Over wondere feiten

Over wondere feiten.
- Nicolaus Copernicus (1475 – 1543) → Beweerde dat aarde om zon draaide → Veel bekritiseringen van
bijbelgeleerden (Luther). (Ze vonden het dus onzin)
- Zijn boek: Over de omwentelingen der hemellichamen.
- Galileo Galilei (1562-1642 uit Italie) en Johannes Kepler (1571 – 1630 uit Duitsland) ondersteunden de
theorie van Copernicus.
- Galileo ontdekte met zijn telescoop dat de zon vlekken had. ( Dit zagen de heiligen als ketterij.)
Evolutie.
- Revolutionaire denken → Er worden nieuwe theorieen gemaakt en het oude mythische wereldbeeld
wordt aan de kant gezet.
- In 1859 bracht Charles Darwin: ‘Over het ontstaan der soorten door middel van natuurlijke selectie’ uit.
→ Darwin kreeg veel vijanden in de kringen van biologen en theologen.
- In 1871 werd het alleen maar erger toen Darwin ‘De afstamming van de mens’ uitbracht.
→ Darwin gebruikt voor deze ontwikkeling het woord evolutie.
- Evolutie houdt zich niet bezig met oorsprong vragen → het is een wetenschappelijke theorie over de
ontwikkeling uit eerdere levensvormen.
Bij evolutie spelen 2 omstandigheden een rol:
* Feit dat het biologische leven een constant proces van voortplanting is.
* De strijd om het bestaan, alleen de ‘beste’overleven → selectie.
Oerknal.
- Kosmologie → Wetenschap die zich bezighoudt met de vraag naar het ontstaan van het universum.
- Oerknaltheorie → 1) Hubble ontdekte (1929) dat de sterrenstelsels allemaal van elkaar vandaan
bewegen → volgens berekeningen is het heelal 15 en 20 miljard jaar geleden ontstaan.
2) De oerknaltheorie wordt wetenschappelijk onderbouwd doordat we nu nog een restant van de
temperaturen van de explosieve wording van het heelal hebben.
- Licht heeft een snelheid van 300.000 km per sec. Licht vanaf de zon doet er 8.3 minuut over voordat het
ons bereikt.
- Met de oerknal ontstond de ruimte, materie en de tijd. Voor dit beginpunt was er helemaal niets.
- Vroeger dachten ze dat atomen (atomos = ondeelbaar) het kleinste waren. Na nog meer onderzoek
kwamen ze erachter dat er nog kleinere delen zijn: elektronen, neutronen, protonen…
- De aller fundamenteelste deeltjes lijken geen materie te zijn, maar energie.
- De radiotelescoop van Jodrell Bank staat in manchester. (Groot-Brittannië.)
De Griekse filosofen.
Socrates (Athene, 469-399 v.C.) leverde een belangrijke bijdrage aan een omwenteling in het denken. Hij
dacht met zijn verstand en vond het mythische denken niet goed.
- De machthebbers van Athene werden bang voor Socrates’ invloed en lieten hem een beker met gif
leegdrinken. (schilderij van gemaakt door: Charles Dufressnoy, 1611-1658)
Plato → Belangrijkste leerling van Socrates (427-347)
- Stichtte in Athene een filosofenschool (die heeft bijna 1000 jaar bestaan.)
- Onderscheidt heel de werkelijkheid in twee domeinen; de zichtbare (zintuigen) en de geestelijke
(verstand) wereld.
- Plato was de eerste Rationalist → vind het verstand (de rede of ratio) betrouwbaarder dan kennis via
zintuigen.
- Hij had een ‘dualistische’ mensbeschouwing (antropologie) → onderscheid tussen lichaam en ziel.
Ziel→ is kern van het menszijn, is onsterfelijk en bestond al voor de geboorte.
Aristoteles (384-322 v.C.) → Leerling op Plato’s Academie. Hij is veel exacter te werk gegaan dan zijn
leermeester. Zijn werken zijn ook voor Europa eeuwenlang van grote betekenis geweest.
- Maakt ook een onderscheid tussen ziel en lichaam, maar voor hem vormen ze een eenheid.
- Aristoteles heeft een bepaalde opbouw in de ziel zoals die in de natuur voorkomt:
* Planten→ vegetatieve ziel : gericht op het krijgen van voedsel.
* Dieren → hebben boven de vegetatieve ook een sensitieve ziel: maakt beweging en gewaarwording
mogelijk.
* Mensen → hebben ook nog als enige wezens een rede (of geest): stelt hun in staat tot geestelijke
activiteit.
Hersenen.
- Biochemie heeft inmiddels aangetoond dat het DNA (chemische bouwstenen die de erfelijke informatie
bevatten) van mensen van dezelfde aard is als dat van andere levende wezens.
- Sommige filosofen hielden heel lang de omvang van de menselijke hersenen voor uniek, in vergelijking
met de dieren. (Maar ze zijn in principe hetzelfde)
Er zijn onderzoekers die in de hersenen globaal drie lagen onderscheiden:
1.) De evolutionair oudste structuur is de hersenstam met het aangrenzende gebied
* Andere naam: Reptielhersenen
* Komt bij een foetus ook het eerst tot ontwikkeling.
* Regelt → spijsvertering, ademhaling en hartslag ook hormoonproductie, hongergevoel, blozen en
andere onwillekeurige emoties.
2.) Het middendeel: bestaat uit een aantal structuren die in het gebied rondom de hersenstam liggen.
* Andere naam: de oude zoogdierhersenen.
* Regelt emoties die we niet geheel met onze wil kunnen beheersen: agressie, verdriet en liefde.
3.) De jongste hersenstructuur is de hersenschors. (neocortex)
* Andere naam: Jonge zoogdierhersenen
* De neocortex heeft zich juist bij de mensen ontwikkeld tot twee zeer grote frontaalkwabben.
* Regelt: nauwkeurig waarnemen zien, horen en omgaan met muziek, taal, ruimtelijk inzicht.
* Volgens evolutie-biologen heeft de neocortex vrij recent (200.000 jr. geleden) en zeer snelle
ontwikkeling doorgemaakt, en is daardoor uniek voor de menselijke soort.
- Mensen hebben in biologisch (vooral neurofysiologisch) opzicht een voorsprong op dieren.
- Hersenen bevatten ongeveer honderd miljard cellen (evenveel sterren als in ons melkwegstelsel.)
- Aap blijkt net als mens een elementair zelfbewustzijn te bezitten.
- Kathedraal La Sagrada Familia → staat in Barcelona.
Psychologie
- Psychologie Voortgekomen uit wijsbegeerte die zich bezighield met psyche.
- Psychiatrie → Voortgekomen uit een combinatie van geneeskunst en psychologie.
- Hippocrates (400 v.C.) → Beweerde dat karaktertypen ontstaan door een combinatie van 4 sappen:
Bloed, Slijm, Gele gal en Zwarte gal:
- De Sanguinicus: Bloed (Lat. Sanguis) → opgewekt, vrolijk, oppervlakkig, snel afgeleid.
- De Flegmaticus: Slijm (Gr. Flegma) → rustig, kalm, reageren onbewogen.
- De Cholericus: Gele gal (Gr. Galé) → druk, opvliegend, vasthoudend en actief.
- De Melancholicus: Zwarte gal (Gr. Melas Cholé)→ Somber en pessimistisch van aard.
- Psychologen hebben eeuwen lang gedacht dat lichamelijke afwijkingen oorzaak waren van geestelijke
stoornissen.
Psychoanalytisch mensbeeld.
- Sigmund Freud (1856-1939) heeft het bestudeerd.
- Ontdekte fase die kenmerkend zijn voor de ontwikkeling van de mens;
* Libido of Eros → Drijfveer (Drift) tot leven. De menselijke natuur wordt hierdoor gekenmerkt.
* Libido→ Pasgeborenen zijn er alleen op gericht om te eten en zich prettig te voelen.
- Psychoseksuele ontwikkelingsfasen → alle eerdere ontwikkelingsfasen zijn stappen op weg naar
geslachtsrijpheid en voortplanting.
- Freud → de eerste die zich interesseerde voor de psychologische ontwikkeling van kinderen.
- Zijn ontwikkelingsgedachte was nieuw voor die tijd, Freud’s theorie zegt dat een volwassen
persoonlijkheid zich ontwikkeld uit een kind.
Freud onderscheid 3 delen in de menselijke psyche:
* Het Es (Lat. Id, het Onbewuste) → Primitieve deel van de psyche, komen alle instincten en drijfveren
uit voort. (Levensdrift, agressie, seksuele drift, enzovoort.)
* Het Ich (Lat. Ego, het Bewuste ik) → Besef dat je iemand bent. Leert ook omgaan met het Es.
* Het Über-ich (Lat. Super-ego, het geweten) → ontwikkeld zich vanaf 3de jaar leert onderscheid maken
tussen goed en niet goed → straf of beloning met een goed of slecht geweten.
- Freud vond godsdienst een illusie van de mens, die zijn volwassen verantwoordelijkheid niet aandurft.
(We moeten onszelf accepteren en niet streven naar een ‘paradijs.’)
- Schilderij Déjeuner sur l’herbe (1863) van Manet → gezien als opstand tegen de rede en als aanklacht
tegen de heersende hypocriete. (burgerlijk Victoriaans moraal.)
Behavioristisch mensbeeld (Eng. Behaviour: gedrag)
- Begin 20e eeuw ontwikkeld in Amerika door J.B.Watson, Bekend geworden door B.F. Skinner.
- Reactie op psychoanalyse; alleen het waarneembare gedrag is voor wetenschappelijk onderzoek
aanvaardbaar. (Niet het bewustzijn van de mens, zijn drijfveren of dromen.)
- ‘Mer are not born, but built.’ → Gedrag van een kind is resultaat van opvoeders.
Skinner beschouwt menselijk gedrag als het resultaat van S(timulus)-R(esponse)-trainingen.
- Stimulus → prikkel van buiten.
- Response → reactie of reflex.
- Volgens Behavioristen kun je met straffen/belonen van ieder een goed mens maken.
- Goed gedrag belonen is effectiever als slecht gedrag straffen.
Mensbeeld in de cognitieve psychologie (vanaf 1970)
- Behavioristen beperkten zich tot het waarneembare uiterlijke gedrag, maar cognitieve psychologen
vragen zich af wat er zich afspeelt binnen in de hersenen.
- Tegenover computers worden hersenen steeds meer gezien als een uniek instrument → computers
kunnen snel rekenen maar hebben veel tijd nodig voor bijv het herkennen van een persoon.
- Cognitieve theorieën zijn de laatste tijd erg populair → als je weet hoe iemand denkt, begrijp je ook de
persoonlijkheid van die persoon.
Carl Gustav Jung → leerling van Freud, (maar gelooft wel in religie/godsdienst.)
- Volgens hem vinden we in onderbewustzijn oerervaringen van de mensheid. In de vorm van oerbeelden
→ archetypen. Religie (Lat. Religio = verbonden zijn) is voor Jung: In verbinding staan met deze
oerkrachten. (ze hebben een heilige, goddelijke lading.) Hij vindt het essentieel voor de
zelfverwerkelijking van de mens. (dus het religieuze toelaten, ermee omgaan en ontwikkelen.)
- Volgens onderzoeker James Austin is het menselijke brein tot ongewone belevenissen in staat. Tijd,
zelfbewustzijn, gevoelens van angst blijken ineens weg te kunnen vallen.
- Theoloog H.M. Kuitert stelt dat de behoefte aan religie ‘ingebakken’ zit bij de mens.
- Godsdiensten geven de mensen als het ware uitleg over de werkelijkheid.
Veel mensen doen aan een religie want:
- Ze willen antwoord op: waar kom ik vandaan, wat geeft mijn leven zin, waar ga ik heen na dit leven.
Godsdiensten laten mensen anders naar de werkelijkheid kijken.
p.s. gebruik op eigen risico.. !!