Titel van de les

Dupont Daphné
Labarre Stéphanie
Nouali Sarah
DIVERSITEIT IN MUZIEKSTIJLEN
Lesdoelen
-
Materiaal
Leeftijdsgroep
Lesduur
Leerplan
Lln kunnen subgroepen herkennen en benoemen
Lln bezitten over meer achtergrondinfo en kennis van bepaalde
subgroepen.
Lln kunnen normaliteit en diversiteit (h)erkennen
Lln hebben geen vooroordelen ten opzichte van de verschillende
subculturen.
Lln beseffen dat muziekstijlen bepaalde subculturen met zich mee kunnen
brengen, maar dat de keuze van bepaalde muziekstijl het toebehoren tot
die subcultuur met zich meebrengt.
Foto’s van mensen van subculturen
Muziekfragmenten (instrumentaal)
Tijdschriften, kranten, papier, schaar,verf,…
Kartonnen flappen
Hulpkaart
3e graad
OVSG:
1 De luisterhouding verbeteren
1.3 Actief luisteren:
De kinderen kunnen met begeleidende opdrachten gedurende een bepaalde tijd zonder
onderbreking naar een kort muziekfragment luisteren.
De kinderen kunnen na het beluisteren van een muziekfragment hun indrukken
verwoorden.
4 Muziek leren plaatsen in een maatschappelijk kader
4.1 Hier en elders:
De leerlingen maken kennis met:
- populaire muziek uit andere werelddelen,
- traditionele muziek uit andere werelddelen,
- de eigen traditionele muziek.
De leerlingen verwoorden de verschillen die ze ontdekken tussen muziek van hier en
elders.
4.3 Muziek in het dagelijkse leven:
De leerlingen maken kennis met de maatschappelijke verschillen die in muziek kunnen
uitgedrukt worden.
Muziek vastleggen:
1 Zelf muziek vastleggen
1.1 De klankbron vastleggen:
De kinderen kunnen bij een geluid een passende afbeelding plaatsen.
Drama:
1.7 De kinderen kunnen zich in allerlei personen, dieren, planten en zaken uit de omgeving
inleven en beelden deze uit. (creativiteit)
Motivering: We hebben niet zomaar gekozen om rond dit thema te werken. Onze grootste
motivatie is dat we zelf enorm veel hebben bijgeleerd over diversiteit binnen de verschillende
vakken, zoals geïntegreerde onderwijskunde, onderwijsbeleid en ons bezoek aan Studio Globo.
Deze kennis heeft ons enorm geraakt, vooral hebben we het belang ingezien om kinderen te
Dupont Daphné
Labarre Stéphanie
Nouali Sarah
leren omgaan met diversiteit Dit had als gevolgd dat we heel graag rond dit thema zouden
willen werken en het eens wilden integreren in een meer muzisch kader.
Lesverloop
1
Inleiding:
D.m.v een korte intrede van de lkr (verkleed volgens een subcultuur naar keuze)
worden de lln onmiddellijk geconfronteerd met een bepaalde subcultuur en de
daarbij horende muziekstijl.
Hierop volgt een inleidend klasgesprek.
Op deze manier worden de lln onmiddellijk geconfronteerd met een bepaalde
muziekstijl en de daar rond ontstane subcultuur.
De lkr kan hierbij volgende vragen stellen:
- Wat is er zo speciaal aan de juf vandaag?
- Herkennen jullie dit?
- Wat is er opvallend aan mijn kleding?
- Behoren ze tot een groep?
- Welke kenmerken kan je hier aan herkennen?
- Wat weten jullie over deze groep?
- Ken je zo iemand die in deze groep behoort?
- Hoe noemt deze groep?
- Wat hebben ze gemeenschappelijk in die groep? (muziek en kleding)
- Wat vind je van deze groep mensen?
Dit gesprek eindigt met de volgende conclusie: mensen die dezelfde kenmerken
vertonen, vormen een groep. Deze hanteren eenzelfde cultuur. Maar in onze
maatschappij bestaat er niet één cultuur, maar meerdere culturen, dus ook
meerdere groepen.
Vervolgd met volgende vragen vertrekkende vanuit de kennis en ervaringen van
de kinderen:
- Kennen jullie nog zulke groepen of subculturen?
- Kennen jullie iemand die tot één van zo’n groepen behoort?
- Kunnen jullie jezelf vinden in één van deze groepen of een andere?
- …
Dit leidt tot een overzicht van verschillende mogelijke subculturen (al dan niet
gekomen uit de kinderen + hulp leerkracht).
2
Activiteit 1: Subculturen linken aan de muziekstijl
De leerkracht geeft verschillende foto’s (van mensen die behoren tot
verschillende subculturen) door aan de leerlingen in de klas.
De leerkracht wijst de leerlingen erop dat ze goed moeten kijken naar de foto’s en
al een mogelijke context kunnen bedenken bij deze foto’s. Zoals, de gevoelens dat
het bij hen oproept, herkennen ze deze soort mensen?, wat weten ze er al over?,
wat denken ze erover?,…
Vervolgens worden de foto’s op het bord gehangen (in een lijn). De leerkracht laat
ondertussen verschillende muziekfragmenten horen. Deze muziekfragmenten
Dupont Daphné
Labarre Stéphanie
Nouali Sarah
vertegenwoordigen verschillende bestaande muziekstijlen (bv: heavy metal,
klassiek muziek, reggea, r&b, popmuziek, rap, techno, poprock,… Zie cd).
Dit om ten slotte de leerlingen de verschillende muziekfragmenten (dus
muziekstijlen) te laten linken aan de foto’s die op het bord hangen. Het nummer
van het muziekfragment wordt naast de gekozen foto geschreven op het bord.
3
Nadien worden de verschillende antwoorden overlopen.
Uit deze opdracht kunnen we met de leerlingen tot de conclusie komen dat rond
bepaalde muziekstijlen, culturen zijn ontstaan, deze noemen we subculturen. Een
mogelijk oorzaak hiervan kan zijn dat muziek het kenmerk heeft om mensen
samen te brengen. Het is eigenlijk een hulpmiddel om mensen te ‘verzamelen’. Zo
ontstaan bepaalde subculturen; Maar OPGELET! Het is belangrijk om de leerlingen
erop te wijzen dat het luisteren naar een bepaalde muziekstijl je niet
onvoorwaardelijk laat toebehoren tot de daar bijhorende ontstane subcultuur.
Activiteit 2: Stereotypen rond een subcultuur verzamelen in de vorm van een
collage (beeldaspect).
De leerlingen worden in groepen van 3 (fictief) verdeeld en de leerlingen kiezen
een bepaalde subcultuur waar ze rond gaan werken. (alternatief afhankelijk van
de leerkracht en de leerlinge, kent de leerkracht een subcultuur zelf toe aan de
groepjes leerlingen). De leerlingen halen dan de foto die behoort tot de gekozen
subcultuur van het bord en bespreken deze verder in groep.
Volgende zaken moeten aan de hand van de gekregen hulpkaart (zie bijlage) in
elke groep besproken en overlegd worden:
- Wat houdt deze subcultuur volgens hen in?
- Welke gevoelens roept dit op bij hen?
- Wat weten ze al over deze subcultuur (voorkennis)?
- Welke beelden zouden ze gebruiken om deze subcultuur voor te stellen?
- Welke kleuren passen volgens hen het beste bij deze subcultuur?
4
De leerlingen worden vervolgens aangespoord om een collage te maken op basis
van de informatie die ze net verzamelden. Ze worden vrijgelaten tijdens het
realiseren van deze collage, maar met bijsturen van de leerkracht natuurlijk.
Hiervoor krijgen de leerlingen verschillende materialen aangeboden, zoals grote
kartonnen flappen, alle mogelijke tijdschriften (zeer gevarieerde en uiteenlopende
soorten), kranten, gekleurd papier, krijt, …
Activiteit 3: effectief onderzoek rond de (op dat moment behandelde )
subculturen.
Deze meer cognitieve opdracht is op zich niet echt muzisch, maar is wel
noodzakelijk voor de verdere uitwerking van de muzische namiddag en bevordert
bovendien de vakoverschrijdende eindtermen.
We verwachten bij deze opdracht dat de leerlingen meer kennis opdoen over hun
gekozen subcultuur. Deze opdracht kan voor en stuk in groep uitgevoerd worden
(bezoek aan de schoolbibliotheek of gemeentebibliotheek en/of opzoekingwerk
op internet in de computerklas(sen) indien deze aanwezig zijn in de school).
Indien er niet voldoende tijd kan worden uitgestrekt tijdens de lesuren, kan de
leerkracht een stuk van deze opdracht thuis laten uitvoeren. De leerlingen komen
nadien samen (dezelfde groepen als voordien) en leggen hun verschillende
Dupont Daphné
5
Labarre Stéphanie
Nouali Sarah
vondsten samen en bespreken deze.
Activiteit 4: Collage en opzoekingwerk vergelijken, besluiten trekken en
verwerken in een muzische activiteit.
Het is noodzakelijk deze activiteit op te delen in duidelijke stappen, namelijk deel
1 en deel 2.
Deel 1: Bevat de terugkoppeling naar de collage en de reflectie hierrond, namelijk
vergelijken van de visie ‘ervoor’ en de visie ‘erna.’ Hierbij reflecteren de leerlingen
(in groep zoals ervoor) over volgende elementen:
In welke mate verschilt onze visie geuit op de collage met de visie die we
nu bezitten na het opzoekingswerk?
Wat hebben we hierbij geleerd? (Het is de bedoeling dat de leerlingen bij
het beantwoorden van deze vraag zich bewust worden van de stereotypen dat we
soms kunnen hebben over bepaalde mensen en/of subculturen en dat dit de
oorzaak kan zijn van gebrekkige kennis over de betreffende persoon en/of
subcultuur).
Opmerking: opdat de leerkracht zou kunnen controleren of alle verzamelde
gegevens correct zijn en dat er een degelijke reflectie gebeurd is in verband met
de voor en na visie. Dit kan gebeuren door midden van een a3-blad met de
volgende opdeling: “visie ervoor” en “visie erna”, in twee kolommen. Deze
bevindingen kunnen door de groepjes voorgesteld worden aan de klas, zodat ze de
opgedane kennis kunnen delen met de rest van de klas en dat de leerlingen nadien
ook bijleren over andere subculturen(referentie naar het doel rond diversiteit:
leren van elkaar en aan elkaar). Dit is dan onmiddellijk efficiënt, want het werkt als
controle voor de leerkracht (over de gedane reflectie), maar ook voor het
aanschouwelijke bij de andere leerlingen, zodat ze de creatieve uitwerkingen die
hierop zullen volgen beter kunnen verstaan.
Deel 2: bevat de uitwerking van de hiervoor gemaakte reflectie. Hierbij is het de
bedoeling dat de leerlingen hun reflectie en de hierbij gemaakte bevinden in de
vorm van een muzische en creatieve activiteit verwerken. Hiervoor stellen we
twee mogelijkheden voor. Er kan d-voor deze gekozen worden in functie van de
leerkracht en de leerlingen (elke klasgroep en leerkracht is ten slotte verschillend);
Mogelijkheid 1: Liedje componeren, hierbij verwerken de leerlingen hun kennis in
verband met hun subdoelgroep in de vorm van een origineel en passend bij de
subcultuur, liedjestekst. Dit doen ze op basis van een zelfgekozen instrumentale
versie, al dan niet bestaande uit de overeenkomstige subcultuur. (bv: voor
gothicstijl een liedje schrijven op een klassiek muziekstuk of op r&b).
Bovendien krijgen de leerlingen die luisteren, ook een opdracht, namelijk een
tekening maken op het liedjes waar ze naar luisteren. De bedoeling van deze
tekening, is niet dat het technisch helemaal klopt, maar dat het vooral de
gevoelens die het liedje bij hen oproept weergeeft. Deze opdracht kan eventueel
ook voorgesteld worden als een ontwerp van een cd-hoesje voor dit liedje. Deze
opdracht bevordert het luisteren en het actief bezig zijn met de verschillende
gevoelens die muziek bij ons kunnen opwekken.
Mogelijkheid 2: Voorstelling in de vorm van een toneelstuk of een reclamespot.
Deze keuze zal afhangen van de materialen die de leerkracht ter beschikking heeft
Dupont Daphné
Labarre Stéphanie
Nouali Sarah
in de klas/school.
De leerlingen verwerken hun kennis die ze opdeden in verband met de subcultuur,
in de vorm van een toneelstuk. Dit kan variëren, dus de leerlingen kunnen kiezen
om de stereotypen rond deze subcultuur te vergroten of net te verkleinen (dus
alles tegengesteld voorstellen). Hierbij zorgen ze voor de verschillende elementen
van het toneelstuk, zoals de achtergrondmuziek of tussenmuziek en decor (beeld).
De leerkracht moet de leerlingen erop wijzen dat er heel wat uiteenlopende
invullingen bestaan, zoals humor, sarcasme, uitvergroting, vergelijking, …
Opmerking: wijs de leerlingen erop dat er geen foute toneelstukken of
reclamespotjes bestaan, alle ideeën zijn welkom binnen deze opdracht! Hoe meer
diversiteit, hoe beter!
Extra’s :
voor introductie:
- Video tonen waar stereotypen duidelijk aan bod komen, zoals bv:
“bienvenu chez les ch’tis”, Belle en het beest van walt Disney, Save the
last dance, Alladin van Walt disney en nog tal van andere voorbeelden.
Voor activiteit 2:
- Karikatuur (beeldaspect)
Voor activiteit 3:
- Interview: mensen proberen te vinden (kennissen of op straat) en
intervieuwen rond hun visie, levensstijl,…Uiteraard worden de
vragenlijsten op voorhand in de klas opgesteld en besproken.
Andere mogelijke ideeën:Thema Stemmen
- Stemtimbres linken aan gezichten.
- Stemtonen linken aan verhaal.
- Op basis van verhaal zelf stemtonen maken.
- Stemtimbres en stemtonen horen en er zelf een verhaal rond schrijven +
drama + bijhorende decor voorzien.