Van liefdesrelatie tot ex-partnerstalking

STUDIEDAG
WANNEER LIEFDE UITMONDT IN EEN GEVECHT…
DETERMINANTEN, SCREENING & INTERDISCIPLINAIRE AANPAK
Dinsdag 2 juni 2009
Faculteit Rechtsgeleerdheid Zeger van Hee - Tiensestraat 41 - 3000 Leuven
EX-PARTNERS
•
Eerder onderzoek: ex-partners meest significante
subgroep van stalkers
•
•
Voorkomen: 1/2 van alle stalkingsgevallen voorheen
romantische partners
Ernst: groter risico op gewelddadig, persisterend en
recurrent stalkingsgedrag
⇒ Huidig onderzoek
• In steekproeven van gescheiden mensen het
voorkomen beschrijven én verklaren
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
2/16
1/1
TERMINOLOGIE
•
Stalking
•
•
1. Een intentioneel patroon van herhaalde gedragingen 2.
gericht tegen een specifieke persoon, 3. die ongewenst
zijn én 4. resulteren in angst, onrust, stress of irritatie
Ongewenst gedrag
•
Unwanted pursuit behaviors “include activities that constitute
ongoing and unwanted pursuit of a romantic relationship
between individuals who are not currently involved in a
consensual romantic relationship with each other” (LanghinrichsenRohling, Palarea, Cohen, & Rohling, 2000, p. 73)
•
Obsessive relational intrusions: “the repeated and unwanted
pursuit of intimacy through violation of physical and/or symbolic
privacy” (Spitzberg & Cupach, 2007, p. 66)
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
3/16
1/1
TERMINOLOGIE
•
Stalking versus ongewenst gedrag
•
•
Differentiatie op grond van motief en impact
Ondanks conceptuele verschillen, zelfde
intrusieve gedragingen
•
Van mild tot ernstig: bvb. ongewenste cadeaus,
ongewenst telefoneren, informatie verzamelen over
de ex, achtervolgen, bedreigingen uiten, fysiek of
seksueel misbruiken,…
⇒ Huidig onderzoek
•
•
Lijst gedragingen – daderrol
‘Ongewenst gedrag’ – dimensioneel
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
4/16
1/1
BESCHRIJVEND ONDERZOEK
•
Steekproeven
1. Willekeurige steekproef gescheiden mensen (n = 194)
2. Substeekproef (n = 214), deel van representatieve
steekproef scheidende mensen (n = +/- 1800)
•
Prevalentie steekproef 1
•
•
•
64.8% minstens 1 ongewenst gedrag tgo ex
M = 2.34 verschillende gedragingen (SD = 3.12)
Prevalentie steekproef 2
•
•
36% minstens 1 ongewenst gedrag tgo ex
M = 2.44 gedragingen (SD = 6.15)
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
5/16
1/1
Vrienden van ex om informatie vragen over ex
38.3%
Zonder toestemming ex contact opnemen met familie/vrienden van ex
26.6%
Ongewenst telefoongesprek met ex
24.7%
Negatieve info over ex verspreiden
23.8%
Ongewenst persoonlijk gesprek met ex
22.7%
Dreigen negatieve info over ex te verspreiden
12.6%
Ex ongewenste sms’jes sturen of telefoon ophangen
12.0%
Opdagen op plaatsen waar ex zou kunnen zijn
11.5%
Moeite doen om ex ‘onverwacht’ tegen te komen
9.3%
Ex onverwacht thuis bezoeken
8.7%
Vage bedreigingen tegenover ex uiten
8.2%
Ex ongewenste brieven/e-mails/ faxen/cadeaus sturen
6.6%
Ex persoonlijk ongewenste dingen (bvb. geschenken) geven
5.6%
PREVALENTIE STEEKPROEF 1
1/1
Ex achtervolgen
5.5%
Ex opwachten aan huis/school/werk
4.4%
Ex onverwacht bezoeken op school/werk/publieke plaats
2.7%
Voorwerpen van ex stelen
2.2%
Ongewenst gesprek via internet chat box met ex
1.7%
Ex fysieke letsels toebrengen
1.7%
Dreigen om belangrijke persoon of huisdier ex kwaad te doen/te doden
1.6%
Dreigen om ex kwaad te doen/te doden
1.1%
Ex bedreigen met een wapen
1.1%
Eigendom van ex (bvb. huis, auto) schade toebrengen
1.1%
Belangrijke persoon of huisdier ex letsel toebrengen
0.5%
Ex ontvoeren of ongewild vasthouden
0.5%
Ex dwingen tot seksueel contact
0.5%
PREVALENTIE STEEKPROEF 1
1/1
Ex benaderen of verrassen op publieke plaatsen
10.3%
Ex-partner achtervolgen
9.3%
Ongevraagd binnendringen in interacties van ex
8.9%
Ongewenste liefdesboodschappen achterlaten
7.9%
Overdreven uiten van liefde
7.5%
Ex en zijn/haar gedrag controleren
7.5%
Opdringen bij vrienden/familie/collega’s van ex
7.0%
Inbreuk op eigendom of bezittingen van ex
6.5%
Stiekem persoonlijke informatie van ex verzamelen
6.1%
Ex-partner in de gaten houden
5.6%
Ex persoonlijk verbaal bedreigen
5.1%
Ongewenste bedreigende boodschappen achterlaten
5.1%
Ex ongewenst in activiteiten betrekken
5.1%
In persoonlijke bezittingen of eigendom van ex binnendringen
5.1%
PREVALENTIE STEEKPROEF 2
1/1
Dreigen zichzelf pijn te doen
4.7%
Ongewenste geschenken achterlaten
4.7%
Persoonlijke ruimte van ex binnendringen
4.2%
Ex fysiek in bedwang houden
3.7%
Anderen waar ex om geeft bedreigen
3.3%
Ex fysiek pijn doen
2.7%
Bezig houden met gereglementeerde pesterijen
1.9%
Ex fysiek bedreigen
1.9%
Waardevolle bezittingen van ex stelen of schaden
0.9%
Op bedreigende manier op plaatsen opdagen
0.5%
Ex dwingen tot seksueel contact
0.5%
Ex bedreigende voorwerpen sturen
0.0%
Ex ontvoeren of fysiek gevangen houden
0.0%
Leven van ex in gevaar brengen
0.0%
PREVALENTIE STEEKPROEF 2
1/1
VERKLAREND ONDERZOEK
•
Focus op individuele factoren
•
•
•
•
•
Persoonlijkheidskenmerken
Klinisch – Psychiatrisch
Historisch – Forensisch
Demografisch
Echter…ongewenst gedrag vaak in de context
van scheiding en intieme relaties
⇒ Scheidingskenmerken – steekproef 1
⇒ Partnerrelatiekenmerken – steekproef 2
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
10/16
1/1
SCHEIDINGSKENMERKEN
•
Initiatorstatus
•
•
Ik (51%) – ex-partner (37%) – beide (12%)
Reden(en) van de scheiding
•
•
Ontrouw (53.1%)
Relationele redenen (45.7%): incompatibiliteit,
communicatieproblemen, uit elkaar gegroeid, gebrek aan vertrouwen,
ongelukkig in relatie, geen liefde
•
Individuele redenen (35.4%): persoonlijkheidsproblemen,
ziekte, seksuele oriëntatie, persoonlijke groei, gezinstaken niet
vervullen, onrijp/onvolwassen
•
Externe redenen (17.1%): interferentie van anderen,
werkproblemen, financiële problemen
•
Misbruik (17.1%): drank- of drugmisbruik, fysiek of mentaal
misbruik
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
11/16
1/1
SCHEIDINGSKENMERKEN
•
Locus of cause
•
•
Ex-partner – relatie – externe factoren – ik
Psychologische aanpassing aan de scheiding
•
•
Algemeen
• Angst
• Depressie
Specifiek
• Ex-partnerhechting
• Eenzaamheid-negativiteit
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
12/16
1/1
SCHEIDINGSKENMERKEN
INITIATOR EX
OORZAAK EX
ONTROUW
↑ ONGEWENST
GEDRAG
MISBRUIK
ANGST
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
13/16
1/1
RELATIEKENMERKEN
•
Hechtingstheorie: volwassen hechtingsstijl
•
•
•
Hechting bij kinderen: veilig, angstig, vermijdend
Hechting bij volwassenen
• Angstige hechting: angst voor verlating
• Vermijdende hechting: emotionele afstand
⇒ Bepaald reactie op scheiding
Model: specifieke relatiekenmerken
Relatietevredenheid
Kwaliteit relatiealternatieven
Mate van investeringen
⇒ Betrokkenheid
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
14/16
1/1
RELATIEKENMERKEN
ANGSTIGE
HECHTING
VERMIJDENDE
HECHTING (↓)
↑ ONGEWENST
GEDRAG
RELATIETEVREDENHEID
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
15/16
1/1
CONLUSIES EN IMPLICATIES
•
Ongewenst gedrag
•
•
•
Vaak voorkomend, ‘normaal’ gedrag
Onderrapportage - momentopname
Belang van relatie- en scheidingskenmerken?
•
•
•
Aanvulling op individuele risicofactoren
In combinatie met individuele risicofactoren
Vroeg in ontwikkelingstraject = vroegtijdig preventief
werken
•
•
•
Relatiekenmerken: primaire preventie vóór relatiebreuk
Scheidingskenmerken: secundaire preventie tijdens/na
relatiebreuk
Alerte houding en evt. screening
VAN LIEFDESRELATIE TOT EX-PARTNERSTALKING: RELATIE- EN SCHEIDINGSKENMERKEN ALS DETERMINANTEN
OLIVIA DE SMET – Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – UGent
16/16
1/1