Jeugdsubculturen en jongerencultuur

Een artikel van
Koen Depreitere.
Uit Caleidoscoop.
Jeugdsubculturen
en
jongerencultuur
Depreitere, K. (2002). Jeugdsubculturen
en jongerencultuur. Caleidoscoop,
14(2), 2-8.
Identiteit
Jongeren op zoektocht naar identiteit
 Grenzen verkennen
 Dikwijls tegenkanting van thuisfront
 Uitroep van eigenheid als vraag om erkenning

Waarden en normen
Naast identiteit ook belangrijk
 Die ze als positief ervaren
 Impact van de media
 Essentie van cultuur en authenticiteit gaat
verloren

Jeugdcultuur
 Fenomeen
van alle tijden
 Begin jaren ´50, maar ook daarvoor
 Altijd afwijkend gedrag van volwassenen
 20ste eeuw: nieuw fenomeen -> jeugdbewegingen
 De
jaren vijftig als breekpunt
 Jeugd als aparte categorie: tussen 15 en 20 jaar
 Door sociaal-economische bloei: meer geld, meer
vrije tijd
 Verlenging van de leertijd -> verlenging jeugdfase
 Jeugd in opstand t.g.v. fundamentelere
maatschappelijke evoluties
Subcultuur en tegencultuur
 Jeugdcultuur
als subcultuur
 Subcultuur: op zoek naar verbanden en
verhoudingen tussen algemeen gangbare en
overheersende cultuur en oudercultuur +
blootleggen
 Kan neerwaartse of opwaartse weging maken
 Vb: Rockers <-> Mods
 Jeugdcultuur
als tegencultuur
 Oppositie voeren tegen heersende cultuur
 Alternatieven stichten en nieuwe
samenlevingsvormen creëren -> volledig
alternatieve levensstijl
 Stijl
om stijl
Bij subculturen en tegenculturen: stijl om
duidelijk te maken waarvoor ze staan
 Altijd in relatie tot oudercultuur of
heersende cultuur
 Vormen een betekenis op zich
 Vb: Vlaamse snobs, punk

Underground en mainstream
Underground = plaats waar jeugd(sub)cultuur
ontstaat en groeit
Mainstream = commerciële circuit, wat massa
doet
 De tol van het succes
 Als subcultuur in underground is gevormd, 2
mogelijkheden:
1) Blijft underground
• Meestal negatieve berichtgeving: even in de
media
2) Grotere groep jongeren ontdekt subcultuur en
pikt daarop in,
•
Media speelt groter rol
Wanneer subcultuur zich opwerkt vanuit
underground naar mainstream -> meestal
dood tot gevolg. De stijlelementen worden
losgerukt van filosofie.
 Strijd tussen ‘echten’ en meelopers

 En
van de commercie
 Invloed van commercie neemt toe;
commercie heeft zich die rol toebedeeld
 Jeugdcultuur = supermarkt of styles
jongeren = stijlconsumenten
 Grote kleding- en schoenfabrikanten
volgen trends
 Toch verzet: identiteit haalt het van stijl
Elementen van jeugdcultuur
 Kleding
Kleding die uitdrukt waar
jeugd(sub)cultuur voor staat
 Vb: Rockers, Mods, Punk, New wave
 Ook details: piercings, tatoeages
 Muziek
 Directheid die gemakkelijk emoties verklankt,
kan aanstoot geven en choqueren
 Vb: rock’n-’roll, Bob Dylan, techno, punk
 Druggebruik
 Ontsnappen aan dagelijkse realiteit
 Afzetten tegen gangbare opvattingen, regels en
wetten

 Taal
Creatie van eigen taal -> typisch
 Vb: slang
 Groepsleven
 Peer group vormen, wij-gevoel, dikwijls
bendevorming
 Open of gesloten karakter
 Cultuurspreiding
 Fanzines + internet
 Ideologie
 Elke jeugdsubcultuur heeft bepaalde ideologie
 meisjes
 Rol van meisjes eerder beperkt

Jeugdsubculturen in België
 België
nooit bakermat van nieuwe
jeugdsubculturen en nieuwe tendensen,
behalve: newbeat-explosie
 Toch relatief grote invloed
 Do-it-yourself attitude -> ook terug te vinden
bij hedendaagse jeugdsubculturen