2 - Bodemkwaliteit en organische stof_hoe sturen - GR
advertisement
ILVO Bodemkwaliteit en organische stof Hoe sturen? Greet Ruysschaert Studiedag Boomkwekerij, Destelbergen 4 februari 2016 ILVO Onderzoek bodembeheer ILVO Rotaties/gewassen Bemesting MAP Bewerking Gewasproductie Chemisch Fysisch OS Biologisch Nutriëntenbenutting Bewerkbaarheid Onkruid/ziektes … N, P ILVO preiresten houtsnippers roggestro aardbeisubstraat Gewasproductie Nutriëntenbenutting Bewerkbaarheid Onkruid/ziektes … ILVO Organische stof Rotaties/gewassen Bemesting Bewerking Chemisch Fysisch OS Biologisch ILVO Organische stof CO2 JRC-ESDAC Mineralisatie Humificiatie Nutriënten Mineralisatie (N,..) Bodem organische stof ILVO Organische stof: hoe sturen? CO2 JRC-ESDAC Mineralisatie Humificiatie Nutriënten Mineralisatie (N,..) Bodem organische stof ILVO Organische stof: hoe sturen? CO2 JRC-ESDAC Mineralisatie Humificiatie Nutriënten Mineralisatie (N,..) Bodem organische stof ILVO BOPACT-veldproef 1. Drijfmesttype Runderdrijfmest vs Varkensdrijfmest 2. Bewerking 3. Compost Ploegen Niet-kerend 0 vs 2 ton C/ha.jaar 2010 & 2014 2011 & 2015 2012 2013 kuilmaïs aardappel zomergerst prei It. raaigras winterrogge gele mosterd ILVO BOPACT-veldproef Drijfmest Bewerking Compost Verhoging %C Varkens Ploegen / 0.01 Runder Ploegen / 0.07 Varkens Ploegen Compost 0.14 Runder Ploegen Compost 0.14 2010-2014 0-30 cm D’Hose et al., 2016 + + + Rotaties/gewassen Bemesting Bewerking MAP Chemisch Fysisch OS 250 -1 Biologisch Geen compost Compost Nitraat-N residu 0-90cm (kg ha ) 200 prei prei 150 na aardappelen 100 na zomergerst prei voor zomergerst voor prei 0 N, P voor maïs 50 * * na prei na maïs prei 19 th Se p 19 20 th M 11 a r2 29 th 01 2 A ug 20 5t 12 h Ju n 28 20 th 13 A ug 15 20 th 13 O c 2n t 20 d D 13 ec 22 nd 201 3 Ja 24 n 2 01 th 4 Fe b 14 20 th M 14 ar 25 th 201 4 Se p 20 14 ILVO BOPACT-veldproef ILVO Proef Product Dosis Duur Verhoging %C C retentie (%) Bemestingsproef (UGent) Drijfmest 3 ton C/ha.j 7 jaar +11% 20% Bemestingsproef (UGent) Stalmest 3 ton C/ha.j 7 jaar +23% 42% Bemestingsproef (UGent) GFT-compost 3 ton C/ha.j 7 jaar +31% 56% Bemestingsproef (UGent) Boerderijcompost lage C:N 3 ton C/ha.j 7 jaar +19% 35% Bemestingsproef (UGent) Boerderijcompost hoge C:N 3 ton C/ha.j 7 jaar +25% 45% Boerderijcompostproef (UGent) Boerderijcompost 1.9 tonC/ha.j 50m³ 6 jaar +17% 29% VEGTILCO Boerderijcompost 1.8 tonC/ha.j 15 ton 3 jaar +5% 34% VEGTILCO Boerderijcompost 5.5 tonC/ha.j 45 ton 3 jaar +11% 26% BOPACT Boerderijcompost 2.1 tonC/ha.j 4 jaar +13% 62% BIOCHAR Compost 10.9 tonC 2 jaar +12% 37% BIOCHAR Biochar 13.6 tonC 2 jaar +33% 78% BIOCHAR Biochar 10.9 tonC 2 jaar +18% 54% BIOCHAR Biochar-compost 10.9 tonC 2 jaar +17% 51% Data ILVO ILVO Organische stof https://www.vlm.be/nl/themas/bedrijfsadvies/ ILVO Organische stof Simulatie met DEMETER-tool (akkerbouw en groenteteelt) https://eloket.vlm.be/Demeter/Account/LogOn ILVO Organische stof Traag proces + grote meetvariabiliteit! => bekijk evolutie op lange termijn! 95% betrouwbaarheidsinterval: %C+/-0,18 Vb. 1%C gemeten => 0,82-1,18! ILVO Organische stof en bodemkwaliteit Data ILVO Boerderijcompost Proef GFT-compost Biochar BOPACT Bemestings/ boerderijcomp.proef (UGent) Bemestingsproef (UGent) BIOCHAR 4 jaar >5 jaar > 5 jaar 2 jaar Koolstofgehalte + + + + Totale N + pH + + + 0 K, Mg, Ca, P + Bodemvocht + Dichtheid/poriën + + + 0 Stabiele aggregaten 0 + Regenwormen + + + 0 Micro-organismen + + + 0 Nematoden 0 Gewasopbrengst 0 Duurtijd + ILVO Organische stof en fosfor (P) 1. Aanvoer van stabiele organische stof die P-arm is Effectieve organische Meststof stof (EOS)* kg /ton Total P2O5 kg/ton C/P ratio runderdrijfmest 30 1,4 23 varkensdrijfmest 20 5,0 6 runderstalmest 80 2,9 28 kippenmest 180 14,1-31,8 6 - 14 Champost 125 11,0 21 GFT-compost 200 7,0 45 groencompost 160 2,8 91 24-34 1,6-2,7 18-25 digestaat * Bron VLACO en LNE ILVO Organische stof en fosfor (P) 1. 2. 3. Aanvoer van stabiele organische stof die P-arm is (hoge C/P) P-bemesting op bedrijfsniveau Uitzonderingsmaatregelen: – 50% P bij gecertificeerde GFT- of groencompost – 50% P bij boerderijcompost of stalmest (alleen P-klasse I of II) ILVO Organische stof en fosfor (P) P-AL Gemakkelijk beschikbare P voorraad 2000 kg P2O5/ha P-beschikbaarheid voor plant en uitspoeling 10 kg P2O5/ha 18 ILVO Organische stof en fosfor (P) 5 Stalmest P-CaCl2 (mg/kg) 4 3 3 types composts 2 oc t 8 14 ju 3 n ju l 6 au g ap r 10 fe b 15 12 30 oct no v 12 se p 1 Doctoraatsonderzoek Thijs Vanden Nest (ILVO-KU Leuven) 19 ILVO Organische stof: hoe sturen? CO2 JRC-ESDAC Mineralisatie Humificiatie Nutriënten Mineralisatie (N,..) Bodem organische stof ILVO Niet-kerende bodembewerking BOPACT-proef (5 jaar) Niet-kerende bodembewerking 0-10cm 10-30cm Koolstofgehalte + 0 Totale N + 0 pH 0 0 K, Mg, Ca, P + 0 Bodemvocht + 0 Dichtheid/poriën 0 0 Stabiele aggregaten + / Regenwormen + Micro-organismen + - Nematoden 0 0 Gewasopbrengst +/- • Voordelen 1. Hoger vochtgehalte Opname planten Irrigatie Neerslag Verdamping bodem Waterbergend vermogen KU Leuven -SOWAP ILVO Niet-kerende bodembewerking Capillaire opstijging Percolatie FAO • Voordelen 1. Hoger vochtgehalte 25 25 20 20 15 15 NKB 0-30 cm Betho-2 Hangar Kortrijkdorp Lange weide Nieuwe stal 10 10 0-10 cm 10-20 cm 20-30 cm 0-10 cm - BOPACT 10-30 cm - BOPACT 5 0 0 5 10 Ploegen 15 KU Leuven -SOWAP ILVO Niet-kerende bodembewerking 20 25 5 BOPACT 0 0 5 10 15 20 25 Ploegen Reubens et al. 2012 – eindrapport BodemBreed • Voordelen 2. Erosiebestrijding KU Leuven -SOWAP 160 140 120 100=ploegen 100 80 Regenvalsimulaties Leuven -SOWAP KU KU Leuven -SOWAP 60 KU Leuven -SOWAP ILVO Niet-kerende bodembewerking 58% 44% 40 20 12% 0 Afstroming water Regenvalexperiment Bodemverlies Opmeten geulen ILVO Niet-kerende bodembewerking • Voordelen 2. Erosiebestrijding Ploegen Niet-kerende bewerking Onmiddellijk effect : Gewasresten + ruwer oppervlak: • Verminderen kracht inslaande regendruppels • Verminderen kracht afstromend water • Betere infiltratie van water Langere termijn effect: opbouw organische stof + bodemleven • Sterkere aggregaten • Meer drainage gangen Bron: European Atlas of Soil Biodiversity • Nadelen Onkruid Ploegen KU Leuven -SOWAP NKB Ploegen Ploegen Niet-kerend ILVO KU Leuven -SOWAP NKB Aantal aardappelplanten/plot Aantal Kamilleplanten/plot BOPACT-proef 2010 - maïs ILVO ILVO Niet-kerende bodembewerking ILVO Niet-kerende bodembewerking Aantal data: 282 48% tussen 95 en 105 KU Leuven -SOWAP KU Leuven -SOWAP • Opbrengsten => NKB is een systeem – leren uit de successen en mislukkingen Reubens et al., 2012. Eindrapport BodemBreed ILVO Niet-kerende bodembewerking KU Leuven -SOWAP • Aandachtspunten kuilmaïs korrelmaïs KU Leuven -SOWAP Directzaai Ondiepe NKB (<15 cm) Diepe NKB (>15 cm) zomergraan suikerbiet wintergraan Meta-data analyse Van den Putte et al. (2010) • Aandachtspunten – Diep genoeg werken om storende lagen te breken (niet diep mengen) – NKB in voldoende droge grond UGent - Prosensols ILVO Niet-kerende bodembewerking UGent - Prosensols UGent - Prosensols KU Leuven -SOWAP UGent - Prosensols KU Leuven -SOWAP – Oogst in natte omstandigheden vermijden UGent - Prosensols ILVO Niet-kerende bodembewerking • Aandachtspunten ILVO Niet-kerende bodembewerking • Aandachtspunten – Combineren met groenbedekkers • Versterkt effect NKB: bodemleven, organische stofopbouw • Effectieve erosiebestrijding – Niet dieper bewerken dan noodzakelijk http://knowsoil.catch-c.eu/KnowSoil/ KU Leuven -SOWAP KU Leuven -SOWAP • Effect van landbouwpraktijk op gewasopbrengst, klimaatmitigatie en/of bodemkwaliteit • Welk doel wil de gebruiker bereiken? + verklaring ILVO ILVO KnowSoil KU Leuven -SOWAP door ILVO KU Leuven -SOWAP 1. Bovenal bemin je grond 2. Daal van je tractor af op tijd en stond 3. Heilig steeds de wet van eten en worden gegeten 4. Organische stof mag je nooit vergeten 5. Betreed je grond enkel wanneer voldoende gedroogd 6. Teveel druk op de bodem wordt niet gedoogd 7. Een regelmatige analyse van je grond is niet overbodig 8. Bemest niet meer dan nodig 9. Bedek de bodem jaarrond met groen 10. Vruchtwisseling, daar is het om te doen ILVO ILVO Tien geboden van de bodem ILVO Greet Ruysschaert Tommy D’Hose Thijs Vanden Nest Koen Willekens Bart Vandecasteele Victoria Nelissen Instituut voor Landbouwen Visserijonderzoek Burg. Van Gansberghelaan 109 9820 Merelbeke – België T + 32 (0)9 272 26 98 F +32 (0)9 272 27 01 [email protected] www.ilvo.vlaanderen.be
