Lotte Vermeij | Bewonersinzet op het platteland Van welvaartstaat naar ‘participatiemaatschappij’ Bewonersinzet op het platteland Lotte Vermeij De toekomst is lokaal, Heeten, 1012-2015 Overwegingen rond hoge verwachtingen bewonersinzet 1. Potentieel aan maatschappelijke inzet Minder overheid, meer inzet van bewoners Ontwikkelingen maatschappelijke inzet 1. Het wordt allemaal minder. 2. Het wordt allemaal meer! 2. Het belang van lokale binding “De eerste fase van een transitie in de verhouding tussen overheid en samenleving” 3. Dreigende ongelijkheid tussen dorpen “het aanzwengelen van een vliegwiel” (kabinetsnota 2013 ‘De doe-democratie’) Veel vrijwilligerswerk in dorpen Politiek actief Nederland in Europa Vrijwilligerswerk Lotte Vermeij | Bewonersinzet op het platteland Ontwikkelingen in vrijwilligerswerk Ontwikkelingen in initiatieven en acties Actief ingespannen voor landelijke kwestie Percentage vrijwilligers Uren Conclusie: Potentieel maatschappelijke inzet is vrij stabiel - Verwachten we niet teveel? Actief ingespannen voor lokale kwestie 2. Hoe belangrijk is lokale binding voor maatschappelijke inzet? 1. Lokale binding is cruciaal 2. Lokale binding is onnodig of zelfs onwenselijk - Vooral winst in andere manieren van organiseren (bv. sociaal ondernemerschap, coöperaties) Hoe zijn mensen eigen aan hun dorp gebonden? Functionele binding: 94% wekelijks buiten het dorp 66% horeca vooral elders Sociale binding: 65% meer vrienden buiten dorp 77% kent >20 van voornaam Culturele binding: 59% spreekt dialect 66% kijkt regionale televisie Landschappelijke binding: 51% vindt landschap ‘heel belangrijk’ Weg met het dorpisme en de kerktorenpolitiek! (prof. dr. Gert-Jan Hospers) Ouderen meer gebonden, minder verbonden Lotte Vermeij | Bewonersinzet op het platteland Nieuwkomers meer landschappelijke binding Verband tussen binding en inzet Sociale binding Functionele binding Burenhulp Culturele binding Inzet voor omgeving Landschappelijke binding Verband tussen binding en inzet Sociale binding Inzet voor leefbaarheid Initiatief Verband tussen binding en inzet Inzet voor leefbaarheid Sociale binding Inzet voor leefbaarheid Functionele binding Burenhulp Functionele binding Burenhulp Culturele binding Inzet voor omgeving Culturele binding Inzet voor omgeving Landschappelijke binding Initiatief Verband tussen binding en inzet Sociale binding Initiatief Meer vrijwilligerswerk voor dorpsvereniging Inzet voor leefbaarheid Functionele binding Burenhulp Culturele binding Inzet voor omgeving Landschappelijke binding Landschappelijke binding Initiatief Lotte Vermeij | Bewonersinzet op het platteland Conclusie: Lokale sociale binding belangrijk voor lokale inzet - maar zijn oplossingen in het dorp altijd het beste? Bestaat er ongelijkheid tussen dorpen in maatschappelijke inzet? 1. Veel verwacht van dorpskracht in kwetsbare dorpen 2. Maar daar juist minder sociaal kapitaal - komen ook afzijdige bewoners aan hun trekken? “Want wie heeft, dien zal gegeven worden, en hij zal overvloediglijk hebben; maar wie niet heeft, van dien zal genomen worden, ook dat hij heeft.” (Mattheus 12 vers 13 uit de Statenvertaling) Sociaal kapitaal: opleiding en binding Bron: Josse de Voogd en het Meertens Instituut Verschillen tussen dorpen Stemgedrag Bron: Josse de Voogd Bewoners van mooie dorpen iets vaker actief Dankzij sterkere lokale binding Lotte Vermeij | Bewonersinzet op het platteland Conclusie: Weinig verschillen tussen typen dorpen - Maar mogelijk wel in effectiviteit van inzet - Verschillen kunnen toenemen door demografische ontwikkeling