PowerPoint-presentatie

Burned-out of bevlogen:
De oorzaken, kenmerken en gevolgen van twee
vormen van welzijn
Anja Van den Broeck
Arbeids- en motivatiepsychologe, KU Leuven
Faculty of Economics and Business, campus Brussel (@HUBrussel)
Overzicht
1. Burnout – een oud fenomeen
2. Bevlogenheid – new kid on the block
3. Oorzaken – Het job demands resources model
Werkeisen
2. Werkhulpbronnen
3. De rol van motivatie
4. Meer weten?
1.
1. Burn-out
1.1 Beschrijving
• She burn'd with love, as straw with
fire flameth; She burn'd out love, as
soon as straw outburneth (Shakespeare, 1600)
• “opgebrand zijn”
• Freudenberger (1975) bij
vrijwillige drughulpverleners
• Maslach bij sterke emoties op
het werk
1. Burn-out
1.2 Definitie
• = the prolonged response to chronic emotional and interpersonal
stressors on the job, that is defined by the three dimensions of
exhaustion, cynisme, and inefficacy” (Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001, p 379).
o
Uitputting
• Het gevoel helemaal leeg te zijn en niet langer over de nodige geestelijke,
emotionele of fysieke reserves te beschikken.
o
Depersonalisatie/cynisme
• Indifferente/afstandelijke tot zelfs extreem negatieve houding
•
•
o
Tegenover de mensen met wie men werkt (depersonalisatie)
Tegenover het werk in het algemeen (cynisme)
Verminderde persoonlijke effectiviteit
• het gevoel niet langer adequaat, effectief en/of productief te zijn en dus niet
naar behoren te functioneren
(Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001)
1. Burn-out
1.3 Voorbeeldvragen uitputting (UBOS; Schaufeli & Van Dierendonck, 2000)
1.
2.
3.
4.
5.
Ik voel me mentaal helemaal uitgeput
Een hele dag werken vormt een zware belasting voor mij
Ik voel me “opgebrand” door mijn werk
Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg
Ik voel me vermoeid als ik ’s morgens opsta en er weer een werkdag voor me
ligt.
1.4 Prevalentie
1. Burn-out
1.5 Gevolgen
Gezondheid
Werkattitudes
Organisatie
Depressie
+++
Psychosomatische klachten
++
Cardiovasculaire aandoeningen
++
Slaapstoornissen
Angst
+
+
Acute infecties
+
Arbeidsontevredenheid
+++
Geringe organisatiebetrokkenheid
++
Verloopintentie
++
Ziekteverzuim
+
Arbeidsprestatie
-
Personeelsverloop
+
Het aantal plusjes geeft de sterkte van het verband weer: +++ correlatiecoefficient ,45 - ,55; ++ correlatiecoëfficiant ,35,45; + correatiecoëfficient ,25-,35. Voor het aantal minnetjes geldt ongeveer hetzelfde.
Bron: Tabel 17.2; De psychologie van arbeid en gezondheid.
2. Bevlogenheid
2.0 Burn-out en bevlogenheid: 2 zijden van 1 munt
The field of positive psychology at the
subjective level is about valued
subjective experiences: well-being,
contentment, and satisfaction (in the
past); hope and optimism (for the
future); and flow and happiness (in the
present; Seligman & Csikszentmihalyi, 2000)
De psychologie van de Arbeid en
Gezondheid is een psychologische
discipline die zich bezighoudt met het
bestuderen en bevorderen van
welzijn en gezondheid op het werk
vanuit de gedachte van een optimale
afstemming tussen persoon en
organisatie (Schaufeli, Bakker & de Jonge, 2003, p 16)
2. Bevlogenheid
2.1 Definite

een positief, affectief-cognitieve toestand van opperste
voldoening die gekenmerkt wordt door vitaliteit, toewijding en
absorptie. (Schaufeli & Bakker, 2001, p 245).
o
Vitaliteit
•
o
Toewijding
•
o
bruisen van energie, zich sterk en fit voelen en lang en onvermoeibaar met werken door
kunnen gaan en beschikken over grote mentale veerkracht en dito doorzettingsvermogen.
sterke betrokkenheid bij het werk; het werk wordt als nuttig en zinvol ervaren, is inspirerend
en uitdagend, en roept gevoelens van trots en enthousiasme op.
Absorptie
•
plezierige wijze helemaal opgaan in het werk en er als het ware mee versmelten waardoor de
tijd lijkt stil te staan en het moeilijk is om er zich los van te maken
2. Bevlogenheid
2.2 Vragenlijst
2. Bevlogenheid
2. Bevlogenheid
2.3 Prevalentie
o 16% een paar keer tot dagelijks
o 2% eens per jaar of minder
o Normering
2. Bevlogenheid
2.4 Gevolgen: overzicht
Werkattitudes
Prestatie
Arbeidstevredenheid
Werkbetrokkenheid
Intrinsieke motivatie
Persoonlijk initiatief
Extra-rolgedrag
Organisatiebetrokkenheid
Geringe verloopintentie
Geringe ziekteverzuimfrequentie
Taakprestatie (zoals beoordeeld door de chef)
Kwaliteit van de dienstverlening
Financiële omzet
Minder fouten en bedrijfsongevallen
Innovatief werkgedrag
Goede prestaties van bedrijfsafdelingen
Goede studieresultaten
Bron: Tabel 17.4; De psychologie van arbeid en gezondheid.
2. Bevlogenheid
2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek
2. Bevlogenheid
2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek
2. Bevlogenheid
2.4 Gevolgen: voorbeeld onderzoek
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.1 Achtergrond
Arbeidsorganisatie
Burn-out
Arbeidsomstandigheden
Arbeidsvoorwaarden
Arbeidsverhoudingen
Arbeidsinhoud
Welzijn
Bevlogenheid
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.1 Achtergrond
Extra loon alleen motiveert niet
•zaterdag 16 november 2013, 08u33
•Bron: jobat.be
•Auteur: (wv)
•Werk
Om je job goed te doen en je werkgever graag te zien, is er heel wat
meer nodig dan een goed loon. Dat blijkt uit de Reward Barometer van
PwC en ISW Limits.
Gemotiveerd je werk doen en loyaal zijn
aan je werkgever. Het is de basis van
een langdurige en succesvolle relatie.
Tussen werknemer en werkgever
welteverstaan. Werkgevers die
werknemers aan zich willen binden,
moeten oog hebben voor wat mensen
doet presteren. En dat is meer dan loon.
Dat moet in orde zijn, zeker, maar staat
niet bovenaan het lijstje van wat onze
motor doet aanslaan.
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.1 Achtergrond
Arbeidsorganisatie
Burn-out
Arbeidsomstandigheden
Arbeidsvoorwaarden
Arbeidsverhoudingen
Arbeidsinhoud
Welzijn
Bevlogenheid
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.2 Het job demands resources model
Job
Demands
Burn-out
Gezondheid
Attitudes
Gedrag
Job
Resources
Engagement
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.3 Job demands
Job
Demands
• Fysieke, psychologische, sociale of organisationele aspecten van het
werk die langdurige fysieke inspanning vereisen of continu beroep
doen op de psychologische (cognitieve en emotionele) vaardigheden
van werknemers (Bakker, Demerouti, Taris, Schaufeli, & Schreurs, 2003)
• Voorbeelden
o
o
o
o
Taakniveau: taakinterrupties, technostress
Werkniveau: werklast en rolonduidelijkheid
Team: rolconflict
Organisatie: reorganisaties
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.4 Job resources
Job
Resources
•
Fysieke, psychologische, sociale of organisationele aspecten van het werk die
o
1) de werkeisen bufferen en bijbehorende psychologische en fysische kosten
reduceren,
o
2) functioneel zijn in het bereiken van de werkdoelen
o
3) op zichzelf genomen van belang zijn omdat ze persoonlijke groei,
ontwikkeling en leren stimuleren
(Demerouti, Bakker, Nachreiner, & Schaufeli, 2001; Hakanen, Bakker, & Demerouti, 2005).
•
Voorbeelden
o
Taak: feedback
o
Werk: inspraak en autonomie
o
Team: sociale steun leidinggevende
o
Organisatie: loopbaanmogelijkheden,
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.5 Overzicht van de relaties in het job demands resources model
Energetisch proces
Job
Demands
Burn-out
Gezondheid
Attitudes
Gedrag
Job
Resources
Engagement
Motivationeel proces
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek
3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.6 Het Job demands resources model: Voorbeeldonderzoek
3506 medewerkers van een Belgisch energiebedrijf
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.6 De rol van motivatie
"Those nutriments that must be procured by a living
entity to maintain its growth. integrity and health"
(Ryan & Deci. 2000. p. 326)
Autonomy
• bereidheid
• keuze
• NIET TEGEN JE
GOESTING
Belongingness
• deel zijn van een team
• lief hebben en geliefd zijn
Competence
• een impact hebben
3.6 De rol van motivatie
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.6 De rol van motivatie
3. Oorzaken van burn-out en bevlogenheid
3.7 Conclusie
Energetisch proces
Job
Demands
Burn-out
Gezondheid
ABC
Attitudes
Gedrag
Job
Resources
Engagement
Motivationeel proces
4. Meer weten?
Auteurs
• http://anjavandenbroeck.wordpress.com
• http://arnoldbakker.com/
• http://wilmarschaufeli.nl/
Publicaties
•
Van den Broeck, A. (2013) The Job Demands-Resources model: A motivational analysis from SelfDetermination Theory, Gedrag & Organisatie, 26(4), 449-466.