Geïntegreerde behandeling voor patiënten met Autisme spectrum

Geïntegreerde behandeling voor patiënten met Autisme spectrum
stoornisen (ASS) en comorbide verslavingsproblematiek
Een innovatieve behandeling met TOPGGZ erkenning
Linda Kronenberg
& Hendrikje Bloemert
Juni 2016
Inhoud
•
•
•
•
•
Theorie autisme en verslaving
Huidige behandeling Specialistisch Centrum Ontwikkeling Stoornissen
Casuïstiek
Bevindingen promotieonderzoek
Vervolg en aanpassingen in de praktijk
Autisme en verslaving
• Prevalentie verslaving
• algemene bevolking 16%
• psychiatrische patienten 25 tot 56%
• patienten met autisme 30-35%
ASS en verslaving
•
•
•
•
Biologische verklaring: te kort aan dopamine (beloningssysteem)
Coping
Inhibitie / remproblemen
Oorzaak-gevolgprobleem (niet goed inschatten van consequenties)
Functie van gebruik bij ASS
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Experimenteren
Sociaal vaardiger voelen
Er bij willen horen
Druk van peer-groep niet weerstaan
Verminderen prikkels, spanning en ongewenste gevoelens (demping)
Problemen oplossen/vergeten
Invullen van lege momenten / vrije tijdsbesteding
Niet goed inschatten van gevolgen
Geneigd tot impulsief en compulsief gedrag
Gevolgen van gebruik
• Negatieve invloed op ontwikkeling:
• Sociaal vaardigheden
• Impulscontrole
• Frustratietolerantie
• Stagnatie in behandeling
• Depressie, angst, agressie, psychose
• Interactie medicatie
• Drop-out
En de praktijk……
•
•
•
•
Kennis comorbiditeit beperkt
Weinig Evidence Based
Geen protocol voor autisme en verslaving
Patiënt valt tussen wal en schip
Behandeling verslaving bij ASS
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Goede diagnostiek
Individueel i.p.v. groep
HV bekend met benaderingswijze en communicatie voor ASS
Gestructureerd en voorspelbaar
Tijd nemen en veel herhalen
Als HV link leggen tussen problemen en gebruik en oorzaak/gevolg
Visuele middelen
Blijvende begeleiders en opvoeders erbij betrekken
Voorlichting en educatie om misverstanden en taboes te doorbreken
Grenzen stellen en gebruik maken van eigen kracht en mogelijkheden ook bij ASS!
Behandeling binnen SCOS
• Bij intake  MATE
• Behandelafspraken vastleggen
• Individuele geïntegreerde behandeling:
•
•
•
•
•
•
•
Psycho-educatie (autisme en verslaving)
Motiverende gespreksvoering
Leefstijltraining
CGT: herkennen van cue’s
Terugvalpreventie
Aanleren andere coping strategieën
Waar nodig medicamenteuze ondersteuning
Casuïstiek
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
41-jarige vrouw
Polygebruik sinds haar 18e
ADHD; sinds aantal jaren ook ASS
Jaren lang bekend binnen Verslavingspsychiatrie
Bekend met seksueel misbruik
Onder invloed seksueel contact met mannen
Beperkt sociaal netwerk
Complex systeem
Problemen op werk
Moeite met daginvulling en structuur
Overprikkeling
Overschatting
Casuïstiek
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
25-jarige man met ASS
Sinds 17e jaar bekend met polygebruik
Somberheid
Obsessief / dwang
Negatief zelfbeeld / Perfectionistisch
Moeite met dagstructuur
Onrust / overprikkeling
Bij spanning en problemen zich terugtrekken
Geen rem
Vanuit sterke motivatie alles met gebruik willen vermijden
Problemen dagelijks leven door angst en vermijding
Dealing with SUD and co-occuring ADHD or ASD
A study to inform better care for patients and caregivers
Problemen, behoeften en kwaliteit van leven
Verschillen tussen groepen in kwaliteit van leven zijn opvallend klein
Consequenties van het gebruik van
middelen voor het dagelijks leven
Coping-stijlen
Ervaren belasting en expressed emotion van
naastbetrokkenen
Bijkomende diagnose hangt niet samen
- met grotere belasting
- meer expressed emotion
Meer contacturen  meer belasting en meer expressed emotion
Expressed emotion hangt samen met belasting van naastbetrokkenen
Proces van persoonlijk herstel
Vier opeenvolgende fasen:
1.
Crisis en diagnose
2. Omgaan met agitatie, symptomen en belasting
3. Reorganisatie van het leven
4. Creëren van een betekenisvol leven
Aspecten van persoonlijk herstel
Aanbeveling voor praktijk
Integrale behandeling en doorbreken van vicieuze cirkels
Starten met medische en functionele diagnostiek
Verslaving + ADHD
Stoppen met gebruik, richten van structuur + coachende houding
Verslaving + autisme
Gecontroleerd gebruik*, inrichten van structuur + instructieve, ondersteunende en
directieve houding
Systematisch in kaart brengen van contacturen en expressed emotions
De geïntegreerde behandeling
Diagnostiek
Starten met medische en functionele diagnostiek
Psycho-educatie
(gericht op ASS en verslaving)
Motiverende gespreksvoering
Leefstijltraining, incl. somatisch onderzoek
omgaan met verslaving
Bevorderen zelfmanagement doorbreken van
vicieuze- cirkel door structuur bieden
ASD gereguleerd gebruik is behandeloptie
Terugvalpreventie (Roozen, 2007)
Actieve, adaptieve en probleemgerichte
coping bevorderen
CGT: herkennen van cue’s
Structureren van het leven
Inrichten van de dag/week
o.a. ADL en HDL
o.a. Administratie/ financiën
Herstel ondersteunende zorg bieden
Signaleringsplan
Om leren gaan met ziekte en symptomen/accepteren van de beperkingen
Onderhoudt Sociale relaties (incl. aandacht voor
betrekken familie)
Om leren gaan met ziekte en symptomen/
Accepteren van de beperkingen
Participeren in de maatschappij
Hoop en perspectief creëren
Waar nodig medicamenteuze
ondersteuning.
Sexualiteit*
Attitude
De zorg die verleend wordt moet voor de patiënt duidelijk, gestructureerd en
voorspelbaar zijn; niet gericht op reflectie maar op het informeren van de pt en het
demonstreren van bv stijlen van coping.
Helpen bij: In actie komen, Te focussen, Prioriteiten te stellen, Problemen identificeren
en oplossen.
Instructieve en ondersteunende, maar ook directieve houding van de vpk wordt
aanbevolen.
Aanpassingen innovatieve behandeling
-Aanpassing van de innovatieve behandeling
-Naast individuele behandeling groepsmodule ontwikkeld.
Pilot in Kliniek Lorna Wing en TOS Almelo
-Met ROM data wordt* effect metingen verricht
VRAGEN?