Gezondheid Toedieningswegen medicatie 2 Toediening medicijnen – Algemeen – Toedieningswegen • Topisch • Enteraal • Parenteraal – Registratie 3 Toediening medicijnen • Waarom medicijnen toedienen als dierverzorger/dierenarts? Preventieve zorg Vaccineren Antibiotica* Ontwormen (alleen vanuit ei-telling preventief anders curatief) Curatieve zorg Ontstekingsremmers Pijnstillers Antibiotica Huidparasieten-werende middelen Spierverslappers Narcose 4 Toedieningsweg • Weg waarop een stof in contact wordt gebracht met het gewenste deel van een lichaam • Kies, indien mogelijk, altijd voor de kortste weg stof zo dicht mogelijk brengen op plaats daar waar het nodig is. 5 De verschillende wegen Men onderscheidt drie verschillende wegen; 1. Topisch 2. Enteraal 3. Parenteraal 6 1. topisch • Werking is plaatselijk a. op de huid (cutaan of dermaal) b. in het oog c in het oor d. in de neus e. in de mond (linguaal/sublinguaal/buccaal) f. in de vagina (vaginaal) g. in de anus (anaal) h. in het uier (intramammair) Let op; stof kan zich via bloed wel door het lichaam verspreiden. Soms is dit juist het gewenste!! 7 Instructie • https://www.youtube.com/watch?v=MS4cnZ8N43Y • Instructie droogzetter 8 2. Enteraal • via het maagdarmkanaal a. via de mond naar slokdarm = oraal b. via anus en endeldarm = rectaal c. via de neus naar slokdarm = intranasaal d. direct in maag = maagsonde 9 Instructie • https://www.youtube.com/watch?v=iQkcl-hXbzg • Bolus ingeven 10 Parenteraal • Buiten het maagdarmkanaal om Via een injectie (meest toegepast) Injectiespuit Infuus Anders (minder toegepast) Transdermaal = diffusie via huid Transmucosaal = diffusie via slijmvlies Implantaat 11 Via injectie • Gebruik: m.b.v. injectienaald vloeistof in het lichaam spuiten • Uiterlijk: spuit of infuus gevuld met vloeistof met werkzame stof • Voorwaarden: Toediening door deskundig personeel vanwege ligging vaten of organen Kans op infecties bij niet steriele materialen • Route: afhankelijk van het geneesmiddel, plaats waar geïnjecteerd wordt, zal de werkzame stof geheel (bij i.v.) of maar voor een zeer klein deel (bij bijvoorbeeld i.p) opgenomen worden in de bloedbaan 12 Toediening medicijnen • https://www.youtube.com/watch?v=812CskWCqGQ • Intraveneus • https://www.youtube.com/watch?v=TWKcDJ0on9Y • I.M. 13 Parenteraal meest toegepaste wegen Naam Wijze Afkorting Eigenschappen /gebruik intracutaan in de huid (in de lederhuid) i.c. allergietest subcutaan onder de huid s.c. Trage opname makkelijk intramusculair in de spieren i.m. Minder trage opname, minder makkelijk intraveneus in de ader i.v. Snelle opname, moeilijk 14 Intracutaan injecteren • Intracutane injectie volgens Mantoux. Dit gebeurt in sommige landen waar nog steeds TBC bij dieren voorkomt. Het principe is hetzelfde als bij de mens. 15 Subcutaan injecteren • Juiste wijze van subcutaan injecteren. Hiervoor gebruikt men meestal korte naalden. 16 Intramusculair injecteren • Toediening in het spierweefsel. Hiervoor gebruikt men meestal lange(re) naalden. 17 Intraveneus injecteren • Toedienen via een ader Wat voor naald zou je hiervoor gebruiken? 18 Parenteraal verdoving Afkorting Eigenschappen/ gebruik Naam Wijze Intralumbaal In het ruggenmerg narcose Epiduraal In de ruimte bij het ruggenmerg narcose 19 Voordelen parenterale toediening 1. slaat alle lichamelijke barrières over, zodat deze methode ook geschikt is voor geneesmiddelen die normaal gesproken door het lichaam zouden worden afgebroken 2. kan langdurige werking hebben 3. intraveneuze injecties geven absolute zekerheid dat alle werkzame stof snel en volledig beschikbaar is 20 Nadelen parenterale toediening 1. 2. 3. 4. Deskundig personeel nodig voor toediening. Infectiegevaar Pijnlijke ervaring Niet meer corrigeerbaar nadat de werkzame stof in het lichaam is (bij orale middelen kan men bij verkeerd gebruik de maag leegpompen) 5. Meer gevaar voor toediener 21 Wanneer gebruik van parenterale toedieningsweg? 1. slechte toestand van patiënt (bij shock of in kritieke toestand is een patiënt doorgaans niet in staat tabletten door te slikken) 2. indien zeer snelle werking vereist is 3. indien een werkzame stof wordt afgebroken in het maagdarmkanaal 4. indien werkzame stof niet of slecht vanuit maagdarmkanaal wordt opgenomen in het bloed 22 Keuze van verschillende wegen 1. Aard aandoening 2. Soort medicijn: - weg niet altijd geschikt of mogelijk voor medicijn door afbraak van middel of bijwerkingen bij patiënt 3. Comfort patiënt 4. Gemak 23 Waarom bemoeit overheid zich met diergeneesmiddelen? •Risico’s Veiligheid voor diergezondheid Veiligheid voor volksgezondheid Door voedselveiligheid Door resistentieproblemen •Signalen Stijging van gebruik (vooral antibiotica) Toename van resistentie Onrust over maatregelen in de volksgezondheid Een verhoogde commercie rondom diergeneesmiddelen Stijging oneigenlijk gebruik 24 Redenen voor registratie • Einde wachttijd • Evaluatie mogelijk • Wettelijk verplicht • Per behandeling noteer je: - datum van de behandeling - naam / nummer van het dier - diagnose - keuze van de behandeling --> naam diergeneesmiddel, REG NL, batchnummer, hoeveelheid - einde wachttijd • Vergeet niet de aanprikdatum op een flesje te zetten!