Burgerplatform Minder Beesten Enquête voor de Brabantse vertegenwoordigers van het volk Naam politieke partij: GROENLINKS 1: staldering Staldering is een ruimtelijk systeem, waarbij een boer die zijn veehouderij wil uitbreiden, er voor moet zorgen dat binnen een bepaald cluster van gemeenten, eenzelfde oppervlakte aan stal verdwijnt. Onze politieke partij maakt zich sterk voor een staldering zoals voorgesteld door Gedeputeerde Staten: Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN In het overbelaste Brabant is er geen ruimte meer voor groei van de veehouderij. Daarom is het niet meer dan logisch (en verstandig) om alleen uitbreiding toe te staan, als weggestreept kan worden tegen stoppen elders. De maatregelen moet, wat GroenLinks betreft, voor heel Brabant gaan gelden. We zeggen niet ‘geheel eens’, omdat we de staldering gepaard willen laten gaan met afroming – dus krimp van het aantal dieren. Enquête Statenfractie van de provincie Noord Brabant over veehouderij 1 2: Q-koorts De Q-koorts heeft diepe wonden achtergelaten in de samenleving. Er zijn 74 doden te betreuren en 50.000-100.000 menseni zijn besmet, 4190 ii meldingen van de ziekte en van velen is er hun leven heel anders uit komen te zien. Dit verleden vereist drastisch ingrepen. In verband met de blijvende risico's op Q-koorts moet er een bouwstop worden afgekondigd voor melkgeiten / schapenbedrijven van meer dan 400 dieren binnen een straal van 3000 meter van de bebouwde kom. Onze politieke partij is voor een bouwstop voor geiten/schapenbedrijven van meer dan 400 dieren binnen 3 km van de bebouwde kom. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN Net als de varkens- en pluimveehouderij, is de geitenhouderij verder geïntensiveerd. We hebben niet geleerd van de Q-koorts. Nog steeds is volksgezondheid niet leidend, wordt er geen afstandscriterium gehanteerd en is er geen Wet Dieraantallen. Het is dus wachten op de volgende zoönose, waarna de maatschappelijke verontwaardiging weer losbreekt, maar – bij VVD/CDA-beleid – geen beperkingen gelden voor industrialisering en ‘vergunde rechten’. Ook toezicht en handhaving blijven fors achter. Met het credo ‘innovatie lost de problemen op’ geven we een verkeerd signaal af aan agrarisch ondernemers. Het is hoog tijd voor begrenzing van de veestapel, voor extensivering en gezonde landbouw! 3: geur Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is gezondheid een toestand van compleet welbevinden. Daarvan is geen sprake van bij het ervaren van stankoverlast. De geurnormen voor veehouderijen moeten gelijk liggen aan die van de industrie en dat is een streefwaarde 1 odour en grenswaarde 2 odour. Enquête Statenfractie van de provincie Noord Brabant over veehouderij 2 Onze politieke partij vindt dat dit het uitgangspunt moet zijn bij de beoordeling of op een locatie de gezondheid in het geding is of niet. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN Dit had allang beleid moeten zijn. Het feit dat voor de huidige, verregaand geïndustrialiseerde veeteelt geen gelijke geurnormen gelden als voor de rest van de industrie is niet langer te verkopen. Zeker niet met de schaal en mate van vee-industrie als in Brabant. We hebben nu de kans om dit recht te zetten, in het belang van die tientallen duizenden Brabanders die lijden onder de stank van de stallen en de mestverwerkers. Daarbij is het toezicht ook heel belangrijk. De e-noses die nu succesvol op proef hangen bij bedrijven in Helmond, kunnen prima op stallen en mestverwerkers. 4: voedselproductie Landbouw en voedselproductie zijn te ingewikkeld geworden. De oplossing zit ‘m in de eenvoud. Lokaal, grondgebonden produceren voor de omgeving. Directere lijnen tussen boer en consument. Onze politieke partij kiest voor een beleidslijn, waarbij grondgebonden productie gericht op lokale markten op zoveel mogelijk beleidsterreinen bevoordeeld wordt t.o.v. de industriële niet grondgebonden productiewijze. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN Grondgebonden, lokale landbouw en gesloten kringlopen worden de norm, wat ons betreft. GroenLinks wil boeren en tuinders het recht geven zich in collectieven te organiseren. Op die manier vormen ze marktmacht tegenover toeleverende en verwerkende industrie en supermarktens. En daarmee vormen boeren (weer) een brug tussen zaadje en bord, tussen Enquête Statenfractie van de provincie Noord Brabant over veehouderij 3 producent en consument. Voedsel van dichtbij is goed en gezond; leuk en lekker. We willen boeren te belonen die hun bedrijf verduurzamen en natuurvriendelijk maken. En logischerwijs dus ook de industrialisering begrenzen en de intensieve bedrijven afbouwen. 5: De innovatie Steeds weer duiken de termen ‘verduurzaming’ en ‘innovatie’ op. Maar wat er verstaan wordt onder innovatie ? Gaat het oude systeem overboord en komt er een geheel ander systeem van voedselproductie? Krijgt vernieuwing ook gestalte via emissieloze stallen, een andere roostervloer of een inkijkstal? Onze politieke partij vindt dat de innovatie van de vlees productie, ook vorm kan krijgen via verandering van stalconcepten en dat technologische mogelijkheden daaraan een essentiële bijdrage leveren. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening X Eens Geheel eens Toelichting: HONDERD WOORDEN Dierenwelzijn en omgeving (lucht- en waterkwaliteit) kunnen profiteren van innovatieve stalconcepten. Meer daglicht, meer spelmaterialen, meer brandpreventie, een beter binnenklimaat en hygiëne is een verbetering voor de dieren in stal. Sterkere filters en zuiverende technieken verminderen de emissies, vieze lozingen en deposities. Prima dus, vooral doen. MAAR! Innovatie wordt al te vaak politiek gebruikt om maar vooral verder te intensiveren en te industrialiseren. Daar zijn we op tegen; het brengt ons alleen maar verder van de natuurinclusieve landbouw. We willen niet (zozeer) meer techniek, maar (vooral) minder dieren! En meer mooie, diverse natuur in ons Brabantse buitengebied. Enquête Statenfractie van de provincie Noord Brabant over veehouderij 4 6: Schadeloosstelling en onderzoek Door de bouw van veestallen lijden bewonersiii in de omgeving schade. Woningen worden onverkoopbaar of zijn veel minder waard. Om de benadeelde Brabanders tegemoet te komen, moet in kaart gebracht worden, hoeveel schade er wordt geleden. Onze politieke partij zal een motie die het Rijk oproept dit onderzoek van deze strekking te doen, steunen. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN Het is opvallend hoeveel parallellen er getrokken kunnen worden tussen de aardgaswinning in Groningen en de megastallen en mestfabrieken in Brabant. Ver buiten het Randstedelijk oog winnen de economische belangen het in de wingewesten van de belangen van de omgeving. De schade is groot. Ons landschap gaat eraan, onze biodiversiteit verdwijnt, er hangt een bruine geurdeken over de veerijke gebieden en we worden getroffen door veegerelateerde ziekten. Ook in de stad is het niet veilig; de combi van stadsverkeer en veestof geeft een ziekmakende luchtkwaliteit. Waardedaling van de omliggende huizen is het minste dat we als overheid kunnen compenseren. 7: fijn stof De veehouderij vormt een belangrijke bron van fijnstof. Via de uitstoot van ammoniak bij beweiding, mest uitrijden en vanuit stallen, wordt de ammoniak in de lucht omgevormd tot secundair fijnstof en draagt de veehouderij zo bij aan een groot deel van ziekte en sterfte door luchtvervuiling in het hele land. Onze politieke partij wil in Brabant naar een scherpere normstelling t.a.v. fijnstof. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN Enquête Statenfractie van de provincie Noord Brabant over veehouderij 5 Kiezers mogen rekenen op GroenLinks als het gaat om verbetering van de leefomgeving. Niet voor niets komen onze plannen zeer goed uit de bus bij het Planbureau voor de Leefomgeving, een meting die we nog belangrijker vinden dan die van het CPB. Kwaliteit van leven voor iedereen staat bij ons bovenaan. Scherpere normen voor luchtkwaliteit is daarbij belangrijk, meteen doen. We zitten in Brabant al dubbel boven de gezonde norm van de WHO. Daarnaast willen we luchtkwaliteit meer en preciezer meten en monitoren. En veel beter handhaven. 8: dieraantallen De oorzaak van risico’s voor de volksgezondheid is het feit dat er veel dieren gehouden worden in een dichtbevolkt gebied als Brabant. De maatregelen om het probleem op te lossen zijn erg versplinterd. Er zijn ruimtelijk regels, regels m.b.t. ammoniak, nitraat, geur, dierwelzijn, stikstof etc etc. Boeren worden er hoorndol van, de regels beschermen de leefomgeving niet afdoende en ze zijn moeilijk te handhaven. Onze politieke partij ziet een stevige reductie van de dieraantallen als beste oplossing. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN Hoe logisch het ook leek om op de arme zandgronden voor veehouderij te kiezen in plaats van akkerbouw, het is sinds decennia doorgeslagen. Elke echte oplossing, elke echte transitie naar een duurzame landbouw begint met minder dieren. Maar het is niet de enige oplossing. Landbouw moet weer draaien om het land, dus de gezonde bodem als uitgangspunt hebben. Veeteelt kan daar vervolgens deel van uitmaken, als de kringlopen op lokaal niveau (mest naar de akkers) gesloten worden. Dit wordt ook de landbouw die weer een nauwe band heeft met de sociale omgeving: het is prettige landbouw voor buren en stedelingen. 9: Bodem De kwaliteit van de bodem holt achteruit. Het organisch stof gehalte moet weer op peil gebracht worden. De vormen van eventuele mestverwerking mogen niet concurreren met die behoefte van de bodem. Enquête Statenfractie van de provincie Noord Brabant over veehouderij 6 Onze politieke partij ziet de kwaliteit van de bodem als HET uitgangspunt bij het eventueel toestaan van mestverwerking. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN Mestverwerkers zouden niet bestaan als de veeteelt grondgebonden is. Mestfabrieken en megastallen horen onlosmakelijk bij elkaar. Mestverwerking wordt gezien als ‘oplossing’ voor de, nog nauwelijks ten volle erkende, problemen met de intensieve veehouderij. Er is geen markt voor het ‘bruine goud’. De gronden zijn nu overbelast met meststoffen en er is geen markt in het buitenland voor de mestproducten uit onterecht als duurzaam aangeprezen en gesubsidieerde installaties. Circulaire landbouw laat juist de mest van de dieren naar de akkers gaan. Elke industriële lus daartussen via mestverwerkers is duur, omslachtig, risicovol voor de omgeving en maatschappelijk ongewenst (want: meer vee erbijh). 10: mestbe- en verwerking Brabant heeft een groot mestoverschot. Fosfaat en nitraat belasten de bodem en het grondwater. Als de volksgezondheid gewaarborgd is, is mestbe- en verwerking dé manier om waardevolle stoffen in de kringloop te houden. Onze politieke partij ziet mestbe- en verwerking als dé oplossing voor het mineralenoverschot. Geheel oneens Oneens Neutraal Geen mening Eens Geheel eens X Toelichting: HONDERD WOORDEN Enquête Statenfractie van de provincie Noord Brabant over veehouderij 7 Zoals hierboven gesteld: mestverwerking is geen oplossing, maar een verdere vergroting van de al enorme problemen met de intensieve veehouderij. Bovendien kennen we de gezondheids- en omgevingsrisico’s niet van (grootschalige) mestverwerking. Voorzichtigheid is dus geboden. Als het aan GroenLinks wordt: geen mestbewering, niet meer techniek – minder dieren en een gezonde, natuurinclusieve landbouw in Brabant. Het is hoog tijd voor verandering! i Sanquin Q-support iii Het betreft niet alleen burgers, maar ook boeren. ii Enquête Statenfractie van de provincie Noord Brabant over veehouderij 8