tabellen

Theorie
Continu of
discontinu?
1 verloop of
meerdere
verlopen?
1 verloop
Relatieve invloed
van nature of
nurture?
Nature én nurture
Psychoanalyse
Discontinu
(Psychoseksuele en
psychosociale stadia)
(universeel)
(Aangeboren impulsen zijn
geleid en gecontroleerd
tijdens de ervaringen
gedurende de opvoeding.
Vroege ervaringen zijn
indicaties voor latere
ontwikkeling.)
Behaviorisme en sociaal
leren theorie
Continu
Meerdere verlopen
Vooral nurture
(Ontwikkeling betreft een
stijging in geleerd gedrag)
(Bekrachtigde en
gemodelleerde
gedragingen kunnen
variëren van persoon tot
persoon.)
(Ontwikkeling is het
resultaat van
conditioneren en
modelleren. Zowel vroege
als latere ervaringen zijn
belangrijk.)
Piagets cognitieve
ontwikkelingstheorie
Discontinu
1 verloop
Nature én nurture
(Stadia v.d. cognitieve
ontwikkelingstheorie)
(universeel)
(Ontwikkeling doet zich
voor wanneer de
hersenen groeien en
kinderen hun aangeboren
drive oefenen om de
realiteit te ontdekken in
een algemeen
stimulerende omgeving.
Zowel vroege als latere
ervaringen zijn belangrijk.)
Informatieverwerkingstheorie
Continu
1 verloop
Nature én nurture
(Graduele veranderingen
bij kinderen en
volwassenen in perceptie,
aandacht, geheugen en
vaardigheden om
problemen op te lossen)
(De bestudeerde
veranderingen
karakteriseren zowat alle
kinderen en
volwassenen.)
(Kinderen en volwassenen
zijn actieve, zingevende
wezens die hun denken
veranderen naargelang
hun hersenen groeien en
ze geconfronteerd worden
met nieuwe omgevingsvereisten. Zowel vroege
als latere ervaringen zijn
belangrijk.)
Ethologie en
evolutionaire
ontwikkelingspsychologie
Continu én
discontinu
1 verloop
Nature én nurture
(Adaptieve gedragingen
en sensitieve perioden
komen voor bij alle leden
van een soort.)
(Evolutie en erfelijkheid
beïnvloeden gedrag. Leren
verleent het grotere
flexibiliteit en
aanpassingsvermogen.
Sensitieve periodes,
vroege ervaringen
bepalen latere
ontwikkeling.)
Vygotsky’s socioculturele
theorie
Continu én
discontinu
Meerdere verlopen
Nature én nurture
(Sociaal-gerichte
veranderingen in
gedachten en gedrag
variëren van cultuur tot
cultuur.)
(Erfelijkheid, hersengroei
en dialogen met
deskundigere leden van
de maatschappij dragen
gezamenlijk bij aan
ontwikkeling. Zowel
vroege als latere
ervaringen zijn belangrijk.)
(Kinderen en
volwassenen ontwikkelen
gradueel verscheidene
adaptieve gedragingen. Er
zijn sensitieve periodes
waarin kwalitatief
distinctieve capaciteiten
opeens opduiken.)
(Taalontwikkeling en
opleiding leiden tot
veranderingen in stadia.
Dialogen met
deskundigere leden van
de maatschappij leiden
ook tot continue
veranderingen die
variëren van cultuur tot
cultuur.)
Ecologische systeem
theorie (Bronfenbrenner)
/
Levensloopperspectief
Continu én
discontinu
(Er zijn continue vooruiten achteruitgangen. Er
zijn opkomsten van
nieuwe vaardigheden in
stadia.)
Methode
- Naturalistische
observatie
- Gestructureerde
observatie
- Klinisch interview
- Gestructureerd
interview,
Meerdere verlopen
Nature én nurture
(Biologisch beïnvloede
disposities gaan op
meerdere levels samen
met omgevingsinvloeden
om te resulteren in
ontwikkeling op unieke
manieren.)
(De persoonlijke
kenmerken en de reacties
van anderen hebben een
invloed op elkaar op
bidirectionele wijze. Zowel
vroege als latere
ervaringen zijn belangrijk.)
Meerdere verlopen
Nature én nurture
(Ontwikkeling is
beïnvloed door meerder,
interagerende
biologische,
psychologische en
sociale krachten. Hiervan
variëren velen van
persoon tot persoon,
waardoor diverse wegen
van verandering
ontstaan.)
(Ontwikkeling is
multidimensioneel,
beïnvloed door
erfelijkheid en
omgevingsfactoren, met
de nadruk op plasticiteit
over alle leeftijden heen.
Zowel vroege als latere
ervaringen zijn belangrijk.)
Omschrijving
Sterktes
Systematische observatie
Observatie van gedrag Stelt het alledaagse
in natuurlijke
leven van de deelnemer
contexten
voor.
Observatie van gedrag
in een laboratorium,
waar de condities
gelijk zijn voor alle
deelnemers
Geeft iedere deelnemer
dezelfde mogelijkheid
om het betreffende
gedrag te vertonen.
Zelfrapportering
Flexibele
Besluit zo goed als
interviewprocedure
mogelijk de manier
waarin de onderzoeker waarop deelnemers
een compleet verslag
denken in het dagelijkse
van de deelnemers
leven. Enorme breedte
gedachten verwerft
en diepte aan informatie
kan verworven worden
op korte tijd.
Zelf-rapporteringsinstrumenten waarin
elke deelnemer
Permitteert
vergelijkingen tussen de
antwoorden van de
Beperkingen
Mist controle over
de condities
waaronder de
deelnemers
geobserveerd
worden
Brengt mogelijks
geen observaties op
die gedragingen van
de deelnemers in
het alledaagse
leven typeren.
- Resulteert
mogelijks niet
in accurate
rapportering
van informatie.
- De flexibele
procedure
maakt
vergelijkingen
tussen
antwoorden van
individuen
moeilijk.
- Brengt niet
dezelfde
diepte van
questionnaires en
testen
dezelfde vragen krijgt
op dezelfde manier
deelnemers en een
efficiënte data collectie.
Onderzoekers kunnen
antwoordalternatieven
aanbrengen waaraan
deelnemers misschien
niet dachten bij een
open interview.
Klinische of ‘case study’ methode
Het volledige plaatje
Verschaft rijke,
van de individuele
omschrijvende inzichten
psychologische
in factoren die
werking van een
ontwikkeling
persoon, verkregen
beïnvloeden.
door een combinatie
van interviews,
observaties en
testscores
Ethnografie
Observatie van een
Verschaft een
cultuur of distinctieve
completere omschrijving
sociale groep door
dan afgeleid kan worden
uitgebreide field notes uit één enkel(e)
te maken, waarmee de observationeel bezoek,
onderzoeker de unieke interview of
culturele waarden en
questionnaire.
sociale processen
tracht vast te leggen
informatie op
als bij een klinisch
interview.
- Antwoorden zijn
nog
steeds onderhevig
aan
inaccurate
rapportering.
- Is mogelijks
afwijkend
zijn door de
theoretische
voorkeuren van de
onderzoeker.
- De bevindingen
kunnen
op niemand
anders dan
de deelnemers
worden
toegepast.
- Is mogelijks
afwijkend
door de waarden
en
theoretische
voorkeuren
van de
onderzoeker.
- De bevindingen
kunnen
niet toegepast
worden
op individuen en
settings
die anders zijn dan
bestudeerd.