Een nieuwe strategie om cultuur centraal te plaatsen in

Europese Commissie - Persbericht
Een nieuwe strategie om cultuur centraal te plaatsen in de internationale
betrekkingen van de EU
Brussel, 8 juni 2016
De vandaag aangenomen strategie is in overeenstemming met de prioriteit van de
Commissie om de EU een krachtigere rol op het wereldtoneel te geven. Cultuur kan een
cruciale bijdrage leveren aan het versterken van internationale partnerschappen.
De "Strategie voor internationale culturele betrekkingen" die werd voorgesteld door de Europese
Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid
beoogt culturele samenwerking tussen de EU en haar partnerlanden te bevorderen en een wereldorde
te ondersteunen die berust op vrede, handhaving van de rechtsstaat, vrijheid van meningsuiting,
wederzijds begrip en respect voor fundamentele waarden.
Hoge vertegenwoordiger van de EU en vicevoorzitter van de Commissie Federica Mogherini zei:
"Cultuur moet een essentieel onderdeel vormen van ons buitenlands beleid. Cultuur is een krachtig
instrument om bruggen te slaan tussen mensen, met name jongeren, en wederzijds begrip te
versterken. Zij kan ook een motor zijn voor economische en sociale ontwikkeling. Nu wij
geconfronteerd worden met gemeenschappelijke uitdagingen kan cultuur ons helpen om allemaal, in
Europa, Afrika, het Midden-Oosten, Azië, de handen in elkaar te slaan, radicalisering tegen te gaan en
te komen tot een alliantie van beschavingen tegen degene die ons trachten te verdelen. Culturele
diplomatie moet daarom tot de kern van onze betrekkingen met de wereld van vandaag gaan
behoren."
Europees commissaris voor Onderwijs, Cultuur, Jongerenzaken en Sport, Tibor Navracsics, zei:
"Cultuur is de verborgen parel van ons buitenlands beleid. Zij helpt om dialoog en wederzijds begrip te
bevorderen. Cultuur is daarom cruciaal voor het opbouwen van langetermijnbetrekkingen met landen
in de hele wereld. Zij heeft een belangrijke rol te vervullen in het sterker maken van de EU op het
wereldtoneel."
Europees commissaris voor Internationale Samenwerking en Ontwikkeling, Neven Mimica, en
commissaris voor Europees Nabuurschapsbeleid en Uitbreidingsonderhandelingen, Johannes Hahn,
verwelkomen de strategie, in overeenstemming met de recent aangenomen Agenda 2030, waarin
wereldburgerschap, culturele diversiteit en interculturele dialoog als overkoepelende beginselen van
duurzame ontwikkeling worden erkend.
Cultuur kan een belangrijke rol spelen in het buitenlands beleid van de EU. Culturele samenwerking
kan stereotypen en vooroordelen tegengaan door dialoog, openheid van geest, waardigheid en
wederzijds respect te stimuleren. De interculturele dialoog kan conflicten helpen voorkomen en
verzoening bevorderen binnen en tussen landen. Cultuur kan helpen om het hoofd te bieden aan
wereldwijde uitdagingen zoals de integratie van vluchtelingen, het tegengaan van gewelddadige
radicalisering en de bescherming van 's werelds cultureel erfgoed. Cultuur kan ook een instrument zijn
dat belangrijke sociale en economische voordelen oplevert, zowel binnen als buiten de EU.
In de vandaag aangenomen mededeling wordt een strategisch kader voor diepere en effectievere
internationale culturele relaties voorgesteld, alsook een nieuw model voor de samenwerking met
lidstaten, nationale culturele instellingen, en particuliere en openbare operatoren uit de EU en haar
partnerlanden, wat meer kansen moet opleveren, synergieën moet creëren en socio-economische
voordelen moet maximaliseren.
Cultuur wordt steeds meer een drijvende kracht voor economische groei, niet alleen in de traditionele
vorm, maar vooral dankzij culturele en creatieve industrieën, kleine en middelgrote ondernemingen en
toerisme. Dit versterkt de overtuiging dat synergieën met andere sectoren van wezenlijk belang zijn en
dat de openbare en de particuliere sector en het maatschappelijk middenveld hierbij meer betrokken
zouden moeten worden.
Cultuur speelt ook een belangrijke rol op gemeentelijk niveau. Zowel burgers als overheden als
culturele actoren samenbrengen is belangrijk om gemeenten en gemeenschappen te versterken en
marktkansen te ontwikkelen.
Deze mededeling sluit op die manier aan bij de negende prioriteit die Commissievoorzitter Juncker
uiteen heeft gezet in zijn politieke beleidslijnen van 2014 en weerspiegelt de ambitie van de
toekomstige globale EU-strategie voor buitenlands en veiligheidsbeleid waar de hoge
vertegenwoordiger momenteel aan werkt. De Commissie heeft ook aangekondigd dat zij aan het
Europees Parlement en de Raad van de EU zal voorstellen om in 2018 een Europees Jaar van het
Cultureel Erfgoed te organiseren.
Achtergrond
Cultuur in de externe betrekkingen van de EU is een van de drie pijlers van de Europese agenda voor
cultuur (2007). Het ontwikkelen van een strategische aanpak op dit gebied is sinds 2011 een prioriteit
in de werkplannen voor cultuur van de Raad. Met de voorbereidende actie van het Europees Parlement
"Cultuur in de externe betrekkingen van de EU" (2013-14) werd een belangrijke stap voorwaarts gezet.
Hierbij werd het aanzienlijke potentieel van cultuur in de externe betrekkingen van Europa in de kijker
gezet, alsook het feit dat de Europese Unie en haar lidstaten veel te winnen hebben bij een betere
stroomlijning van hun culturele diplomatie.
In de culturele en creatieve sectoren heeft de EU al vele projecten gefinancierd, zoals netwerken van
creatieve hubs, het programma "Cultures+" voor Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan
(ACS) en de programma's om cultuurbeheer en interculturele dialoog te bevorderen. Het programma
"Creatief Europa" staat ook open voor nabuurschaps- en uitbreidingslanden. EU-delegaties organiseren
regelmatig culturele diplomatieke activiteiten en binnen de ontwikkelingssamenwerking van de EU
worden cultuur en erfgoed reeds geruime tijd in acties opgenomen (bv. de restauratie van de
Timboektoemanuscripten in Mali). De steun van de EU aan de Stichting Anna Lindh in de landen ten
zuiden van de Middellandse Zee vormt eveneens een goed voorbeeld van hoe cultuur het buitenlands
beleid van de EU beïnvloedt. Het Programma "Young Arab Voices" (dat inmiddels uitgebreid werd naar
de volledige Euro-mediterrane regio) verdiept bijvoorbeeld de dialoog tussen jonge leiders en
vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en ontwikkelt tegenverhalen tegen
extremisme en gewelddadige radicalisering. Een ander voorbeeld is de EU-steun aan de bescherming
van cultureel erfgoed in Syrië, uitgevoerd door UNESCO, die plaatselijke belanghebbenden ondersteunt
bij het monitoren van de staat van het erfgoed, het bewaren van het erfgoed en het tegengaan van de
illegale handel. Binnen het Oostelijk Partnerschap ondersteunt het "EaP Culture Programme" de
bijdrage van de culturele en creatieve sectoren aan duurzame humanitaire, sociale en economische
ontwikkeling. Tegelijk beoogt het project "Community-Led Urban Strategies in Historic Towns" sociale
en economische ontwikkeling te stimuleren door cultureel erfgoed te upgraden in negen historische
steden in Armenië, Wit-Rusland, Georgië, de Republiek Moldavië en Oekraïne.
Horizon 2020 steunt ook onderzoek over culturele diplomatie en activiteiten over cultureel erfgoed via
multinationale interdisciplinaire projecten. Toekomstige programma's om partnerlanden in
verschillende regio's te steunen zijn in voorbereiding, met name ter ondersteuning van culturele en
creatieve industrieën en interculturele dialoog.
Om de EU te helpen de strategie uit te voeren en synergieën tot stand te brengen tussen alle Europese
belanghebbenden (EU-delegaties, nationale culturele instellingen en stichtingen, particuliere en
openbare ondernemingen en het maatschappelijk middenveld) werd een platform voor culturele
diplomatie opgericht in februari 2016, met bijzondere aandacht voor strategische landen. Het platform
wordt beheerd door een consortium van culturele instellingen uit de lidstaten en andere partners, en
zal beleidsadvies geven, netwerken bevorderen, activiteiten organiseren met culturele
belanghebbenden en opleidingsprogramma's ontwikkelen voor cultureel leiderschap.
Voor meer informatie
Mededeling betreffende internationale culturele betrekkingen
Vragen en antwoorden over de mededeling betreffende internationale culturele betrekkingen
Toespraak door de hoge vertegenwoordiger van de EU en vicevoorzitter van de Commissie Federica
Mogherini op het Cultureel Forum
IP/16/2074
Contactpersoon voor de pers:
Joseph WALDSTEIN (+ 32 2 29 56184)
Nathalie VANDYSTADT (+32 2 296 70 83)
Catherine RAY (+32 2 296 99 21)
Esther OSORIO (+32 2 296 20 76)
Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail