Lamiales - Hortus botanicus Leiden

Amborellales
Nymphaeales
Austrobaileyales
● Eenzaadlobbigen
Acorales
Alismatales
Petrosaviales
Pandanales
Dioscoreales
Liliales
Asparagales
●
● Commeliniden
Arecales
Dasypogonales
Poales
Commelinales
Zingiberales
●
Ceratophyllales
Chloranthales
● Magnoliiden
Canellales
Piperales
Magnoliales
Laurales
●
Ranunculales
Sabiales
Proteales
Trochodendrales
Buxales
Gunnerales
Berberidopsidales
Dilleniales
Caryophyllales
Santalales
Saxifragales
● Geavanceerde tweezaadlobbigen ●
Vitales
Crossosomatales
Geraniales
Myrtales
●
● Fabiden
● Malviden
● Asteriden
●
Brassicales
Malvales
Sapindales
Cornales
Ericales
●
● Lamiiden
23
Zygophyllales
Celastrales
Malpighiales
Oxalidales
Fabales
Rosales
Cucurbitales
Fagales
●
● Campanuliden ●
Garryales
Gentianales
Solanales
Lamiales
Aquifoliales
Apiales
Dipsacales
Asterales
Lamiales
Orde Lamiales
Deze orde is sterk uitgebreid en
onderlinge verwantschappen no
orde Lamiales horen de Lennoa
(Boraginaceae) er niet meer bij.
helemaal opgenomen in de Lam
(Oleaceae), Helmkruidfamilie (S
Bremraapfamilie (Orobanchacea
(Acanthaceae), Pedaliaceae, Tro
de Blaasjeskruidfamilie (Lentibu
(Plantaginaceae) hoort nu in de
3 families met elk 1 klein geslac
(Callitrichaceae) en de Lidstengf
Lamiales opgenomen. De Carlem
Kamperfoeliefamilie (Caprifolia
komen uit de Rosales. De samen
Helmkruidfamilie en de Weegb
Lamiales hebben meestal tegen
symmetrische bloemen. De vruc
Ze hebben vaak klierharen met
Inhoudsstoffen en moleculaire k
samenstelling van deze orde.
Order Lamiales
This order has been expanded and
the relationships are not yet clear. L
removed from this order. Almost all
order Lamiales: Oleaceae, Scrophula
Orobanchaceae, Gesneriaceae, Acan
Lentibulariaceae, as well as the ent
Plocospermataceae
Oleaceae
Tetrachondraceae
Gesneriaceae
Calceolariaceae
Carlemanniaceae
Stilbaceae
Scrophulariaceae
Acanthaceae
Pedaliaceae
Martyniaceae
Verbenaceae
Bignoniaceae
Schlegeliaceae
Thomandersiaceae
Lamiaceae
Phrymaceae
Paulowniaceae
Orobanchaceae
Plantaginaceae
Lentibulariaceae
Byblidaceae
Amborellales
Nymphaeales
Austrobaileyales
Acorales
Alismatales
Petrosaviales
Pandanales
Dioscoreales
Liliales
Asparagales
Arecales
Dasypogonales
Poales
Commelinales
Zingiberales
Ceratophyllales
Chloranthales
Canellales
Piperales
Magnoliales
Laurales
Ranunculales
Sabiales
Proteales
Trochodendrales
Buxales
Gunnerales
Berberidopsidales
Dilleniales
Caryophyllales
Santalales
Saxifragales
Vitales
Crossosomatales
Geraniales
Myrtales
Zygophyllales
Celastrales
Malpighiales
Oxalidales
Fabales
Rosales
Cucurbitales
Fagales
Brassicales
Malvales
Sapindales
Cornales
Ericales
Garryales
Gentianales
Solanales
Lamiales
Aquifoliales
Apiales
Dipsacales
Asterales
Lamiales
Orde Lamiales
Deze orde is sterk uitgebreid en omvat nu 22 families, waarvan de
onderlinge verwantschappen nog niet duidelijk zijn. Van de vroegere
orde Lamiales horen de Lennoaceae en de Ruwbladigenfamilie
(Boraginaceae) er niet meer bij. De orde Scrophulariales is bijna
helemaal opgenomen in de Lamiales, namelijk de Olijffamilie
(Oleaceae), Helmkruidfamilie (Scrophulariaceae), Plocospermataceae,
Bremraapfamilie (Orobanchaceae), Gesneriaceae, Acanthusfamilie
(Acanthaceae), Pedaliaceae, Trompetboomfamilie (Bignoniaceae) en
de Blaasjeskruidfamilie (Lentibulariaceae). Ook de Weegbreefamilie
(Plantaginaceae) hoort nu in de Lamiales. Van de orde Callitrichales,
3 families met elk 1 klein geslacht, zijn de Sterrenkroosfamilie
(Callitrichaceae) en de Lidstengfamilie (Hippuridaceae) nu in de
Lamiales opgenomen. De Carlemanniaceae zijn afgesplitst van de
Kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae, Dipsacales), de Byblidaceae
komen uit de Rosales. De samenstelling van enkele families, zoals de
Helmkruidfamilie en de Weegbreefamilie, is ingrijpend veranderd.
Lamiales hebben meestal tegenoverstaande bladeren en tweezijdig
symmetrische bloemen. De vrucht is meestal een doosvrucht.
Ze hebben vaak klierharen met vertikale dwarswandjes in de top.
Inhoudsstoffen en moleculaire kenmerken ondersteunen de
samenstelling van deze orde.
Order Lamiales
This order has been expanded and now contains 22 families, among which
the relationships are not yet clear. Lennoaceae and Boraginaceae have been
removed from this order. Almost all Scrophulariales have been moved to the
order Lamiales: Oleaceae, Scrophulariaceae, Plocospermataceae,
Orobanchaceae, Gesneriaceae, Acanthaceae, Pedaliaceae, Bignoniaceae, and
Lentibulariaceae, as well as the entire order Plantaginales (Plantaginaceae).
Of the order Callitrichales, consisting
of 3 families, each with 1 small
genus, the families Callitrichaceae
Plocospermataceae
Oleaceae
and Hippuridaceae have been moved
Tetrachondraceae
to Lamiales. Carlemanniaceae have
Gesneriaceae
been taken out of the familiy
Calceolariaceae
Caprifoliaceae (Dipsacales) and
Carlemanniaceae
Byblidaceae from the order Rosales.
Stilbaceae
Scrophulariaceae
The composition of several families,
Acanthaceae
such as Scrophulariaceae and
Pedaliaceae
Plantaginaceae, has been radically
Martyniaceae
changed.
Verbenaceae
Bignoniaceae
Lamiales usually have opposite leaves
Schlegeliaceae
and zygomorphic flowers. The fruit is
Thomandersiaceae
usually a capsule. They often have
Lamiaceae
glandular hairs with vertical divisions
Phrymaceae
in the head. Chemical as well as
Paulowniaceae
Orobanchaceae
molecular characters support the
Plantaginaceae
composition of this order.
Lentibulariaceae
Byblidaceae
■ Olijffa
Deze fam
24 geslach
600 soort
planten d
wereld vo
Oost-Azië
tegenove
enkelvoud
geveerde
steunblaa
zijn regel
met een v
en 2 mee
allerlei vr
zoals een
nootje of
Het beken
(Olea eur
vruchten
behoren v
(Forsythia
nudifloru
alleen de
■ Helmk
Deze fam
zijn naar
opgenom
familie vo
Kransnem
cordata) e
De meest
evenals A
n de
roegere
e
na
taceae,
milie
ae) en
amilie
chales,
de
n de
ae
oals de
derd.
zijdig
top.
which
e been
to the
ae, and
ceae).
onsisting
all
aceae
n moved
e have
y
nd
Rosales.
amilies,
ically
te leaves
e fruit is
have
divisions
as
the
■ Olijffamilie (Oleaceae)
■ Acanthusfamilie (Acanthaceae
Deze familie omvat
24 geslachten en ruim
600 soorten van houtige
planten die vrijwel over de hele
wereld voorkomen, maar vooral in
Oost-Azië. Ze hebben
tegenoverstaande,
enkelvoudige of oneven
geveerde bladeren zonder
steunblaadjes. De bloemen
zijn regelmatig en 4-tallig,
met een vergroeide kroon
en 2 meeldraden. Er komen
allerlei vruchttypen voor,
zoals een doosvrucht, een
nootje of een bes.
Olijfboom, bloeiende tak, bloem en vrucht
Het bekendst is de Olijfboom
(Olea europaea), met eetbare
vruchten waaruit olijfolie wordt gewonnen. Tot deze familie
behoren veel sierplanten: Sering (Syringa vulgaris), Chinees klokje
(Forsythia), Liguster (Ligustrum) en Winterjasmijn (Jasminum
nudiflorum). In Nederland komen uit deze familie oorspronkelijk
alleen de Es (Fraxinus excelsior) en de Wilde liguster voor.
Deze voornamelijk tropische familie
omvat 229 geslachten en 3500 soort
van kruiden, soms houtige planten,
met tegenoverstaande,
enkelvoudige bladeren.
De bloemen staan vaak
met grote schutbladen
in een vertakte of
aarachtige bloeiwijze.
Ze zijn 5-tallig, 2-zijdig
symmetrisch, met vergroeide
kelk- en kroonbladen, en met
2-5 meeldraden en 2 vruchtbladen.
De vrucht is een doosvrucht die veel
In deze familie komen nogal wat sie
acanthus (Acanthus mollis) en Thunb
90 soorten klimplanten waaronder S
(Thunbergia alata).
■ Helmkruidfamilie (Scrophulariaceae)
Deze familie is veel kleiner geworden. Enkele grote geslachten
zijn naar de Weegbreefamilie verhuisd en de parasieten zijn nu
opgenomen in de Bremraapfamilie.
Verder zijn de Pantoffelbloemfamilie, de
Maskerbloemfamilie, de Paulowniafamilie
en de Schlegeliaceae afgesplitst.
De Helmkruidfamilie bestaat nu uit
65 geslachten en ongeveer 1700 soorten
van kruiden of struiken
die overal ter wereld
voorkomen. Ze hebben
enkelvoudige,
tegenoverstaande of
verspreide bladeren.
De bloemen zijn 4-tallig
en regelmatig of
2-zijdig symmetrisch,
met 4 of 5 meeldraden
en een bovenstandig
vruchtbeginsel.
De vrucht is meestal een
veelzadige doosvrucht.
In Nederland komen
5 geslachten en
Koningskaars
13 soorten uit deze
familie voor: Helmkruid (Scrophularia), Toorts (Verbascum),
Kransnemesia (Nemesia melissaefolia), Tapijtbloem (Sutera
cordata) en Vlinderstruik (Buddleja davidii).
De meeste van deze geslachten worden als sierplant gekweekt,
evenals Alonsoa en Diascia.
■ IJzerhardfamilie
De IJzerhardfamilie o
1200 soorten van aro
die in tropische en w
voornameljk in Amer
staan tegenover elka
zijn vaak op de knop
De 2-zijdig symmetris
in aren of hoofdjes. H
bovenstandig, de vru
In Nederland komt a
officinalis) in het wild
bonariensis) is een hi
tuinplant uit Zuid-Am
Verbena
peruviana
■ Trompetboomfamilie (Bignoni
Deze familie omvat 110 geslachten e
planten waarvan de meeste in de tro
voornamelijk in Zuid-Amerika.
De klimplanten hebben vaak
bladranken. Ze hebben meestal
tegenoverstaande, samengestelde
bladeren en 2-zijdig symmetrische
bloemen met honingklieren en
een bovenstandig vruchtbeginsel.
De vrucht is een doosvrucht met
gevleugelde zaden.
In deze familie veel sierplanten:
Prachtrank (Eccremocarpus scaber),
Incarvillea compacta,
Trompetbloem (Campsis radicans) en
Trompetboom (Catalpa bignonioides
die in Nederland soms verwildert.
oeiende tak, bloem en vrucht
Tot deze familie
garis), Chinees klokje
mijn (Jasminum
milie oorspronkelijk
iguster voor.
grote geslachten
parasieten zijn nu
elbloemfamilie, de
de Paulowniafamilie
afgesplitst.
bestaat nu uit
eveer 1700 soorten
n kruiden of struiken
overal ter wereld
orkomen. Ze hebben
kelvoudige,
enoverstaande of
spreide bladeren.
bloemen zijn 4-tallig
regelmatig of
ijdig symmetrisch,
t 4 of 5 meeldraden
een bovenstandig
chtbeginsel.
vrucht is meestal een
lzadige doosvrucht.
Nederland komen
eslachten en
soorten uit deze
(Verbascum),
bloem (Sutera
erplant gekweekt,
■ Acanthusfamilie (Acanthaceae)
■ Lipbloemenfamilie (Lam
Deze voornamelijk tropische familie
omvat 229 geslachten en 3500 soorten
van kruiden, soms houtige planten,
met tegenoverstaande,
enkelvoudige bladeren.
De bloemen staan vaak
met grote schutbladen
in een vertakte of
aarachtige bloeiwijze.
Ze zijn 5-tallig, 2-zijdig
symmetrisch, met vergroeide
Zachte acanthus
kelk- en kroonbladen, en met
2-5 meeldraden en 2 vruchtbladen.
De vrucht is een doosvrucht die veelal met kracht openspringt.
In deze familie komen nogal wat sierplanten voor, zoals de Zachte
acanthus (Acanthus mollis) en Thunbergia, een geslacht van
90 soorten klimplanten waaronder Suzanne-met-de-mooie ogen
(Thunbergia alata).
Deze familie komt wereldwijd
ruim 7000 soorten, waarin 7 s
onderscheiden. Een deel van d
is nu in deze familie geplaatst
(Tectona grandis) en Vitex. Lip
zijn kruiden, struiken, soms bo
met kruiswijs tegenoverstaand
enkelvoudige bladeren zonde
steunblaadjes, en een 4-kantig
stengel. De familienaam Labia
slaat op de vorm van de bloem
die vaak 2-lippig zijn. Ze staan
schijnkransen en zijn 5-tallig,
2 of 4 meeldraden en een bov
vruchtbeginsel. De vrucht is ee
die meestal in 4 nootjes uitee
Vanwege de aromatische olië
veel soorten in klierharen wor
geproduceerd, zijn in deze fam
kruiden te vinden, zoals Basili
(Ocimum basilicum), Tijm (Thy
(Mentha). Bekende sierplante
Zenegroen (Ajuga) en Lavend
In Nederland komen uit deze
24 geslachten voor. De soorte
Dovenetel (Lamium), Gamand
(Galeopsis), Munt (Mentha) en
■ IJzerhardfamilie (Verbenaceae)
De IJzerhardfamilie omvat 34 geslachten en bijna
1200 soorten van aromatische kruiden of struiken
die in tropische en warme streken voorkomen,
voornameljk in Amerika. De gezaagde bladeren
staan tegenover elkaar aan de hoekige stengels, en
zijn vaak op de knopen door een lijntje verboden.
De 2-zijdig symmetrische, 4-5-tallige bloemen staan
in aren of hoofdjes. Het vruchtbeginsel is
bovenstandig, de vrucht is een split- of steenvrucht.
In Nederland komt alleen IJzerhard (Verbena
officinalis) in het wild voor. Stijf ijzerhard (Verbena
bonariensis) is een hier soms verwilderende
tuinplant uit Zuid-Amerika.
Verbena
peruviana
■ Trompetboomfamilie (Bignoniaceae)
Deze familie omvat 110 geslachten en 800 soorten van houtige
planten waarvan de meeste in de tropen voorkomen,
voornamelijk in Zuid-Amerika.
De klimplanten hebben vaak
bladranken. Ze hebben meestal
tegenoverstaande, samengestelde
bladeren en 2-zijdig symmetrische
bloemen met honingklieren en
een bovenstandig vruchtbeginsel.
De vrucht is een doosvrucht met
gevleugelde zaden.
In deze familie veel sierplanten:
Prachtrank (Eccremocarpus scaber),
Incarvillea compacta,
Trompetbloem (Campsis radicans) en
Trompetboom (Catalpa bignonioides),
die in Nederland soms verwildert.
Prachtrank
■ Bremraapfamilie (Oroba
In deze familie zijn de vele (h
die eerst in de Helmkruidfami
bijna 100 geslachten en ruim
(half)parasitische kruiden uit d
van het Noordelijk Halfrond, A
De enkelvoudige bladeren sta
elkaar en hebben soms geen b
Bremraap en Schubwortel. De
symmetrisch en hebben 4 mee
vruchtbeginsel groeit uit tot e
zaden. In Nederland komen u
8 geslachten en ruim 20 soort
Bremraap (Orobanche), Ratela
Zwartkoren (Melampyrum), Sc
Kleverige ogentroost (Parentu
(Euphrasia), Helmogentroost (
Kartelblad (Pedicularis).
Zachte acanthus
met kracht openspringt.
anten voor, zoals de Zachte
gia, een geslacht van
anne-met-de-mooie ogen
erbenaceae)
vat 34 geslachten en bijna
tische kruiden of struiken
me streken voorkomen,
. De gezaagde bladeren
aan de hoekige stengels, en
door een lijntje verboden.
e, 4-5-tallige bloemen staan
vruchtbeginsel is
is een split- of steenvrucht.
n IJzerhard (Verbena
oor. Stijf ijzerhard (Verbena
oms verwilderende
ka.
eae)
800 soorten van houtige
n voorkomen,
■ Lipbloemenfamilie (Lamiaceae of Labiatae)
■ Weegbreefamilie (P
Deze familie komt wereldwijd voor en omvat 236 geslachten en
ruim 7000 soorten, waarin 7 subfamilies worden
onderscheiden. Een deel van de IJzerhardfamilie
is nu in deze familie geplaatst, waaronder Teak
(Tectona grandis) en Vitex. Lipbloemen
zijn kruiden, struiken, soms bomen,
met kruiswijs tegenoverstaande,
enkelvoudige bladeren zonder
steunblaadjes, en een 4-kantige
stengel. De familienaam Labiatae
slaat op de vorm van de bloemen,
die vaak 2-lippig zijn. Ze staan in
schijnkransen en zijn 5-tallig, met
2 of 4 meeldraden en een bovenstandig
vruchtbeginsel. De vrucht is een splitvrucht
die meestal in 4 nootjes uiteenvalt.
Vanwege de aromatische oliën, die door
veel soorten in klierharen worden
geproduceerd, zijn in deze familie veel
kruiden te vinden, zoals Basilicum
(Ocimum basilicum), Tijm (Thymus) en Munt
(Mentha). Bekende sierplanten zijn Salie (Salvia),
Zenegroen (Ajuga) en Lavendel (Lavandula).
Watermunt
In Nederland komen uit deze familie
24 geslachten voor. De soortenrijkste geslachten zijn hier
Dovenetel (Lamium), Gamander (Teucrium), Hennepnetel
(Galeopsis), Munt (Mentha) en Andoorn (Stachys).
Aan deze familie zijn de
Kogelbloemfamilie, Lids
geslachten uit de Helmk
toegevoegd. Hij omvat
en 1700 soorten van kru
of waterplanten die ove
voorkomen, vooral in ge
De blade
enkelvou
steunbla
zijn 1- of
regelmat
symmetr
2-lippig,
altijd ee
■ Bremraapfamilie (Orobanchaceae)
In deze familie zijn de vele (half)parasieten opgenomen
die eerst in de Helmkruidfamilie zaten. Hij omvat nu
bijna 100 geslachten en ruim 2000 soorten van
(half)parasitische kruiden uit de hele wereld, vooral
van het Noordelijk Halfrond, Afrika en Madagascar.
De enkelvoudige bladeren staan verspreid of tegenover
elkaar en hebben soms geen bladgroen, zoals bij
Bremraap en Schubwortel. De bloemen zijn 2-zijdig
symmetrisch en hebben 4 meeldraden. Het bovenstandige
vruchtbeginsel groeit uit tot een doosvrucht met veel
zaden. In Nederland komen uit deze familie
8 geslachten en ruim 20 soorten voor, namelijk
Bremraap (Orobanche), Ratelaar (Rhinanthus),
Zwartkoren (Melampyrum), Schubwortel (Lathraea),
Kleverige ogentroost (Parentucella), Ogentroost
(Euphrasia), Helmogentroost (Odontites) en
Kartelblad (Pedicularis).
De vruch
In Neder
bekende
(Littorell
Slijkgroen (Limosella), a
Linaria, Chaenorhinum,
Sterrenkroos (Callitriche
(Digitalis) en Ereprijs (Ve
familie komen enkele si
Ereprijs en Vingerhoeds
belangrijke medicinale s
■ Blaasjeskruidfamili
(Lentibulariaceae)
Hennepvreter
Prachtrank
Plantago
patagonica
Deze kleine familie omv
300 soorten van vleeset
wereldwijd op vochtige
voorkomen. Ze hebben
2-lippige bloemen met 2
verder zijn de geslachte
Genlisea heeft buisvorm
gevorkte ondergrondse
(Pinguicula) heeft een b
kleverige bladeren, en B
(Utricularia) vangblaasje
In Nederland komen he
(Pinguicula vulgaris) en
Blaasjeskruid (Utricularia
■ Weegbreefamilie (Plantaginaceae)
chten en
Monnikspeper
Aan deze familie zijn de Sterrenkroosfamilie,
Kogelbloemfamilie, Lidstengfamilie en veel
geslachten uit de Helmkruidfamilie
toegevoegd. Hij omvat nu 90 geslachten
en 1700 soorten van kruiden, soms struiken
of waterplanten die overal ter wereld
voorkomen, vooral in gematigde streken.
De bladeren zijn meestal
enkelvoudig en hebben geen
steunblaadjes. De bloemen
zijn 1- of 2 slachtig,
regelmatig of 2-zijdig
symmetrisch en
2-lippig, en hebben niet
altijd een kelk en kroon.
Alpen-vlasleeuwenbek met
bloemen en vruchten
Plantago
patagonica
termunt
er
el
De vrucht is meestal een doosvrucht.
In Nederland komen 13 geslachten voor. Naast de
bekende Weegbree (Plantago) en het Oeverkruid
(Littorella) behoren nu ook Genadekruid (Gratiola),
Slijkgroen (Limosella), alle soorten Leeuwenbek (Misopates,
Linaria, Chaenorhinum, Antirrhinum, Cymbalaria en Kickxia),
Sterrenkroos (Callitriche), Lidsteng (Hippuris), Vingerhoedskruid
(Digitalis) en Ereprijs (Veronica) tot de Weegbreefamilie. In deze
familie komen enkele sierplanten voor, zoals de Leeuwenbekken,
Ereprijs en Vingerhoedskruid, dat digitaline produceert, een
belangrijke medicinale stof.
n
r
Monnikspeper of Kuisboom
(Vitex agnus-castus) is de en
Europese soort uit een
voornamelijk tropisch geslac
van bomen en struiken. Hij
komt voor in het
Middellandse Zeegebied en
aangepast aan het leven
aan en in
rivierbeddingen: een
rheofyt, die zich
met zijn
buigzame takken
in snel stromend
water staande weet te houd
opgaande struik met handvo
kleine paarse bloemen in dic
pas laat in de zomer bloeien
De Nederlandse naam, Mon
het gebruik van de doosvruc
In tegenstelling tot peper zo
juist verminderen. De scherp
aanwezige flavonoïden en i
De wetenschappelijke naam
het Latijnse woord vitilis, va
oude geslachtsnaam, is een
woord agnos (kinderloos) en
Vooral de witte vorm van de
symbool van kuisheid.
ge
Hennepvreter
■ Blaasjeskruidfamilie
(Lentibulariaceae)
Monk’s pepper
Deze kleine familie omvat 3 geslachten en ruim
300 soorten van vleesetende planten die
wereldwijd op vochtige plaatsen of in water
voorkomen. Ze hebben allemaal gespoorde
2-lippige bloemen met 2 meeldraden, maar
verder zijn de geslachten heel verschillend.
Genlisea heeft buisvormige bladeren en
gevorkte ondergrondse vallen. Vetblad
(Pinguicula) heeft een bladrozet met
kleverige bladeren, en Blaasjeskruid
(Utricularia) vangblaasjes.
In Nederland komen het Vetblad
(Pinguicula vulgaris) en 4 soorten
Blaasjeskruid (Utricularia) voor.
Chaste tree (Vitex agnus-castus)
mainly tropical genus of trees a
Mediterranean and is adapted t
a rheophyte, surviving in swiftly
branches. It is an aromatic shrub
small mauve flowers in thick, te
summer.
Its common name, Chaste tree,
a pepper substitute. Unlike the
decrease the libido. Its sharp an
presence of flavonoids and irido
Groot blaasjeskruid
The name Vitex probably stems
Agnus-castus, an old genus nam
agnos (childless) and the Latin w
The white-flowered form is reg
inaceae)
Monnikspeper
kroosfamilie,
milie en veel
ilie
eslachten
ms struiken
wereld
e streken.
meestal
hebben geen
e bloemen
tig,
zijdig
ben niet
n kroon.
Alpen-vlasleeuwenbek met
bloemen en vruchten
stal een doosvrucht.
men 13 geslachten voor. Naast de
ree (Plantago) en het Oeverkruid
ren nu ook Genadekruid (Gratiola),
en Leeuwenbek (Misopates,
num, Cymbalaria en Kickxia),
ng (Hippuris), Vingerhoedskruid
tot de Weegbreefamilie. In deze
n voor, zoals de Leeuwenbekken,
at digitaline produceert, een
Monnikspeper of Kuisboom
(Vitex agnus-castus) is de enige
Europese soort uit een
voornamelijk tropisch geslacht
van bomen en struiken. Hij
komt voor in het
Middellandse Zeegebied en is
aangepast aan het leven
aan en in
rivierbeddingen: een
rheofyt, die zich
met zijn
Monnikspeper,
bloeiende tak
buigzame takken
en bloem
in snel stromend
water staande weet te houden. Het is een geurende
opgaande struik met handvormig samengestelde bladeren en
kleine paarse bloemen in dichte, eindstandige trossen, die
pas laat in de zomer bloeien.
De Nederlandse naam, Monnikspeper of Kuisboom, komt van
het gebruik van de doosvrucht als vervanger voor peper.
In tegenstelling tot peper zouden deze vruchten het libido
juist verminderen. De scherpe en bittere smaak komt door de
aanwezige flavonoïden en iridoïden.
De wetenschappelijke naam Vitex komt waarschijnlijk van
het Latijnse woord vitilis, van vlechten. Agnus-castus, een
oude geslachtsnaam, is een samenstelling van het Griekse
woord agnos (kinderloos) en het Latijnse woord castus (kuis).
Vooral de witte vorm van deze soort werd gezien als een
symbool van kuisheid.
Monk’s pepper
lachten en ruim
nten die
n of in water
gespoorde
raden, maar
erschillend.
deren en
Vetblad
t met
ruid
Chaste tree (Vitex agnus-castus) is the only European species of a
mainly tropical genus of trees and shrubs. It occurs in the
Mediterranean and is adapted to life along and in river beds:
a rheophyte, surviving in swiftly running water with its supple
branches. It is an aromatic shrub with palmately divided leaves and
small mauve flowers in thick, terminal racemes, which appear in late
summer.
Its common name, Chaste tree, stems from the use of the capsule as
a pepper substitute. Unlike the real thing, these fruits are reputed to
decrease the libido. Its sharp and bitter taste is caused by the
presence of flavonoids and iridoids.
d
n
Groot blaasjeskruid
The name Vitex probably stems from the Latin word vitilis, to braid.
Agnus-castus, an old genus name, is composed of the Greek word
agnos (childless) and the Latin word castus (chaste).
The white-flowered form is regarded as a symbol of chastity.