De nieuwe AVI-toetsen en AVI-bepalingen Het leren lezen van

De nieuwe AVI-toetsen en AVI-bepalingen
Het leren lezen van kinderen begint met een goede technische leesvaardigheid. Dit is een
essentiële voorwaarde voor begrijpend lezen. Het is belangrijk dat kinderen niet alleen
nauwkeurig, maar ook vlot leren lezen. Met de nieuwe AVI-toetsen volgt u de technische
leesontwikkeling van uw leerlingen op een nieuwe manier. Met dit nieuwe systeem meet u
nauwkeuriger en wint u aan tijd.
Voor wie?
Deze toetsen kunnen ingezet worden in het reguliere onderwijs, in het buitengewoon
onderwijs en in de logopedie.
Hoe werken de nieuwe AVI-toetsen?

Met de toetsen Technisch lezen bepaalt de leerkracht klassikaal van alle leerlingen
hun technisch leesniveau (Stap 1). Uit die toetsen volgt het nieuwe AVI-niveau,
waarop de leerkracht de leesboeken afstemt.

De zwakke lezers en/of de leerlingen waarover twijfels ontstaan, worden verder
getoetst met de Drie-Minuten-Toets en de AVI-leeskaarten. Zo krijgt de leerkracht
meer diagnostische informatie (Stap 2).
Stap 1: Technisch lezen
Hoe pakt u klassikaal toetsen aan?
De toetsen Technisch lezen worden in stilte afgenomen.
Hierdoor kunt u ze klassikaal afnemen. De resultaten op
deze toetsen geven u informatie over de vorderingen van
uw leerlingen. Indien gewenst krijgt u ook een beeld van
de ontwikkeling van de groep als geheel en van het
onderwijs in technisch lezen bij u op school.
Opgelet: de toetsen Technisch lezen van het eerste
leerjaar wijken af van die voor het tweede tot en met
zesde leerjaar. In het eerste leerjaar heten die toetsen dan
ook Leestechniek, vanaf het tweede leerjaar heten ze
Leestempo.
Wanneer neemt u de toetsen af?
De toetsen Technisch lezen kunt u groepsgewijs op elk moment afnemen. De toetsen zijn
wel genormeerd voor twee afnamemomenten per jaar: in de maanden januari/februari (M)
en mei/juni (E).
Om te weten welke toets u het beste op welk moment afneemt, kijkt u dus naar de
aanduiding M of E en naar het getal dat ernaast staat: dit getal verwijst naar de Nederlandse
groepen, en kan door er twee getallen van af te trekken omgezet worden in leerjaren.
In het vierde leerjaar heeft u dus een toets M6, die u halverwege het schooljaar afneemt, en
een toets E6 voor het einde van het schooljaar.
Ook de AVI-niveaus zelf zijn op deze manier ingedeeld: M6 staat dus voor het niveau dat
kinderen gemiddeld in het midden van het vierde leerjaar bereiken.
Hoe neemt u de toets af in het 1ste leerjaar?
Voorbeelden van een opgave uit het boekje M3
Hoe ziet de toets Leestechniek eruit?
Tijdens de afname krijgen de leerlingen een reeks afbeeldingen voorgelegd waarbij zij
telkens een keuze moeten maken uit vijf op elkaar lijkende woorden: het juiste woord (het
grondwoord) en vier daarvan afgeleide woorden.
Deze ‘afleiders’ zijn bestaande woorden die gevormd zijn door typische, technische
leesfouten ten opzichte van het grondwoord aan te brengen.
Een woord als ‘kat’ kan dus ‘dat’ en ‘ka’ als afleiders hebben.
Hoe verloopt de toetsafname?
Na de klassikale afname stelt u van elke leerling de startscore vast. Op basis daarvan beslist u
welke vervolgtoets de leerling zal maken: vervolg 1 is voor leerling met lagere scores, vervolg
2 voor leerlingen met hogere scores. Deze vervolgtoetsen zijn op dezelfde manier
opgebouwd als de starttoets. U neemt ze ook op dezelfde manier af. Door deze
differentiëring kunt u leerlingen meer toetsen op maat en beter aansluiten bij wat zij wel en
niet kunnen.
Hoe lang duurt de afname?
Er is er geen tijdsdruk, maar wel een niet-meegedeelde tijdslimiet van 12 minuten.
Hoe berekent u de toetsscore?
Door de som te maken van de startscore en de vervolgscore, krijgt u de totale toetsscore.
Hoe neemt u de toets af in het 2de tot en met 6de leerjaar?
Hoe ziet de toets Leestempo eruit?
Tijdens de afname krijgen de leerlingen een tekst voorgelegd waarin zij telkens een keuze
moeten maken uit drie op elkaar lijkende woorden: het juiste woord (het grondwoord) en
twee daarvan afgeleide woorden. Deze ‘afleiders’ zijn bestaande woorden die gevormd zijn
door typische, technische leesfouten ten opzichte van het grondwoord aan te brengen.
Een woord als ‘bezwaard’ zou dus ‘bewaard’ en ‘bezwaar’ als afleiders kunnen hebben.
Voorbeeld van een tekst uit het boekje M6
Hoe lost de leerling deze toets op?
Om erachter te komen welk van de drie woorden in de zin past, heeft de leerling genoeg aan
de informatie in de zin zelf. Het gaat dus niet om het begrijpen van een tekst zoals dat
gemeten wordt in een toets Begrijpend lezen, waarbij leerlingen verbanden moeten leggen
over zinsgrenzen heen of waar zij conclusies moeten trekken op basis van informatie uit
verschillende delen van de tekst. De taak die de leerling krijgt, is eerst en vooral een
decodeertaak: uit drie op elkaar lijkende woorden het juiste woord kiezen.
Hoe lang duurt de afname?
De leerlingen krijgen een tijdslimiet van 8 minuten.
Hoe berekent u de toetsscore?
Voor deze toets heeft elke leerling slechts één opgaveboekje nodig; er is geen vervolgtoets.
Door het aantal fouten af te trekken van het totaal aantal opgeloste opdrachten, krijgt u dus
meteen de toetsscore.
Wat als de leerling de opdracht niet goed uitvoert?
Het komt voor dat sommige leerlingen uw instructie bij de toetsafname niet goed opvolgen.
Deze halen dan een ongeldige score (dit wordt in de handleidingen aangeduid als een nietacceptabele score). Deze leerlingen kunt u tot tweemaal toe een Extra-toets geven. Slaagt de
leerlingen ook niet voor deze extra toetsen, dan neemt u hem mee naar het individuele
gedeelte.
Stap 2: DMT en AVI-kaarten
Wat is de bedoeling van DMT en AVI-kaarten?
De nieuwe AVI-kaarten en een vernieuwde versie van de
Drie-Minuten-Toets (DMT) zet u in nadat u met de nieuwe
toetsen Technisch lezen heeft vastgesteld dat voor een of
meer leerlingen in uw groep nadere analyse van hun
technische leesvaardigheid noodzakelijk is.
Doordat de leerlingen bij deze afname hardop lezen, krijgt
u meer diagnostische informatie over hun technische
leesvaardigheid en hun eventuele leesproblemen.
De toetsen kunnen op elk moment van het jaar afgenomen
worden. Ze zijn genormeerd voor de periodes van januari
en juni, en voor het zesde leerjaar (groep 8) enkel in
januari.
Hoe neemt u DMT af?
Bij de DMT ligt de nadruk op de snelheid waarmee leerlingen afzonderlijke woorden kunnen
verklanken. Het pakket bevat drie verschillende leeskaarten:
• op leeskaart 1 staan klankzuivere woorden (type km, mk en mkm);
• op leeskaart 2 staan andere eenlettergrepige woorden;
• op leeskaart 3 staan twee- of meerlettergrepige woorden.
Om te voorkomen dat leerlingen de woorden van iedere kaart onthouden en al op voorhand
kunnen opzeggen, zijn er van elke kaart drie parallelversies.
In totaal bevat het pakket dus negen leeskaarten. Deze leeskaarten zijn inhoudelijk niet
aangepast ten opzichte van het ‘oude’ toetspakket DMT, wel zijn er bij alle kaarten nieuwe
normeringsgegevens verzameld.
Tijdens de afname van een leeskaart leest de leerling gedurende één minuut de woorden
hardop. Tijdens het lezen houdt u op een scoreformulier bij welke woorden de leerling fout
leest. De scores kunt u vastleggen in een leerlingrapport.
Hoe neemt u AVI-kaarten af?
Bij de AVI-kaarten gaat het vooral om de vlotheid waarmee leerlingen teksten kunnen
verklanken. Het pakket bevat 10 leeskaarten: AVI-M3, AVI-E3, AVI-M4, AVI-E4, AVI-M5, AVIE5, AVI-M6, AVI-E6, AVI-M7 en AVI-E7. Van iedere kaart bestaan er twee versies: A en B. Op
de kaarten staan teksten die opklimmen in leesmoeilijkheid. Zowel de teksten als de
normeringsgegevens van de AVI-kaarten zijn volledig vernieuwd.
Tijdens de afname leest de leerling de tekst hardop. U houdt op een scoreformulier bij welke
woorden in de tekst fout gelezen worden en noteert na afloop hoelang de leerling over het
lezen van de kaart gedaan heeft.
Voorbeeld van een tekst uit AVI-kaart E7 A
Hoe analyseert u het leesgedrag?
Verloopt de leesontwikkeling niet naar wens, dan is het verstandig na te gaan hoe de
leerlingen bij het lezen te werk gaan. Op basis van het aantal fouten en de leestijd bepaalt u
of de leerling de kaart op beheersings-, instructie- of frustratieniveau heeft gelezen.
Vervolgens kunt u remediërende oefeningen aanbieden op het hoogst behaalde
instructieniveau.
Voor leerlingen van het eerste leerjaar met hardnekkige leesproblemen, zijn in het pakket
twee aanvullende toetsen opgenomen waarmee u deelvaardigheden voor het lezen in kaart
kunt brengen: de Grafementoets en de Toets voor Auditieve Synthese. Weet u welke
problemen er zijn, dan kunt u een oefenprogramma samenstellen.
Kunt u een AVI-boek kiezen op basis van de toetsuitslag?
De scores van uw leerlingen op de toetsen Technisch lezen en op de AVI-kaarten worden
omgezet in een vaardigheidsscore. Deze vaardigheidsscore ligt aan de basis van de nieuwe
AVI-niveaus. AVI is niet alleen een index voor het niveau van de vaardigheid technisch lezen,
maar ook voor de technische moeilijkheid van teksten (hoeveel technische leesvaardigheid
nodig is om een boek te kunnen lezen). Dit maakt het - in het kader van een individueel
leesadvies - mogelijk om voor een
leerling leesteksten te selecteren met
een moeilijkheidsgraad die is afgestemd
op de technische leesvaardigheid van de
leerling.
Hoe gaat die afstemming op de leerling
in de praktijk in zijn werk? Een
toenemend aantal jeugdboeken wordt
van een AVI-niveau voorzien. De
uitgevers van deze boeken verwerken
deze index, samen met het CLIB-niveau
voor de begripsmatige moeilijkheid, in het beeldmerk dat in hun boeken is afgebeeld.
Vergeet het leesplezier niet!
Het AVI- en CLIB-niveau van een boek is zeker niet het enige waar u bij het kiezen van
boeken op zou moeten letten. Het belangrijkste is dat een kind plezier heeft in het lezen. Het
is daarom goed om te kijken of een boek past bij de belevingswereld van een kind en of het
boek aansluit bij zijn of haar interesses. Een kind kan een bepaald onderwerp zó leuk vinden
dat het een moeilijk boek over dat onderwerp toch uitkiest en met heel veel plezier leest.
Een verschil tussen het AVI- of CLIB-niveau van een leerling en dat van een boek mag dan
ook nooit een reden zijn om te adviseren een boek niet te lezen. Want uiteindelijk staat
plezier in lezen natuurlijk voorop!
Hoe start u met het nieuwe systeem?
Wij raden aan om de nieuwe AVI-toetsen geleidelijk aan in te voeren in uw school. U kunt
beslissen om in het eerste leerjaar met de nieuwe toetsen te starten, waarbij u per
schooljaar uitbreidt met één jaargroep. Op zes jaar tijd werkt dan de hele school met het
nieuwe AVI-systeem. U kunt er ook voor kiezen om de invoering in het eerste én tweede
leerjaar tegelijkertijd te starten, zodat het systeem na vijf jaar volledig is ingevoerd.
Welk materiaal heeft u nodig?
Voor elk leerjaar is er één toetspakket LOVS Technisch Lezen, voor de eerste stap van de
klassikale afname. Als u het toetspakket Technisch lezen bestelt, dan ontvangt u een
leerkrachtmap met een handleiding, opgavenboekjes, registratieformulieren en een
inhoudsverantwoording. De registratieformulieren- leerlingrapport, groepsrapporten,
groepsoverzicht en AVI-overzicht - kunt u kopiëren.
De opgavenboekjes voor de kinderen, die nodig zijn voor alle toetsen Technisch lezen, kunt u
bijbestellen. Deze opgavenboekjes worden aangeboden in sets van 5 dezelfde boekjes. Bij
bestelling is het belangrijk om te kijken voor welk toetsmoment u wilt bestellen (vb. M4 voor
midden tweede leerjaar), en of u een basistoets wilt (geen verdere specifiëring) of een Extratoets (gespecifieerd met Extra 1 of Extra 2). Voor het eerste leerjaar moet u een onderscheid
maken tussen de Start-toets, Vervolg 1 en Vervolg 2 (zie Hoe neemt u de toets af in het 1ste
leerjaar? ).
Voor de individuele fase is voor alle leerjaren slechts 1 map nodig: LOVS DMT en AVI. Het
nieuwe pakket DMT en AVI voor groep 3 t/m 8 bestaat uit een leerkrachtmap met een
handleiding, 20 AVI-kaarten, negen DMT-kaarten, de Grafementoets, de Toets voor
Auditieve Synthese, kopieerbare registratieformulieren en een inhoudsverantwoording.
Waar kunt u bestellen?
Via de telefoon op 03 760 31 00.
Via fax op 03 760 31 09.
Via e-mail op [email protected].
Via de website op www.abimo.net.
Meer informatie?
U kunt alle mappen komen inkijken in onze toonzaal. Deze kunt u elke dag bezoeken tussen
9u en 17u, of na een telefonische afspraak. Het adres is Europark Zuid 9, Sint-Niklaas.
Om het nieuwe AVI- systeem beter te leren kennen en begrijpen richten we speciaal voor
alle gebruikers nascholingen in, zowel individuele nascholingen als teamgerichte
nascholingen op de school zelf.
Inschrijvingen en meer inlichtingen: www.onderwijsservice.be