2005/089 - GO! Pro

SECUNDAIR ONDERWIJS
Onderwijsvorm:
TSO
Graad:
derde graad
Jaar:
eerste en tweede leerjaar
Studiegebied:
Handel
Optie(s)
Boekhouden-informatica
Handel
Secretariaat-talen
Vak(ken):
AV Economie
Vakkencode:
WW-s
Leerplannummer:
2005/089
0/2 lt/w
(Vervangt 2004/299)
Nummer inspectie:
2004 / 265 // 1 / J / SG / 2h / III / / D/
(Vervangt 2004 / 265 // 1 / J / SG / 1 / III / / V/06)
TSO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
1
INHOUD
Visie ..........................................................................................................................................................2
Beginsituatie .............................................................................................................................................3
Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4
Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................6
Algemene economie.......................................................................................................................6
Pedagogisch-didactische wenken en timing ............................................................................................9
Algemene economie.......................................................................................................................9
ICT............................................................................................................................................... 10
Voet ............................................................................................................................................. 11
Begeleid zelfgestuurd leren......................................................................................................... 12
Minimale materiële vereisten................................................................................................................. 14
Evaluatie ................................................................................................................................................ 15
Bibliografie ............................................................................................................................................. 16
TSO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
2
VISIE
De lessen Economie laten de leerlingen toe na te denken over actuele sociaal-economische
verschijnselen. Zij moeten ertoe komen, de maatschappij waarin wij leven te begrijpen en te
waarderen. Cijfers en gegevens zijn er genoeg, maar de betekenis ervan blijft al te dikwijls
onbegrijpelijk en ontoegankelijk. Het vak Economie moet de samenhang duidelijk maken tussen het
beschikbare cijfer- en feitenmateriaal in dagbladen, tijdschriften en het internet en de theoretische
benadering in boeken en cursussen. Het economisch gebeuren en de informatie zal er transparanter
door worden.
De economische wetenschappen kunnen een aanzienlijke bijdrage leveren tot het streven naar
persoonlijkheidsontplooiing en een maatschappelijk engagement.
TSO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
3
BEGINSITUATIE
De leerlingen komen uit het 1e leerjaar van de 3e graad en hebben reeds een ruime kennis over
economische, sociale en fiscale materie. Een aantal leerlingen zal trouwens reeds in de 2e graad een
initiatie gekregen hebben in economie (ASO Economie en TSO Handel-Talen) en meestal ook in
bedrijfseconomie (TSO Handel). Voor leerlingen die in de 2e graad een andere studierichting volgden,
is er nochtans geen probleem. Hier en daar kan de leraar eventueel passend remediëren.
TSO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
4
ALGEMENE DOELSTELLINGEN
Met de leerlingen wordt gestreefd naar het bereiken van volgende attituden/vaardigheden in
aansluiting op het Pedagogisch Project van het GO:
FUNCTONELE INFORMATIEVERWERVING
•
al dan niet onder begeleiding relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare
concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken;
•
informatie uit uiteenlopende voor hen bestemd tekstmateriaal en voor hen bestaande
formulieren begrijpen en gebruiken.
ORGANISATIEBEKWAAMHEID
•
individuele opdrachten van beperkte omvang uitvoeren en evalueren;
•
bij groepsopdrachten:
overleggen en actief deelnemen; instructies uitvoeren; reflecteren;
•
omgaan met formele en informele afspraken, regels en procedures;
•
hulp inroepen.
ACCURATESSE
•
in staat zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig uitvoeren, voltooien en
afwerken volgens de vooropgestelde eisen;
•
in staat zijn om eenvoudige fouten op te sporen en te herstellen;
•
aandacht besteden aan de oorzaak van de fout;
•
eventuele voorstellen tot aanpassing kunnen formuleren om die fouten in de toekomst te
vermijden.
RECEPTIEVE TAALVAARDIGHEID IN HET NEDERLANDS
•
in staat zijn om als luisteraar en/ of lezer op adequate wijze een gesproken, geschreven of
audiovisuele boodschap te ontvangen en te verwerken;
•
de instructies begrijpen en opvolgen.
FUNCTIONELE TAALVAARDIGHEID
•
informatief luisteren en lezen;
•
hanteren van gepaste taal en omgangsvormen.
KRITISCHE INGESTELDHEID
•
in staat zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een
feit, de haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren, alvorens een stelling in te
nemen.
KWALITEITSBEWUSTZIJN
•
in staat zijn om in te schatten aan welke vereisten een product of dienst moet voldoen en in
staat zijn om aan die vereisten tegemoet te komen;
•
de nodige inspanningen willen opbrengen om de vereiste kwaliteitsnormen te bereiken.
RESULTAATGERICHTHEID
•
in staat zijn binnen een bepaalde tijd een vooropgesteld resultaat te bereiken.
TSO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
CREATIVITEIT
•
in staat zijn om persoonlijke ideeën en oplossingen te bedenken.
ZIN VOOR SAMENWERKING
•
in staat zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken;
•
bereid zijn om het werk te bespreken.
LEERBEKWAAMHEID
•
via geëigende leerprocessen, zijn competenties te verbreden en te verdiepen;
•
de nieuwe ontwikkelingen volgen en bijhouden;
•
het belang inzien van levenslang leren.
DOORZETTINGSVERMOGEN
•
in staat zijn om, ondanks moeilijkheden doelgericht te blijven werken;
•
in staat zijn een standpunt in te nemen of tot een handeling over te gaan, en er ook de
verantwoordelijkheid voor opnemen.
5
TSO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
6
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
ALGEMENE ECONOMIE
1ste jaar: 0 lestijden/week, 2de jaar: 2 lestijden/week
DECR. NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
1
Deel I: Inleiding en economische modellen
1 Situering van het vak
2
•
de taak van de economische wetenschap omschrijven;
1.1
Definitie economie
•
het verschil tussen welvaart en welzijn aantonen;
1.2
Welvaart en welzijn
•
micro- en macro-economie onderscheiden.
1.3
Onderscheid micro- en macro-economie
2
De economische kringloop en de nationale rekeningen
per economische agent (gezinnen, bedrijven, overheid en
buitenland):
Per economische agent (gezinnen, bedrijven, overheid en
buitenland):
•
de economische kringloop construeren en bespreken;
•
macro-economische grootheden en (deel)evenwichten
verklaren, situeren en evalueren;
•
Kringloop
•
Macro-economische grootheden - Evenwicht
•
de berekeningswijze van het nationaal product, het nationaal
inkomen, de nationale bestedingen toelichten.
•
Nationaal product – nationaal inkomen
3
Deel II: Marktwerking
3
Consumentengedrag
•
aan de hand van voorbeelden de begrippen nut, preferentie en
indifferentie verklaren;
3.1
Nut, preferentie en indifferentie
•
met cijfervoorbeelden de preferentieschaal van de consument
en een indifferentiecurvenveld grafisch voorstellen;
3.2
Preferentieschaal van de consument en indifferentiecurven
3.3
Budgetlijn
•
aan de hand van een cijfervoorbeeld de grafische afbeelding
van de budgetlijn tekenen;
TSO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
DECR. NR.
7
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
•
de optimale goederencombinatie van de consument berekenen
en verantwoorden;
3.4
Optimale goederencombinatie
•
de gevolgen van een prijsverandering en een
inkomensverandering afbeelden en toelichten;
3.5
Gevolgen van prijs- en inkomensveranderingen
•
grafisch komen tot de afbeelding van de individuele en de
collectieve vraagcurve.
3.6
Individuele en collectieve vraag
4
Producentengedrag
4.1
Wet van de toe- en afnemende meeropbrengsten
4.2
Het kostenverloop
4
•
aan de hand van een cijfervoorbeeld de wet van de toe- en
afnemende meeropbrengsten grafisch uitbeelden en verklaren;
•
uit de voorgaande wet, door omkering, de totale kostenfunctie
afleiden, de gemiddelde en de marginale kosten berekenen, de
kostensoorten grafisch afbeelden en bespreken;
Totale kosten
Gemiddelde kosten
Marginale kosten
•
de totale opbrengsten, de gemiddelde opbrengsten en de
marginale opbrengsten berekenen, grafisch afbeelden en
bespreken;
4.3
Het opbrengstenverloop
Totale opbrengsten
Gemiddelde opbrengsten
Marginale opbrengsten
•
de optimale productiegrootte van de producent afleiden en
verantwoorden;
4.4
Evenwicht op korte termijn – optimale productiegrootte
•
de individuele en collectieve aanbodcurve grafisch afleiden en
bespreken.
4.5
Individueel en collectief aanbod
5
Prijsvorming
5
•
de prijsvorming bij volkomen concurrentie, monopolie en
oligopolie toelichten;
5.1
Prijsvorming bij volkomen concurrentie, bij monopolie, bij
oligopolie
•
de concentratievormen opsommen, hun evolutie schetsen en
hun gevolgen evalueren.
5.2
Concentratie: vormen, evolutie, gevolgen
TSO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
DECR. NR.
8
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen
6
Deel III: Marktregulering
•
de techniek van de geldschepping en geldvernietiging
verduidelijken;
•
de rol van de ECB en de NBB op een eenvoudige wijze
illustreren; t.o.v. gerelateerde rentevoeten de basisrentevoet
situeren en het belang van deze besisrentevoet toelichten;
•
6
Het monetair beleid
6.1
Geldschepping en geldvernietiging
6.2
De rol van de ECB en de NBB - basisrentevoet (belang
6.3
Inflatie/deflatie
Oorzaken
het inflatie- en deflatieverschijnsel verklaren; oorzaken,
gevolgen en bestrijdingsmiddelen bespreken.
Gevolgen
Bestrijdingsmiddelen
7
•
de begrippen economische bewegingen en conjunctuur
omschrijven;
•
het begrip economische groei omschrijven;
•
enkele conjunctuurindicatoren kritisch beoordelen en
vergelijken.
7
Groei en conjunctuur
7.1
Economische bewegingen - conjunctuur
7.2
Groei:
7.2.1 Begrip
7.2.2 Indicatoren
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING
ALGEMENE ECONOMIE
NR.
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN
1
In de tweede graad werden een hele reeks begrippen aangebracht. In de derde graad
ligt de nadruk eerder op het inzicht in die begrippen en het kunnen verbanden leggen
tussen deze begrippen.
2
De leerlingen hebben in het eerste jaar van de derde graad geen algemene economie
gehad. Het is daarom aangeraden elk onderwerp te beginnen met een herhaling van de
geziene begrippen uit de tweede graad, met bijzondere aandacht voor de leerlingen die
de tweede graad niet in een economische richting gevolgd hebben.
3
De leerplannen worden gemaakt voor 23 tot 25 lesweken per jaar. Mocht er meer
beschikbare tijd zijn dan wordt deze uiteraard nuttig besteed aan bijvoorbeeld
zelfstandige leeropdrachten.
4
Het is aan te bevelende leerstof te benaderen vanuit een actualiteitsvisie. De begrippen
én de verbanden worden regelmatig besproken in de media. Er is bijgevolg materiaal
genoeg voorhanden dat kan bijeengezocht worden door de leerkracht of de leerlingen.
De theorie kan opgebouwd worden vanuit de actualiteit of kan geïllustreerd worden aan
de hand van actuele onderwerpen.
5
De leerstof wordt best opgebouwd vanuit het concrete naar het abstracte, met oog voor
voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen.
Bij de didactische aanpak is het aangewezen een variatie aan werkvormen aan te
bieden in functie van de leerinhoud en de doelstellingen. Daartoe rekenen we het
onderwijsleergesprek, het groepswerk en de opdracht op basis van tekst,
cijfermateriaal, grafieken ... Deze werkvormen bevatten de principes van
leerlingenmotivatie, aanschouwelijkheid en actieve participatie aan het lesgebeuren.
6
7
Gezien de snelle ontwikkelingen in de elektronische mediawereld wordt verondersteld
dat de leerkracht de interesse voor het leervak bevordert via de zelfwerkzaamheid van
de leerlingen (opzoeken van actuele gegevens en uitwerken van opdrachten via
internet).
8
We wijzen er op dat de vermelde doelstellingen minimumdoelstellingen zijn. De
leerkracht kan naar eigen inzicht, bepaalde onderdelen grondiger behandelen of
uitbreiden, eventueel via onderzoeksopdrachten.
9
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
10
ICT
1
Wat?
Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software,
simulatoren, etc. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet
meegenomen.
2
Waarom?
De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven.
Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT.
Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren.
Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT
ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die
competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers
meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken,
het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie ...
In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van
bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het
nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie
van ICT kunnen leerlingen immers:
−
het leerproces zelf in eigen handen nemen;
−
zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;
−
op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).
3
Hoe te realiseren?
In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen adequaat of onder begeleiding elektronische
informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen
“spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en
-kanalen met het oog op de te bereiken doelen.
Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces.
Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen,
simulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo ...
Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling
komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”.
Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote
aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren
omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een
must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon,
organisatie ...), de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode
toevoegen. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te
beoordelen.
De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge
presentatie. Het programma “Powerpoint” kan hier ondersteunend werken.
Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, chatten, nieuwsgroepen,
discussiefora ... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie
mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT zo de mogelijkheid biedt om niet alleen interscolaire
projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van
cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen ...) en leraren onderling (uitwisseling
lesmateriaal) te bevorderen.
Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige
feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie).
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
11
VOET
1
Wat?
Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die -in tegenstelling tot de
vakgebonden eindtermen - niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of
onderwijsprojecten worden nagestreefd.
De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale
vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming
en technisch-technologische vorming (alleen voor ASO).
De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij
de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).
2
Waarom?
Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een
accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het
aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen
sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.
VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en
behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een
belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit
opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken.
De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan
belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele
maatschappelijke vragen.
3
Hoe te realiseren?
Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op
verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen
vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door
thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig
werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten,
uitstappen).
Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te
streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven,
in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van
organisaties en educatieve instellingen.
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
12
BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN
1
Wat?
Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het
einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan
nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen,
leeractiviteiten en zelfbeoordeling.
Dit houdt onder meer in dat:
−
de opdrachten meer open worden;
−
er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;
−
de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden;
−
de leerlingen zelf leren plannen;
−
er feedback is op proces en product;
−
er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.
De leraar is ook coach, begeleider.
De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.
2
Waarom?
Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m.
−
leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren
maken;
−
leerlingen voorbereiden op levenslang leren;
−
het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te
kunnen toepassen.
Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren,
zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk.
Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het
leerproces in welke vorm dan ook.
Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten
als:
−
keuzebekwaamheid;
−
regulering van het leerproces;
−
attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.
In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.
3
Hoe te realiseren?
Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen:
−
de leraar als coach, begeleider;
−
de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn “leer”kracht;
−
de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.
De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in
de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is
“klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige
manier laat
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
−
−
−
−
−
−
−
−
doelen voorop stellen
strategieën kiezen en ontwikkelen
oplossingen voorstellen en uitwerken
stappenplannen of tijdsplannen uitzetten
resultaten bespreken en beoordelen;
reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen
verantwoorde conclusies trekken
keuzes maken en die verantwoorden
is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.
13
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
14
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1
Een uitgerust leslokaal met bord, prikbord of magnetisch bord, kast (voor en met documentatie en
tijdschriften, documenten, naslagwerken en boeken) en overheadprojector. Het lokaal wordt zodanig
"aangekleed" dat het geheel het uitzicht heeft van een "economische leeromgeving". Daarnaast is er een
leerboek, werkschrift of cursus. De leerlingen beschikken over een leerboek en/of werkboek of cursus en
leggen een documentatiemap aan voor aanvullende informatie en voor de opdrachten. Er wordt gestreefd
naar de aanwezigheid van computermateriaal in het vaklokaal. De leerlingen hebben alleszins toegang
tot een informaticalokaal met internetaansluiting.
1
-
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:
Codex
ARAB
AREI
Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:
-
de uitrusting en inrichting van de lokalen;
de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat:
-
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn;
alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen;
de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;
de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
15
EVALUATIE
Opmerking
De school kan best een eigen evaluatiebeleid uitwerken.
Algemeen
De leraar kan regelmatig mondeling toetsen als controle en herhalingselement of als aanknoping bij de
nieuwe les. Ook open-boek-opdrachten zijn mogelijk. Het staat de leraar vrij om klastaken te geven,
terwijl huistaken de vorm kunnen aannemen van opzoekingswerk of het verder afwerken van
toepassingen of opdrachten. Het taxonomisch niveau in de evaluatie dient uitdrukkelijk bewaakt te
worden. Bij het toetsen vertrekt de leraar steeds vanuit de leerplandoelstellingen.
De zelfstandige opdracht dient zowel proces- als productgericht te worden geëvalueerd.
De tekorten inzake kennis, inzicht en vaardigheden t.a.v. bepaalde leerplandoelstellingen dienen
gedurende het schooljaar deskundig te worden geremedieerd.
Het staat de school vrij om te kiezen voor andere vormen van evaluatie, zoals permanente evaluatie.
In aansluiting op het Pedagogisch Project van het Gemeenschapsonderwijs wordt van de leerlingen
verwacht dat zij de vermelde attitudes ontwikkelen en/of nastreven.
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
16
BIBLIOGRAFIE
De onderstaande titels zijn slechts als voorbeeld genoemd. Talrijke andere boeken zijn beschikbaar bij de
uitgevers. een aantal boeken is enkel bedoeld voor de leraar. Wie op de hoogte wil zijn van de nieuwste
uitgaven kan best de website van een uitgeverij raadplegen.
Boeken
De Smet, R., De Rous, R., Kellens, M., Lavric, A., Mulkens, S., Strickaert, K., Waterschoot, D.,
Christiaen, H. (red.), Economie vandaag, Bedrijfsbeleid en recht I en II, De Sikkel (+ handleiding)
Geuens, P. en Van den Broeck, N.,
Optimum 2.1, Oostmalle, Uitgeverij De Boeck
Optimum 2.2, Oostmalle, Uitgeverij De Boeck
De Cnuydt, I., en De Velder, S., Economie vandaag, Gent, Academia Press
Rombouts, G., Algemene economie - Krachtlijnen en relaties, Uitgeverij De Boeck
Centrum voor Informatie in Assuranties (CIA), de Meeûsplantsoen 29, 1040 Brussel
Kroniek voor het Economisch onderwijs, Standaarduitgeverij, Belgiëlei 147a, 2018 Antwerpen
Lenaert, H., Economische Zaken, , Van In, Lier
Van Rompay, M. e.a., Consumenten en producentengedrag, Standaarduitgeverij, Antwerpen (De Boeck)
ROMBOUTS, G., VERBERCKT, F., “Didactiek van de handels- en economische wetenschappen”,
Uitgeverij De Boeck, 1996.
Tijdschriften en kranten
Macro-Micro, Tijdschrift van de vereniging voor leraren in de economische wetenschappen
ZO Magazine – Het KMO-tijdschrift van de Unie van Zelfstandige Ondernemers
Distributie vandaag – Belgisch Comité voor de Distributie
Tijdschriften van vakverenigingen, mutualiteiten en middenstand
Economische didactiek, IDEA/UFSIA, Antwerpen + Didacta, EHSAL, Brussel smelten samen en worden
vervangen door het tijdschrift ECONict
Info Economie Onderwijs, Gent, RUG
Test Aankoop - Budget en Recht
Trefpunt Economie, Ministerie van Economische Zaken
De tijdschriften Knack, Trends, e.a.
De kranten De Tijd, De Standaard, De Morgen, Het Laatste Nieuws, Het Volk, Het Nieuwsblad, e.a
Jaaroverzicht, De Tijd
Ander didactisch materiaal
Statistische publicaties NIS en Nationale Bank van België, Berlaimontlaan 14, 1000 Brussel
Het stond in de tijd, De Tijd
Bedrijfsbezoeken:
Select Visit: Grasslei 7 Gent
Telefoon : 070/222233
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
17
Websites (exemplarisch)
http://mineco.fgov.be/redir.asp?loc=/enterprises/vademecum/home_nl.htm Ministerie van Economische
Zaken – Vademecum voor de beginnende ondernemer
www.rago.be Gemeenschapsonderwijs
www.vlew.be Vereniging van Leraren in de Economische Wetenschappen
www.destandaard.be De Standaard (krant)
www.hbvl.be Het Belang van Limburg (krant)
www.hln.be Het Laatste Nieuws (krant)
www.gva.be Gazet van Antwerpen (krant)
www.demorgen.be De Morgen (krant)
www.hetvolk.be Het Volk (krant)
www.nieuwsblad.be Het Nieuwsblad (krant)
www.detijd.be De Tijd (krant)
www.knack.be Knack (tijdschrift)
www.trends.be Trends (tijdschrift)
www.vecon.nl Nederlandse vereniging voor leraren in de economische wetenschappen
www.vev.be Vlaams Economisch verbond
www.startersservice.be/ Unizo
www.taxup.com/belgie_recht Webgids voor accountancy en fiscaliteit
www.uitgeverijdeboeck.be Uitgeverij De Boeck (= Standaard Wetenschappelijke uitgeverij + De Sikkel)
www.woltersplantyn.be Uitgeverij Wolters Plantyn
www.novum.be Educatieve uitgeverij Novum
www.kluwer.nl Uitgeverij Kluwer
www.denarend.be Uitgeverij Den Arend
www.vdab.be VDAB
www.kbc.be KBC
www.fortisbank.be Fortis Bank en Verzekeringen
www.dexia.be Dexia
www.axa.be AXA Bank & Verzekeringen
www.abb-bvb.be/gen/nl Belgische Vereniging van Banken
www.batimonde.be/particulier/adres_vl.htm Nuttige adressen
www.bvvo.be Beroepsvereniging der Verzekeringsondernemingen
www.digischool.nl/ec/eclok.htm Economielokaal van de digitale school
www.gemeenschapsonderwijs.be/subpage_startpagina/bibliotheek/Url/index.htm Internetverwijzingen (op
website van het Gemeenschapsonderwijs)
www.unizo.be UNIZO – Unie van Zelfstandige Ondernemers
www.digitheek.f2s.com/index.htm De digitheek – Links voor leraren en leerlingen
www.bin.be Belgisch Instituut voor Normalisatie (BIN)
www.cbd-bcd.be Belgisch comité voor de Distributie
http://212.190.77.115/cgi/welcome.pl Het Belgisch Staatsblad
www.touring.be/corporate/history1895/club4-nl.stm Touring Club
ASO – 3e graad - Boekhouden-Informatica - Handel - Secretariaat-Talen
AV Economie (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)
18
http://www2.vereenvoudiging.fgov.be/inventaire/nl/pouvoirs.asp Inventaris van de officiële Belgische sites
www.ping.be/~tori0060/Toerisme_Verkeer.htm Toerisme
www.tib.be Dienst voor Toerisme en informatie van Brussel
www.toervl.be Toerisme Vlaanderen
www.belgie-toerisme.net Office de Promotion du Tourisme Wallonie-Bruxelles
http://schoolweb.argo.be/cvo/brussel/links.htm Links naar interessante websites
http://leerkrachten.start.be Links voor economie, informatica, didactiek, diverse vakken
http://www.vacature.com/scripts/Actueel/sel-article.asp?startpos=1 Krantenarchief
http://www.vecon.nl Nederlandse vereniging voor leraren in de economische wetenschappen
http://www.digischool.nl/ec/eclok.htm Economielokaal van de digitale school
http://www.dedigitheek.be De digitheek – Links voor leraren en leerlingen
http://www.docentenplein.nl/Econ.htm Economie en overheid - lessen en cursussen
http://klascement.be/ Lessen en cursussen - Eigentijds onderwijs voor en door lkr en lln
http://www.pienternet.be/ Lessen
http://internationaal.kennisnet.nl/vo/Scholieren/lesmaterialen.htm Lesmateriaal
http://www.managementsupport.nl/default.asp
http://www.kmobizz.be/ Info voor KMO
http://www.test-aankoop.be Tijdschrift verbruikersunie
http://www.stichtingmarketing.be/nl/home Stichting marketing
http://www.taxup.com/belgie_recht Webgids voor accountancy en fiscaliteit
http://www.pouseele.be Audit en accountancy, boekhouding en fiscaliteit
http://www.onprvp.fgov.be/onprvp/NL/Themes_NL/menu_NL.htm Rijksdienst voor pensioenen
http://www.svmb.be Sociaal zekerheidsfonds voor de zelfstandige ondernemer
http://www.advocaat.be/
http://www.just.fgov.be/index_nl.htm (zie Federale overheidsdienst Justitie)
http://www.notaris-moyson.be/ Juridische sites
http://www.gerechtsdeurwaarders.be/nl/
http://home2.pi.be/ebeaucou/rechtspraak/rechtspraak1.htm
http://www.dvo.be/index.asp De Vlaamse ondernemer
http://www.europages.com/nl De Europese bedrijvengids
http://www.lvz.be/diensten/gids.htm Gids voor beginnende zelfstandigen
http://www.kmoloket.be/kmoloket/default.asp KMO-loket van VIZO