Presentatie soep en kennis

Soep en kennis
WAT IS MIDDELENGEBRUIK?
Gebruik je?
Wie van jullie
- Drinkt weleens alcohol?
- Gebruikt weleens drugs?
- Rookt wel eens sigaret?
Middelengebruik
Vroeger: Medicinale werking
(cocabladeren/opium)
Culturele verschillen
• Verenigde Staten
• Moslim landen
• Nederland
Alcohol
• Overal verkrijgbaar
• Sociaal geaccepteerd
• Dempende werking
• Kleine dosering: ‘relaxter’, ‘de wereld aan je
voeten’, meer zelfvertrouwen
• In grote doseringen: vermoeidheid,
slaapproblemen, depressieve stemming
Richtlijnen verantwoord alcoholgebruik
Mannen en Vrouwen:
- Niet meer dan 1 glas per dag, liefst helemaal
niet
- Geen binge drinken: >5 glazen
Cannabis
• In Nederland legaal
• Veelal onder jongeren geprobeerd
• Hallucinogene effecten, ‘high’ worden, relaxed
Cocaïne
•
•
•
•
Illegale drugs
Hoort bij de stimulantia
Sterke afhankelijkheid, vooral bij roken
Eufoor, meer zelfvertrouwen; kan leiden tot
irritatie en paranoia
Heroïne
•
•
•
•
Illegale harddrug
Vroeger gebruikt als medicijn (morfine)
Zeer verslavend
Eufoor, tintelende sensaties
Tabak
• Overal verkrijgbaar
• Nog steeds sociaal geaccepteerd;
verschuift langzamerhand
• Nicotine zeer verslavend
• Veroorzaakt hoogste sterftecijfers van
verslavende middelen
WAAR DENKEN JULLIE AAN BIJ
VERSLAVING?
Verslaving
Een herhaalde krachtige motivatie om
doelgericht gedrag te vertonen dat
geen waarde voor overleving heeft,
is verkregen door ermee te beginnen,
met een significant risico voor onbedoelde schade
DSM 5 criteria
Veel trek of gebruik
• Vaker en in grotere hoeveelheden gebruiken dan de bedoeling was
• Wens of mislukte pogingen om te minderen of te stoppen
• Gebruik en herstel van gebruik kosten veel tijd
• Hunkering: Sterk verlangen om te gebruiken
Negatieve consequenties, ook voor anderen
• Door gebruik tekortschieten op het werk, school of thuis
• Blijven gebruiken ondanks hieruit resulterende problemen in het relationele vlak
• Door gebruik opgeven van hobby’s, sociale activiteiten of werk
• Voortdurend gebruik in situaties die fysiek gevaar opleveren
Tolerantie en afhankelijkheid
• Voortdurend gebruik ondanks weet hebben dat het gebruik lichamelijke of psychische
problemen met zich meebrengt of verergert
• Tolerantie: Grotere hoeveelheden nodig voor hetzelfde effect
• Het optreden van onthoudingsverschijnselen
Screenen op alcoholverslaving
(AUDIT-C)
•
Hoe vaak drinkt u een alcoholhoudende drank?
–
–
–
–
–
•
Nooit
Minder dan maandelijks/maandelijks
2-4 keer per maand
2-3 keer per week
4 of meer keer per week
0
1
2
3
4
Hoeveel standaard alcohol-houdende drankjes nuttigt u gemiddeld op een dag
dat u drinkt?
–
–
–
–
–
1 of 2
3 of 4
5 of 6
7-9
10 of meer
0
1
2
3
4
•
Hoe vaak drinkt u zes of meer drankjes op één gelegenheid?
•
Bij vrouwen doorvragen bij 4 of meer punten. Bij mannen bij 5 of meer
–
–
–
–
–
nooit
Minder dan maandelijks/maandelijks
2-4 keer per maand
2-3 keer per week
4 of meer keer per week
0
1
2
3
4
Screenen op (alcohol)verslaving
CAGE
C
A
G
E
(Cut Down) Heb ik ooit geprobeerd te minderen?
(Annoyed by criticism) Vind ik het vervelend wanneer
mensen een opmerking maken over mijn gedrag?
(Guilty) Heb ik me na het shoppen, roken, drinken,
gamen... ooit schuldig gevoeld?
(Eye Opener) Heb ik ooit 's ochtends alcohol gedronken
om de kater van de dag voordien te verwerken?
Bij twee of meer keer ja heb je mogelijk een probleem
IS HULP GEWENST?
Prevalentie middelengebruik Nederland
nationale drugsmonitor 2015, Trimbos
cannabis
cocaïne
opiaten
XTC
Amf.
GHB
benzo’s
Alcohol
Tabak
% recente
gebruikers
15-64 jaar
8
1,6
<0,1
2,5
1,3
0,4
10,1
77%
25%
% gebruik
jongeren
12-18 jaar
7,7
4%
aantal
probleemgebruikers
29.300 ?
40.200
cliënten
verslavingszorg
10.965 7.519
(2009)
0,8
0,2
0.9
0,6
0,1
?
27%
14.000 ?
?
?
22.000
35.000
82.400
627.000
395.600
9.606
1.671
779
602
30.764
105
449
Hoe doet Nederland het?
Belang van hulp bij verslaving
•
•
•
•
•
•
•
•
Verslaving kan verergeren
Onverantwoordelijke dingen kunnen worden voorkomen
Criminaliteit en agressie kunnen worden voorkomen
Kosten alcohol en drugs bedragen jaarlijks miljarden
Partners hebben tal van klachten
Vijf personen in de omgeving worden geraakt
Overdracht van verslaving op kinderen
Lectoraat Verslavingskunde: Aandacht is nodig voor de
verslaafde persoon én diens omgeving
HOE GA JE OM MET VERSLAVING?
Model van verslaving
Bereik van verslavingszorg
• 25% van mannen en 10% van vrouwen krijgt ooit een
middelenstoornis (Trimbos)
• Één op de tien komt in zorg (Ladis)
• Behandelkloof bij verslaving het grootst
• Mensen komen in zorg door stimulatie van omgeving
• Veel mensen zelfredzaam met steun van hun omgeving
Verslavingszorg in Nederland
• Categorale instellingen en samenwerking met
GGZ
• CURE en CARE
– Preventie
– Kort durende ambulante behandeling
– Langdurende ambulante behandeling met
mogelijk klinische opname
– Intensieve bemoeizorg
– Woonbegeleiding
Visies op verslaving
• Het is een karakterzwakte (moreel model)
• Het komt door het middel (farmacologisch
model)
• Het is een ziekte voor mensen die er kwetsbaar
voor zijn (ziektemodel)
• Leshner (1997): Verslaving is een chronische
recidiverende hersenziekte (hersenziektemodel)
Visie op verslaving
• Het is een samenspel van biologische, psychische en
sociale factoren (biopsychosociale model)
• Maar let ook op zingeving (o.a. Frankl, 1946, 2011).
• Kijk dus naar zelfredzaamheid en ondersteuning
vanuit de omgeving: Zelf en hulp
• Samen sta je sterker
Waarop moet de zorg zich richten?
• Vanuit gedragseconomie en CRA bekend dat mensen zich
moeten richten op belonende activiteiten in de omgeving die
niets met alcohol of drugs te maken hebben (Correia e.a., 2005)
• Sociale ondersteuning gericht op niet-drinkgedrag heeft een
gunstig effect op o.a.:
 Behandelacceptatie (Meyers e.a., 2002)
 Vermindering drinkgedrag (Hunter-Reel e.a., 2009)
 Algemene gezondheid (Galea e.a., 2004; Rosenquist e,a., 2010; Valente, 2010).
CRAFT
• CRAFT: community reinforcement approach and family training
• Drie doelen bij CRAFT, die ook gehaald worden:
– Verminderen middelengebruik van patiënt
– Verbeteren functioneren van omgeving (emotioneel, fysiek, relaties)
– De patiënt in behandeling krijgen
• Twee basisprincipes:
– Aanmoedigen door bekrachtigen van gezond en prosociaal gedrag
– Ontmoedigen van middelengebruik door eliminatie van iedere vorm
van gerelateerde bekrachtiging
Plezierige activiteiten lijst
• Hoe vaak deed je iets in de afgelopen maand
en hoe leuk vind je het om dat te doen?
• 140 activiteiten
–
–
–
–
–
–
–
Sociale activiteiten
Sensation seeking activiteiten
Huiselijke activiteiten
Cultuur, wetenschap en reizen
Passieve, ontspannende activiteiten
Sport gerelateerde activiteiten
Intimiteit, persoonlijke aandacht
Let goed op en stimuleer mensen
tot het vinden/benutten van een
positief netwerk