Geschiedenis

Leerlijn OJW
Domein – GESCHIEDENIS
Inleiding
Het leergebied Oriëntatie op Jezelf en de Wereld (OJW) bestaat uit de domeinen aardrijkskunde, geschiedenis en natuuronderwijs. Vanuit deze
drie dimensies is de wereld om de jonge mens heen goed te ervaren, te ontdekken en te beschrijven. Voor de duidelijkheid zijn deze drie
domeinen los van elkaar beschreven. In het leermateriaal dat ontwikkeld moet worden, zullen deze drie domeinen, waar mogelijk, in samenhang
gepresenteerd worden.
Geschiedenis
Wat houdt geschiedenis in?
Geschiedenis draagt bij aan het beschrijven, begrijpen en kritisch analyseren van de historie van Suriname en de wereld en de structuur van onze
samenleving en die van daarbuiten met de voornaamste gebeurtenissen uit die samenlevingen. Begrip van de historische gebeurtenissen kan
gebruikt worden in het ontleden van nieuwe en concrete situaties en relaties te leggen met het verleden. Daarnaast helpt geschiedenis bij het
ontwikkelen van een nationaal bewustzijn en een universeel solidariteitsgevoel met alle onderdrukten in de wereld in hun emancipatiestreven.
Waarom het vak Geschiedenis in het onderwijs?
-
Om creatief, onafhankelijk, kritisch en bewust te leren handelen
Om mondig, communicatief vaardig en vol zelfvertrouwen te leren handelen
Om initiatiefvol en ondernemend te leren handelen
Om te leren respect voor zichzelf en anderen op te brengen
Om het nationaal bewustzijn, het sociaal –economische bewustzijn en het respecteren van democratische beginselen te ontwikkelen
Om wereldburgerschap (besef van de wereld) te ontwikkelen
Om respect op te leren brengen voor religieuze en culturele uitingen
Om gevoel voor verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en integriteit te leren
Om zich harmonisch te ontwikkelen om optimaal te functioneren, met aandacht voor elementaire levensvaardigheden, gericht op actieve
maatschappelijke deelname, beroepsuitoefening, economische onafhankelijkheid en optimale maatschappelijke verantwoordelijkheid
Om kritisch en probleemoplossend te denken en handelen, met behulp van moderne technologieën
Bestaansverheldering.
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
1
Het vak geschiedenis draagt bij aan de vorming van kritische burgers binnen de samenleving. Waarden zijn diep gewortelde overtuigingen, over
wat belangrijk is om na te streven. Deze waarden worden tot uiting gebracht middels denken en handelen van mensen. De hieronder opgesomde
waarden houden verband en ondersteunen collectieve doelen.
Leerlingen worden gestimuleerd en bemoedigd om het volgende te waarderen:
-
Excellentie (het nastreven van het allerbeste)
Leergierigheid, vindingrijk en onderzoekend zijn (kritisch, reflecterend en creatief zijn)
Ambivalentie
Diversiteit, vanwege de multiculturele samenleving en culturele erfenis
Gelijkwaardigheid (middels sociale rechtvaardigheid)
Sociale betrokkenheid binnen de gemeenschap (in algemeen belang)
Bewustwording, waardering en verduurzaming van het ecologisch systeem (zorg dragen voor het milieu)
Integer zijn (eerlijkheid, verantwoordelijkheid, ethische zin, zelfrespect, respect voor anderen en mensenrechten).
Hoe is het vak Geschiedenis gestructureerd?
In het geschiedenisonderwijs wordt bij de onderwijsleeractiviteiten gebruik gemaakt van de volgende middelen en didactische fenomenen:
-
Bronnen en vraagstelling
Feiten en objectiviteit
Inleving en standplaatsgebondenheid
Oorzaken en gevolgen
Verandering, continuïteit en discontinuïteit
Interpretatie.
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
2
Subdomein Concepten
ORIENTATIE
IN DE TIJD
tijdsaanduiding,
tijdsindeling
Onderbouw
kunnen tijdsaanduidingen en
tijdsindelingen herkennen en
benoemen: eerder, later, straks,
dagindeling (uur, ochtend,
middag, avond, nacht),
weekindeling (dag, gisteren,
vandaag, morgen)
Middenbouw
kunnen tijdsaanduidingen
benoemen (maand, jaar,
eeuw) en tijdsindelingen
toepassen in hun planning
kunnen historie van eigen
leven/familiehistorie in een
tijdlijn beschrijven
kunnen beschrijven in welk
tijdsbestek zich bepaalde
historische gebeurtenissen
hebben voorgedaan
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
Bovenbouw
kunnen planning uitvoeren
kunnen chronologie van
opeenvolgende
gebeurtenissen weergeven
waarbij kritische analyse
plaatsvindt
kunnen bepaalde historische
gebeurtenissen op een
kritische manier beschrijven en
aangeven in welk tijdsbestek
deze zich hebben voorgedaan
3
Subdomein
Concepten
HISTORISCHE
GEBEURTENISSEN EN
PERSONEN
Oudste Tijden
Suriname:
cultuurgebieden,
volk, jagers,
verzamelaars
Onderbouw
kunnen verschillende
bevolkingsgroepen
herkennen door verhalen en
afbeeldingen
bronnen:
archeologie
kolonialisme,
slavernij,
onderwerping,
uitbuiting,
onderdrukking,
emancipatie,
immigratie,
contractarbeid,
post-koloniale tijd
(sociale, politieke
en economische
ontwikkelingen),
zelfstandigheid,
dictatuur,
bevrijdingsstrijd,
ontwikkeling,
burgeroorlog,
democratie
Middenbouw
Bovenbouw
kunnen uitleggen dat
archeologische vondsten en
andere bronnen
aanwijzingen geven voor
historische gebeurtenissen
kunnen de ontwikkeling van de
mens in verschillende
cultuurgebieden op
verschillende continenten
uiteenzetten
hebben belangstelling voor
het verleden via het
geschiedenisonderwijs
hebben belangstelling voor het
verleden via het geschiedenisonderwijs
hebben de wil om zo
onbevooroordeeld mogelijk te
zijn
hebben de wil kritisch te staan
ten opzichte van geschreven
en ongeschreven bronnen
nemen geen genoegen met
enkelvoudige verklaringen,
maar gaan op zoek naar
oorzaken en oorsprong
kunnen vertellen dat bij 'keti
koti' aandacht wordt besteed
aan de afschaffing van de
slavernij
kunnen de Surinaamse
geschiedenis beschrijven
aan de hand van de Oudste
Tijden, de kolonisatie en de
slavernij, tot en met de
recente politieke, sociale en
economische ontwikkelingen
kunnen het ontstaan van
kolonialisme met de daarbij
horende uitbuiting, onderdrukking en onderwerping
omschrijven en er kritisch over
argumenteren, redeneren en
discussiëren, waarbij zij
luisteren naar elkaars mening
en deze respecteren
ontwikkelen solidariteit met
soortgelijke volkeren
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
4
vlag, volkslied,
symbool,
onafhankelijkheid,
regionale en
internationale
samenwerking
kennen de vlag, het volkslied
en de symbolen van hun land
kunnen de betekenis van
onze nationale symbolen
verwoorden
kunnen de relaties die
Suriname met andere landen
heeft op lokaal, regionaal en
internationaal niveau
breedvoerig benoemen en zich
er een mening over vormen
kunnen uitleggen dat
Suriname als zelfstandig land
regionaal en internationaal
onderdeel of lid is van de
CARICOM/OAS/VN
Luikje
In een les in de onderbouw over de onafhankelijkheid van Suriname leren de leerlingen over
wanneer hun land onafhankelijk werd van Nederland en wie de eerste president werd. Zij leren
over de drie nationale symbolen van ons land, namelijk: vlag, wapen en volkslied en op welke
wijze het bestuur van hun land is ingericht.
Luikje
In de bovenbouw maken de leerlingen met de leerkracht een historische wandeling in en
rondom het Onafhankelijkheidsplein en bespreken ze de historische objecten, zoals
standbeelden, historische gebouwen, pleinen en het huidige gebouw van DNA. Voor de
districten buiten Paramaribo kan de leerkracht samen met de leerlingen op zoek gaan naar de
geschiedenis van hun eigen gebied.
culturele
diversiteit,
bevolkingsgroep,
cultuuruiting
kunnen globaal de gebruiken
bij de nationale feestdagen
van diverse
bevolkingsgroepen
benoemen zoals
klederdracht, gerechten,
dans
tonen waardering en respect
voor de cultuuruitingen van
verschillende
bevolkingsgroepen
kunnen de achtergrond
vertellen van de nationale
feestdagen van verschillende
bevolkingsgroepen
kunnen het ontstaan van de
culturele diversiteit binnen de
Surinaamse samenleving
beschrijven
kunnen vertellen over de
cultuuruitingen van de
verschillende
bevolkingsgroepen
kunnen het ontstaan van
politieke partijen op basis van
etniciteit en geloof (religie)
uiteenzetten
tonen waardering en respect
voor de cultuuruitingen van
verschillende
bevolkingsgroepen
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
5
nationalisme,
autonomie,
ontvoogding,
democratie,
staatsinrichting
ontwikkelen nationaal
bewustzijn en respect voor
land, vlag en volkslied
kunnen de betekenis van de
kleuren van de vlag
omschrijven en verklaren hoe
het komt dat Suriname een
multicultureel land is
kunnen vertellen hoe het
bestuur van Suriname
functioneert
kunnen de plek van Suriname
binnen de regio en op
internationaal niveau
omschrijven
ontwikkelen een nationaal en
emancipatorisch bewustzijn
kunnen aan de hand van
schema’s vertellen hoe het
bestuur van Suriname is
ingericht en hoe het praktisch
functioneert
kunnen een kritische mening
naar voren brengen over de
staatsinrichting van Suriname
kunnen verbanden leggen
tussen verschillende
staatsorganen in Suriname
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
6
Subdomein Concepten
OUDSTE
TIJDEN EN
EUROPA:
± 500-1500
(MIDDELEEUWEN)
cultuurgebieden:
Midden-Oosten in de
Oudste Tijden, Indus,
China, Afrika,
Azteken, Inca’s,
Maya’s, Grieken en
Romeinen,
Arabische expansie,
Renaissance
Onderbouw
Middenbouw
Bovenbouw
kunnen de cultuurgebieden
op de wereldkaart aanwijzen
kunnen cultuurgebieden
beschrijven
kunnen vertellen op welke
wijze de volkeren geleefd
hebben
kunnen naar analogie van hun
kennis over cultuurgebieden
historische processen afleiden
en daarmee hun huidige
bestaan verhelderen
Luikje
In een les in de bovenbouw over Precolumbiaanse cultuurgebieden leren leerlingen over
Azteken, Inca's en Maya's. Ze kunnen hun woongebieden aanwijzen op de kaart van Noorden Zuid-Amerika en beschrijven in een verhaal over de wijze waarop deze volkeren geleefd
hebben en welke middelen van bestaan ze hadden.
Luikje
Na een voorbereidingsles over een bevolkingsgroep op school, bezoeken leerlingen in de
middenbouw een museum of tentoonstelling over cultuuruitingen van die bevolkingsgroep. In
de volgende les op school discussiëren ze wat ze hebben gezien en geleerd in het museum
of bij de tentoonstelling.
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
7
Subdomein Concepten
NIEUWE
GESCHIEDENIS
(1500-1945)
Verovering Amerika’s
vanaf de komst van
de Europeanen tot
de stichting van de
kolonie Suriname
Industriële Revolutie
(1750) in Engeland
Sociale kwestie
Amerikaanse
vrijheidsstrijd (17731776)
Onderbouw
Middenbouw
kunnen de komst van de
Europeanen naar de Amerika’s
en Suriname beschrijven
kunnen de komst van de
veroveraars naar de Amerika’s
beoordelen en bekritiseren
kunnen uitleggen welke rol de
West Indische Compagnie
(WIC) in Suriname heeft
gespeeld
kunnen het functioneren van
de West Indische Compagnie
(WIC) in Suriname beoordelen
en bekritiseren
hebben kennis over de beide
Wereldoorlogen en over de
betrokkenheid van Suriname
binnen dit gebeuren
kunnen het begrip Industriële
Revolutie omschrijven met de
gevolgen voor de Engelse
bevolking en kolonies
worden zich bewust van het
verbreken van koloniale
banden
Het ontstaan van een
nieuwe natie
Franse Revolutie en
het tijdperk van
Napoleon (1789)
kunnen aan de hand van de
democratische principes
verbanden leggen met het
huidig bestuurssysteem en
haar praktisch functioneren
Het Imperialisme
(Oude en moderne
Imperialisme)
kunnen een vergelijking maken
tussen het Oude Kolonialisme
en Moderne Imperialisme
e
1 Wereldoorlog
(1914-1918)
e
2 Wereldoorlog
(1937/1939-1945)
Luikje
Bovenbouw
tonen nieuwsgierigheid naar
gebeurtenissen die geleid
hebben tot het uitbreken van
beide Wereldoorlogen
In een les over de Tweede Wereldoorlog leren de leerlingen uit middenbouw en bovenbouw
dat Suriname 'indirect' betrokken was in de oorlog, doordat ons land een kolonie was van
Nederland. Zij leren dat ons land een bijdrage heeft geleverd in zowel materieel (bauxiet) als
immaterieel (onze Surinaamse strijders) opzicht
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
8
Luikje
Leerlingen uit midden- en bovenbouw brengen een bezoek aan het Monument der
Gevallenen en kunnen de betrokkenheid van Surinamers tijdens de Tweede Wereldoorlog
uitleggen. Aan de hand van verkregen informatie schrijven ze een opstel. Ze maken daarbij
gebruik van bijvoorbeeld fotomateriaal, beeldmateriaal (Film MD) en ontwikkelen een
educatieve dagtocht.
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
9
Subdomein
Concepten
CONTEMPORAIN
E GESCHIEDENIS
(1945-HEDEN)
Koude Oorlog
Onderbouw
Middenbouw
kunnen het begrip Koude
Oorlog uiteenzetten en
verklaren
(± 1945-1990)
Non Aligned
Movement (NAM)
SURINAME (DE
LAATSTE 45
JAAR)
Midden-Oosten als
cultuurcentrum:
Jodendom,
Christendom, Islam,
Arabisch - Israëlisch
conflict
Bovenbouw
kunnen vertellen dat de twee
ideologieën, het Kapitalisme
en Socialisme, tegenover
elkaar stonden tijdens de
Koude Oorlog
ontwikkelen betrokkenheid bij
gebeurtenissen in het
Caribisch gebied
(CARICOM)
Latijns-Amerika en
het Caribisch gebied
kunnen zich een kritische
mening vormen over de
situatie in het Midden-Oosten
kunnen het sociaal, politiek en
economisch functioneren van
Suriname binnen de regio
uitleggen
kunnen uitleggen dat
Suriname op economisch
gebied nog steeds afhankelijk
is van andere landen en
wereldorganisaties
Neo-Kolonialisme
vormen zich een mening over
het Neo-Kolonialisme
Luikje
In een les in de bovenbouw over Neo-Kolonialisme leren de leerlingen wat de begrippen
Neo-Kolonialisme en multinationals betekenen. Zij kunnen duidelijke voorbeelden
opnoemen over hoe Suriname op economisch gebied nog steeds afhankelijk is van
multinationals, onder andere van SURALCO en IAM GOLD.
Luikje
Zij kunnen kritisch hun eigen mening naar voren brengen over het functioneren van
multinationals in ons land en debatteren over hoe Suriname economischer zelfstandiger
zou kunnen worden
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Geschiedenis 250311
10