbrief: “Tussenstand kapitaallasten en de
introductie van integrale tarieven in 2011”. Wat ons grote zorgen baart is het feit, dat de
tarieven die staatssecretaris Bussemaker heeft laten berekenen voor nieuwbouw, ver achter
blijven bij de huidige/ realistische tarifering voor kleinschalig wonen. KansPlus vreest dan
ook op voorhand, dat deze (te) lage tarieven opnieuw gaan leiden tot huisvesting van
mensen met verstandelijke handicaps, die ver onder de noodzakelijke maat zal blijven.
Graag geven wij u dan ook in overweging onze zorgen op dit punt, te betrekken bij uw debat
op 17 september aanstaande.
Afstemming met de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN)
Tot slot van onze brief willen wij zeker niet onvermeld laten dat wij onze inbreng voor uw
debat van 17 september, in belangrijke mate inhoudelijk hebben kunnen afstemmen met de
VGN. Er bestaat echter wel een belangrijk verschil van inzicht rond de vraagstelling in welke
mate cliëntenraden invloed moeten kunnen uitoefenen op het bouw- en woonbeleid van
zorginstellingen. Het zal u echter zeker niet verbazen dat wij op dit cruciale en principiële
punt onverkort vast wensen te houden aan onze eerder ingenomen standpunt, namelijk
instemmingsrecht.
Met vriendelijke groet,
Jo Terlouw
Directeur KansPlus
CC:
de staatssecretaris van VWS,
mevrouw dr. M. Bussemaker
postbus 20350
2500 EJ Den Haag
3