Vijf speerpunten over de gehandicaptenzorg

Tien speerpunten van de gehandicaptenzorg voor uw verkiezingprogramma
1. Realiseer gelijke kansen voor iedereen: ondersteun de participatie van
gehandicapten in de samenleving
Er zijn veel mensen met een beperking in onze samenleving. Zij hebben allen recht op dezelfde goede
kwaliteit van leven als mensen zonder een beperking. Een belangrijk deel van deze groep mensen
heeft een dermate zware beperking, dat veelal levenslang en levensbreed zorg en ondersteuning nodig
is, gericht op hun deelname aan de samenleving. Het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport
(VWS) dient bij dit inclusief beleid een sturende rol te vervullen. VWS doet richtinggevende uitspraken
naar andere ministeries over de voorwaarden voor participatie in de samenleving op andere
levensdomeinen zoals onderwijs, arbeid, vervoer en wonen. Mensen met beperkingen moeten
zelfstandig zijn waar het kan en professionele ondersteuning krijgen waar nodig. Maak daarbij de
voorwaarden van participatie in de samenleving leidend en pas de wet gelijke behandeling op alle
levensdomeinen toe.
2. Geef de cliënt een sterke positie
Zorgaanbieders spannen zich zoveel mogelijk in om binnen het beschikbare financiële kader en de
professionele normen en standaarden de wensen van de cliënt te honoreren. Daarbij is de
ondersteuning er op gericht om een zo groot mogelijke deelname aan de samenleving mogelijk te
maken. Een belemmerende factor hierbij is, dat de positie van de cliënt en de andere
vertegenwoordigende organen in het zorginkoopproces in relatie tot de verzekeraars zwak is. Dus laat
de cliënt zich zo organiseren, dat hij een volwaardige partner is in de driehoek van zorgverzekeraar,
zorgaanbieder en zorgvrager. De overheid heeft hierin een faciliterende rol. Het wetsvoorstel
cliëntenrechtenzorg leidt hierbij niet tot verbetering maar tot meer onduidelijkheid. Op lokaal niveau is
medezeggenschap goed georganiseerd, maak daar gebruik van.
3. Verzeker het recht op zorg en ondersteuning voor de zwakste groepen in onze
samenleving
Een beschaafd en welvarend land als Nederland moet zorgen voor de zwakkeren in de samenleving.
Mensen, die door hun lichamelijke, verstandelijke en/of zintuiglijke beperkingen niet (altijd) mee
kunnen komen in de maatschappij, en die zelf de kosten van die zorg en ondersteuning niet kunnen
opbrengen, moeten verzekerd zijn van adequate zorg en ondersteuning. Dit recht dient blijvend
collectief te worden gefinancierd. Hiervoor moet een kern AWBZ beschikbaar blijven of dit recht moet
ondergebracht worden in de Zorgverzekeringswet. De kosten van het systeem moeten aan de
voorkant worden beheerst door goede indicatiestelling en een glasheldere polis. Het bedrag dat uit de
indicatie volgt, moet de cliënt volgen. De sector wil een persoonvolgend bekostigingssysteem; niet het
zorgkantoor kiest maar de cliënt. Zoveel mogelijk van de AWBZ-euro moet bij de cliënt terecht komen.
Dit betekent een kritische blik op de kosten van de organisaties die niet bij de directe zorg betrokken
zijn.
4. Zorg dat de kwaliteit door kleinschaligheid blijft
Ieder mens, dus ook die met beperkingen, heeft het recht om zelf te kiezen. Dat betekent onder
andere dat iedere cliënt in de gehandicaptensector zelf mag kiezen waar hij wil wonen, zelf mag kiezen
voor een zorgaanbieder en op welke manier hij zijn zorg ingevuld wil hebben. Een cliënt wil ook een
plek voor zichzelf. Kleinschaligheid (al dan niet grootschalig georganiseerd) is daarbij al jarenlange
inzet, omdat dit bijdraagt aan de kwaliteit van leven en de kwaliteit van zorg. Kleinschaligheid laat
ruimte om intensiever te kijken naar de manier waarop de zorg en ondersteuning wordt georganiseerd
aansluitend bij de zorgbehoeften en het reguliere zorgaanbod in steden en dorpen. Het werk dichter bij
de mensen die het moeten uitvoeren, de zorg door de professional geleverd in aansluiting op het
natuurlijk sociale netwerk van de cliënt en in zijn eigen omgeving.
5. Kies voor vroege signalering en behandeling
Door op een jonge leeftijd bij kinderen met een beperking de juiste diagnose te stellen, kan er ook
sprake zijn van vroege behandeling. Daarmee wordt erger voor de toekomst voorkomen of is meer
ontwikkeling voor het kind mogelijk. Veel probleemjongeren waren bijvoorbeeld geen probleemjongere
geworden als vroeg gesignaleerd was dat sprake was van een licht verstandelijke beperking en tijdig
professionele hulp en ondersteuning geboden was aan het kind en het gezin, waardoor ontsporing
geminimaliseerd zou zijn. Bezuiniging op de zorg en ondersteuning van jongeren met een licht
verstandelijke beperking is “penny wise, pound foolish”.
6. Bespaar door minder regels en minder administratieve belasting
Neem rigoureuze maatregelen om de regels en de administratieve lasten te verminderen, Gebruik de
financiële middelen waar ze voor zijn; de directe zorg. Wanneer de administratieve lastendruk
vermindert, is het mogelijk zijn om ook meer doelmatigheid te bereiken. Voer bijvoorbeeld een
versobering van de indicatiestelling door en stuur daadwerkelijk op basis van vertrouwen. Leg vast dat
voor iedere regel erbij, er tegelijkertijd twee af moeten.
7. Zorg voor een veelzijdig arbeidsmarktbeleid voor de zorg
De gehandicaptensector doet er alles aan om een aantrekkelijke werkgever te blijven. In dit kader zijn
marktconforme arbeidsvoorwaarden absoluut noodzakelijk. Anders kunnen er geen concurrerende
arbeidsvoorwaarden worden geboden. Daarnaast moet er ook oog zijn voor goede instroom, waarbij
geïnvesteerd wordt in kwaliteit. Om te zorgen voor goede professionals in de zorg moet het opleiden
van nieuwe medewerkers en bij- en nascholing van het bestaande personeel hoog op de agenda
blijven staan. Vanuit het stagefonds moet een kostendekkende vergoeding komen voor stagiaires.
Speciale aandacht moet er zijn voor de groep Zij-instromers. De goede ervaringen met postbodes, die
aan de slag konden in de gehandicaptenzorg zijn daar een prachtig voorbeeld van.
8. Zorg voor open en transparant bestuur van de zorg
Besturen op het snijvlak van het publieke en private domein is ingewikkeld. De aanvullende regels en
het toezicht worden vooral gestuurd door incidenten. Daarop is ook het oordeel van samenleving en
politiek vaak gebaseerd. De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) staat voor goed, integer
en transparant bestuur en een adequaat toezicht hierop. Daarnaast wil zij het ethische en
professionele besef binnen de sector versterken. Samen met de andere brancheorganisaties heeft zij
met de vernieuwde Zorgbrede Govenancecode (1 januari 2010) een richtinggevend normenkader voor
goed bestuur en goed toezicht gegeven.
9. Geef interculturalisatie alle kansen
De gehandicaptenzorg is een ‘witte’ sector. Zowel allochtone cliënten als allochtone medewerkers
komen weinig voor in de sector. De overheid heeft hierbij een rol om met campagnes over
zorgverlening allochtonen te bereiken en branche initiatieven te versterken. De gehandicaptenzorg
brengt al op vele manieren de sector in beeld als aantrekkelijke werkgever voor allochtone
medewerkers en als betrouwbare professionele zorgverlener voor de allochtone zorgvrager.
10. Stimuleer en geef ruimte aan innovatie
Met name om meer ideologische overwegingen zijn in de gehandicaptenzorg veel vernieuwingen
gerealiseerd. Toch valt wat betreft de kwaliteit en doelmatigheid van de inhoud en organisatie van de
zorg nog winst te boeken. Voor werkgevers in de zorg is het van belang de arbeidsproductiviteit te
verhogen. ICT-toepassingen, domotica en robottechnologie kunnen daarbij een rol spelen. Wanneer
verbeteren en innoveren een vaste component wordt van het werken in de zorg wordt de zorg ook
toekomstbestendiger. Dit vereist wel voldoende (regel- en) budgetruimte voor creatieve oplossingen in
processen, techniek en logistiek zowel voor de hele sector als specifiek binnen instellingen.