ORGANISCHE STOF in de bodem - Provincie West

ORGANISCHE STOF in de bodem
Sleutel tot bodemvruchtbaarheid
J. Salomez
K. Oorts
Terug in de tijd… (1)
Middeleeuwen:
600 kg graan/ha
afvalbergen
Vlaamse oplossing:
verzamelen van mest
en (groente- en fruit-)afval
in de steden
en afvoer
naar het platteland
Terug in de tijd… (2)
... want de kwaedste en onvrugtbaerste gronden
worden door den onvermoeielyken iver tot zeer
vrugtbaere landen gebragt; ...
(bron: P.J. Van Bavegem, 1788)
Wel hoe, mijnheer!
Is het te begrijpen dat er schrijvers zijn,
die de onbetwistbare weldaad van den mest
in den landbouw naar verdiensten niet
schatten?
(bron: J.L. Van Aelbroeck, 1823)
Terug in de tijd… (3)
Men wist dat organisch materiaal een aantal
‘onbetwistbare weldaden’ vervulde
1843: Rothamsted’s broadbalk experiments
… to monitor long-term changes in soil organic matter…
Functies van organische stof (1)
Functies van organische stof (2)
Donkere kleur van O.S. zorgt voor warmte
↔
vroeger bewerkbaar
vlottere kieming en jeugdgroei
Functies van organische stof (3)
O.S. verbetert de bodemstructuur
• Hoe meer O.S., hoe stabieler de bodem
• Weerstand tegen korstvorming & erosie
Functies van organische stof (4)
O.S. onderhoudt het bodemvoedselweb (1)
Functies van organische stof (5)
O.S. onderhoudt het bodemvoedselweb (2)
Functies van organische stof (6)
O.S. verhoogt de doorlaatbaarheid
(zware bodems) en het waterbergend
vermogen (lichte bodems)
Zandbodem
Functies van organische stof (7)
O.S. zorgt voor een kleinere K-factor (=
erodibiliteit = gevoeligheid van de
bodem voor erosie)
Functies van organische stof (8)
O.S.: bron van plantenvoeding (1)
“ … En men moet dichwils inden hof gaen sien ofte
den hovenier alles vervoordert, want men moet nu
van alles gaen saeijen, en hem doen voeren het
mes dat hem nodich is. … “
(Uit : de monnik-manager : Abt De Loose in zijn abdij t’Ename, dd. 1657)
Functies van organische stof (9)
O.S.: bron van plantenvoeding (2)
Gemiddelde jaarlijkse afbraak: 2,5%
2% O.S.
~115 kg N/ha
3% O.S.
~170 kg N/ha
MAAR….
Beste modellen ~ guesstimations
Functies van organische stof (10)
O.S.: bron van plantenvoeding (3)
Functies van organische stof (11)
O.S. als kationenuitwisselaar
CEC-OS: 100-300 cmol(+)/kg
Minimale CEC bodem: 3-4 cmol(+)/kg
Vb. CEC-OS = 150 cmol(+)/kg
Geen klei
Minimaal 2% O.S.
Functies van organische stof (12)
O.S als buffer tegen pH-schommelingen
OS
CEC
(Na, K, Ca, Mg, H+)
Opbouw en afbraak van O.S. (1)
Opbouw van organische stof
Basis:
Organische materialen (O.M.)
O.M.
(effectieve) organische stof
Grote verschillen tussen O.M.’s
0.6%
(50 jaar)
0.35%
(24 jaar)
Opbouw en afbraak van O.S. (2)
Organische stof continuum
Gemakkelijk
afbreekbaar
Groenbedekker
Compost
Moeilijk
afbreekbaar
Organische
stof
Opbouw en afbraak van O.S. (3)
Effectieve organische stof
(kg C/10 ton vers materiaal)
GFT-compost
Groencompost
Runderstalmest
Vleesvarkensdrijfmest
1320
1100
460
120
(kg C/ha)
Wintertarwe + stro
Korrelmaïs
Snijmaïs
Gele mosterd
Bloemkolen
Prei
1160
990
430
410
320
130
Opbouw en afbraak van O.S. (4)
Klassieke akkerbouwrotatie:
Wintertarwe-Suikerbieten-Wintergerst-Aardappelen
Monocultuur maïs + varkensdrijfmest
Simulaties met KOOLSTOFSIMULATOR
Besluit
"Soil organic matter has, since the dawn of
history, been the key to soil fertility and
productivity"
(Allison, 1973)