Ranuncu - Hortus botanicus Leiden

Amborellales
Nymphaeales
Austrobaileyales
● Eenzaadlobbigen
Acorales
Alismatales
Petrosaviales
Pandanales
Dioscoreales
Liliales
Asparagales
●
● Commeliniden
●
Arecales
Dasypogonales
Poales
Commelinales
Zingiberales
Ceratophyllales
Chloranthales
● Magnoliiden
Canellales
Piperales
Magnoliales
Laurales
●
Ranunculales
Sabiales
Proteales
Trochodendrales
Buxales
Ranuncu
Deze orde staat ergens aan h
Ranunculales t.o.v. de andere
Omdat in deze groep bloeme
werd hij ook wel in de buurt
Toch is het een echte tweezaa
Overeenkomsten zijn te vinde
chloroplast-DNA, en van het 1
berberine een veelvoorkomen
Ranunculales zijn vaak kruida
In enkele groepen komen kro
De orde als geheel is een goe
(Ranunculaceae), de Papaverf
Eupteleaceae
Lardizabalaceae
Circaeasteraceae
Menispermaceae
Berberidaceae
Ranunculaceae
Papaveraceae
Gunnerales
Berberidopsidales
Dilleniales
Caryophyllales
Santalales
Saxifragales
● Geavanceerde tweezaadlobbigen ●
Vitales
Crossosomatales
Geraniales
Myrtales
●
● Fabiden
● Malviden
● Asteriden
●
Brassicales
Malvales
Sapindales
Cornales
Ericales
●
● Lamiiden
8
Zygophyllales
Celastrales
Malpighiales
Oxalidales
Fabales
Rosales
Cucurbitales
Fagales
●
● Campanuliden ●
Ranunculales
This order belongs somewhere ne
the other primitive eudicots is no
arranged flower parts, it used to
pollen that is characteristic of thi
Similarities between the families
atpB-gene in the chloroplast DNA
The alkaloid berberine is a comm
Garryales
Gentianales
Solanales
Lamiales
Ranunculales often are herbs wit
are derived from anthers.
Aquifoliales
Apiales
Dipsacales
Asterales
The order as a whole is a coheren
the Papaveraceae, the tropical M
Circaeasteraceae and Lardizabala
order, and were until recently pla
Ranunculales
Deze orde staat ergens aan het begin van de echte tweezaadlobbigen, al is de positie van de
Ranunculales t.o.v. de andere primitieve tweezaadlobbigen nog niet helemaal duidelijk.
Omdat in deze groep bloemen voorkomen met veel spiraalvormig geplaatste bloemdelen,
werd hij ook wel in de buurt van de magnoliiden geplaatst.
Toch is het een echte tweezaadlobbige, met het voor de groep kenmerkende stuifmeel.
Overeenkomsten zijn te vinden in de basenvolgorde van het rbcL-gen en het atpB-gen in het
chloroplast-DNA, en van het 18S-gen in het ribosomaal kern-DNA. Ook is het alkaloide
berberine een veelvoorkomende stof, net als vele andere alkaloiden.
Ranunculales zijn vaak kruidachtige planten met getande of zelfs samengestelde bladeren.
In enkele groepen komen kroonbladen voor die afgeleid zijn van meeldraden.
■ Eu
De E
loofv
De b
De b
Eupt
De orde als geheel is een goede groep, die nu 7 families omvat: de grote Ranonkelfamilie
(Ranunculaceae), de Papaverfamilie (Papaveraceae), de tropische Menispermaceae en enkele
kleinere families, zoals de bij ons ook inheemse
Berberisfamilie (Berberidaceae), de Circaeasteraceae en de
Eupteleaceae
Lardizabalaceae.
Lardizabalaceae
Circaeasteraceae
Menispermaceae
Berberidaceae
Ranunculaceae
Papaveraceae
Akebia
De Eupteleaceae zijn waarschijnlijk de zustergroep van alle
andere families in deze orde
(zie cladogram), en werden eerst in de Hamamelidales
geplaatst, met onder andere de Plataanfamilie.
■ Ci
Ranunculales
This order belongs somewhere near the beginning of the eudicots, although its position with respect to
the other primitive eudicots is not quite clear. Because of the occurrence of flowers with many spirally
arranged flower parts, it used to be placed near the magnoliids. However, it is a true eudicot, with the
pollen that is characteristic of this group.
Similarities between the families in this order are found in base sequences of the rbcL-gene and the
atpB-gene in the chloroplast DNA, and of the 18S gene in the ribosomal nuclear DNA.
The alkaloid berberine is a common compound, like many other alkaloids.
Ranunculales often are herbs with toothed or even compound leaves. In some groups petals occur that
are derived from anthers.
The order as a whole is a coherent group, that now holds 7 families: the large family Ranunculaceae,
the Papaveraceae, the tropical Menispermaceae, and some smaller families, such as Berberidaceae,
Circaeasteraceae and Lardizabalaceae. The Eupteleaceae are the sister group of the other 6 families in this
order, and were until recently placed in the order Hamamelidales, next to Platanaceae.
Dit is
plant
West
verta
vruch
■ Eupteleaceae
■ Men
De Eupteleaceae is een kleine familie van 1 geslacht met 2 soorten van
loofverliezende bomen en struiken uit gematigde gebieden in Oost-Azië.
De bladeren zijn verspreid en enkelvoudig, met een opvallend getande rand.
De bloemen zijn klein, zonder bloemdek, maar met opvallende meeldraden.
Euptelea wordt wel als sierplant gekweekt.
Een gro
en ruim
struiken
regenw
bomen
■ Lardizabalaceae
De Lardizabalaceae is een familie
met 9 geslachten en 36 soorten
van struiken en lianen uit
Zuidoost-Azië en Chili. Ze hebben
verspreide, samengestelde
bladeren en 3-tallige bloemen.
De vruchten zijn vaak vlezig.
Enkele geslachten, zoals Akebia,
Decaisnea en Stauntonia worden
als sierplant gekweekt. In China
wordt de vlezige vrucht van
Decaisnea fargesii wel gegeten.
Anamirta paniculata
Akebia quinata
■ Berberisfamilie (Berberidacea
Decaisnea insignis: bloem en vrucht
■ Circaeasteraceae
Dit is een familie met 2 geslachten en 4 soorten van kleine kruidachtige
planten: Circaeaster en Kingdonia. Ze komen voor van Noord-India tot in
Westelijk China. Ze hebben verspreide bladeren met opvallende, dichotoom
vertakte nerven. De bloemen zijn klein en regelmatig, met vrijstaande
vruchtbladen.
De Berberisfamilie is een familie me
700 soorten van struiken en kruiden
voorkomen in gematigde streken op
Halfrond. Het zijn meestal bomen o
door berberine geel gekleurd hout.
giftig. De bladeren zijn meestal vers
enkelvoudig, en zijn soms gereduce
zoals in de Zuurbes (Berberis).
De bloemen zijn tweeslachtig, regel
en meestal 3-tallig. De vrucht is mee
soms een doosvrucht.
Nandina domestica is een buitenbee
klein struikje uit Zuidoost-Azië en Ja
het veel als sierplant wordt gekwee
Deze plant heeft 2-3 maal geveerde
Podophyllum peltatum
■ Menispermaceae
2 soorten van
en in Oost-Azië.
llend getande rand.
llende meeldraden.
laceae
laceae is een familie
hten en 36 soorten
en lianen uit
ë en Chili. Ze hebben
mengestelde
3-tallige bloemen.
zijn vaak vlezig.
hten, zoals Akebia,
Stauntonia worden
gekweekt. In China
zige vrucht van
gesii wel gegeten.
Anamirta paniculata
Een grote pantropische familie met 70 geslachten
en ruim 400 soorten van houtige lianen, soms
struiken of kleine bomen. Enkele in het
regenwoud levende soorten kunnen erg grote
bomen worden. Menispermaceae hebben
verspreide, meestal enkelvoudige bladeren
die handvormig zijn generfd.
De bloemen zijn klein, eenslachtig,
regelmatig en 3-tallig. De zaden zijn
vaak gekromd, de vrucht is een
hoofdje met steenvruchten.
Menispermaceae bevatten vaak bittere
gifstoffen (sesquiterpenoiden), die
gebruikt worden om vis te vangen,
als zoetstof of als voorbehoedmiddel.
Uit Chondrodendron wordt curare
gewonnen. Cocculus en
Menispermum worden wel als
sierplant gekweekt.
Menispermum canadense
wordt vanwege de
gekromde zaden
‘moonseed’ genoemd.
Wildemansk
Ze hebben veel m
en allerlei vormen
Veel leden van de
niet alleen vanwe
ze bevatten soms
glycosiden.
De Ranonkelfamil
populaire tuinplan
Monnikskap (Acon
(Delphinium), Ake
(Helleborus).
■ Berberisfamilie (Berberidaceae)
ne kruidachtige
oord-India tot in
allende, dichotoom
et vrijstaande
De Berberisfamilie is een familie met 14 geslachten en
700 soorten van struiken en kruiden, die voornamelijk
voorkomen in gematigde streken op het Noordelijk
Halfrond. Het zijn meestal bomen of struiken, met
door berberine geel gekleurd hout. Ze zijn vaak erg
giftig. De bladeren zijn meestal verspreid en
enkelvoudig, en zijn soms gereduceerd tot stekels,
zoals in de Zuurbes (Berberis).
De bloemen zijn tweeslachtig, regelmatig,
en meestal 3-tallig. De vrucht is meestal een bes,
soms een doosvrucht.
Nandina domestica is een buitenbeentje, een
klein struikje uit Zuidoost-Azië en Japan, waar
het veel als sierplant wordt gekweekt.
Deze plant heeft 2-3 maal geveerde bladeren.
Zuurbes
Podophyllum peltatum wordt
door Noordamerikaanse
indianen tegen wratten
gebruikt. Berberis, Epimedium
en Mahonia worden bij ons veel
als sierplant gekweekt.
Podophyllum peltatum
■ Papaverfami
Deze familie omva
750 soorten. De P
het Noordelijk Ha
Pteridophylloidea
kruidachtige plan
van 4-tallige bloe
kruiden zonder m
symmetrische bloe
(Papaveroideae), k
opvallende, regelm
zijdeachtige kroon
nootje.Klaprozen
kleuren. In deze f
(Dicentra), Helmb
onkruiden als Dui
■ Ranonkelfamilie (Ranunculaceae)
permaceae
pantropische familie met 70 geslachten
00 soorten van houtige lianen, soms
f kleine bomen. Enkele in het
d levende soorten kunnen erg grote
orden. Menispermaceae hebben
rspreide, meestal enkelvoudige bladeren
die handvormig zijn generfd.
De bloemen zijn klein, eenslachtig,
regelmatig en 3-tallig. De zaden zijn
vaak gekromd, de vrucht is een
hoofdje met steenvruchten.
Menispermaceae bevatten vaak bittere
gifstoffen (sesquiterpenoiden), die
gebruikt worden om vis te vangen,
als zoetstof of als voorbehoedmiddel.
Uit Chondrodendron wordt curare
gewonnen. Cocculus en
Menispermum worden wel als
sierplant gekweekt.
Menispermum canadense
wordt vanwege de
gekromde zaden
‘moonseed’ genoemd.
Dit is de grootste familie in deze orde,
met meer dan 60 geslachten en ruim
2500 soorten. Het zijn meestal
kruiden, die overal ter wereld
voorkomen, maar voornamelijk
op het Noordelijk Halfrond. De
bladeren staan verspreid en
zijn vaak diep ingesneden
of samengesteld, zonder
steunblaadjes.
De bloemen zijn regelmatig
of 2-zijdig symmetrisch,
tweeslachtig en vaak 5-tallig,
met vrije kroonbladen met
Boterbloem
Wildemanskruid
honingkliertjes.
Ze hebben veel meeldraden en 1 tot veel aparte vruchtbladen,
en allerlei vormen van vruchten.
Veel leden van deze familie zijn giftig,
niet alleen vanwege alkaloiden, maar
ze bevatten soms ook
glycosiden.
De Ranonkelfamilie kent veel
populaire tuinplanten: Anemone, Clematis,
Monnikskap (Aconitum), Ridderspoor
(Delphinium), Akelei (Aquilegia) en Nieskruid
(Helleborus).
Muizenstaart
Coptis
4 geslachten en
ie voornamelijk
et Noordelijk
truiken, met
zijn vaak erg
eid en
d tot stekels,
atig,
al een bes,
je, een
an, waar
aderen.
Zuurbes
Podophyllum peltatum wordt
door Noordamerikaanse
indianen tegen wratten
gebruikt. Berberis, Epimedium
en Mahonia worden bij ons veel
als sierplant gekweekt.
■ Papaverfamilie (Papaveraceae)
Deze familie omvat tegenwoordig ruim 40 geslachten met meer dan
750 soorten. De Papaverfamilie komt vooral voor in gematigde gebieden van
het Noordelijk Halfrond. Hij is op te delen in 3 groepen: de
Pteridophylloideae, met als enige soort Pteridophyllum racemosum, een
kruidachtige plant uit Japan met een rozet van geveerde bladeren, en trossen
van 4-tallige bloemen; de Fumarioideae, de vroegere Duivekervelfamilie, kale
kruiden zonder melksap, met ingesneden bladeren en meestal 2-zijdig
symmetrische bloemen; de grootste groep zijn de Papaverachtigen
(Papaveroideae), kruiden met melksap, niet erg diep ingesneden bladeren en
opvallende, regelmatige, 4-tallige bloemen met 2 kelkbladen en 4 vaak
zijdeachtige kroonbladen. De vrucht is meestal een doosvrucht, soms een
nootje.Klaprozen (Papaver) kunnen pas omgewerkte grond helemaal rood
kleuren. In deze familie zijn zowel sierplanten als het Gebroken hartje
(Dicentra), Helmbloem (Corydalis) en Klaproos (Papaver) te vinden, maar ook
onkruiden als Duiverkervel (Fumaria).
amilie (Ranunculaceae)
ste familie in deze orde,
60 geslachten en ruim
Het zijn meestal
veral ter wereld
aar voornamelijk
lijk Halfrond. De
verspreid en
ingesneden
ld, zonder
jn regelmatig
metrisch,
n vaak 5-tallig,
nbladen met
s.
chtbladen,
Boterbloem
Muizenstaart
Coptis
n met meer dan
gematigde gebieden van
pen: de
um racemosum, een
erde bladeren, en trossen
e Duivekervelfamilie, kale
en meestal 2-zijdig
paverachtigen
ingesneden bladeren en
lkbladen en 4 vaak
doosvrucht, soms een
e grond helemaal rood
t Gebroken hartje
ver) te vinden, maar ook
De Slaapbol
De Slaapbol (Papaver somniferum), de
naam zegt het al, is de bron van het
verdovende middel opium. Deze wordt
gewonnen uit de latex die uit de onrijpe
zaaddoos druppelt, wanneer deze wordt
ingekerfd.
Het melksap bevat wel 25 verschillende
alkaloiden, waaronder morfine.
In sommige landen is het dan ook
verboden om deze plant in de tuin te
hebben. De Slaapbol is economisch zo
belangrijk, dat de teelt ervan ernstige
politieke instabiliteit kan veroorzaken.
De plant wordt ook gekweekt vanwege
de zaden: het maanzaad.
Dit wordt vooral in Midden-Europa veel
in gebak verwerkt, terwijl het in
Nederland vaak vóór het bakken over
brood en bolletjes wordt gestrooid.
Ook wordt het zaad gebruikt om olie uit
te persen die in kunstschildersverf, in
slaolie en in zeep wordt verwerkt.
In de provincie Zeeland, maar ook elders
in ons land zijn maanzaadakkers te
vinden.
The Opium poppy
The Opium poppy (Papaver somniferum), nomen est omen, is the source of the
drug opium. It is isolated from the latex that oozes out of the immature
capsules when lanced. This latex contains about 25 different alkaloids,
especially morphine. In some countries it is forbidden to grow these plants in
the garden. Opium poppies are of such economic importance, that their
cultivation may destabilize whole countries.
This plant is also grown for its seeds: maw seed, which does not contain any
opium. It is used in Middle European baking, and is also used to adorn bread
before baking. The seed may also be pressed. The oil is used in the
manufacture of artist’s paints, salad oil and soap. In the southeast of
The Netherlands, but also in other regions, maw seed is grown as a crop.