Document

Mantelzorg:
zwakke schakel of ijzersterke
verbinding in de zorgketen?
Harry Finkenflügel
22 september 2005
Hoe gaat het met U?
 Mantelzorger
 Zorgvrager
 Ondersteuners van mantelzorgers
 Beleidsmakers
 Zorgverleners
Zorg
 Zorg dient gericht te zijn op:
• vergroten zelfredzaamheid
• vergroten zelfstandigheid
• herstel autonomie
Er is altijd een afhankelijkheidsrelatie !
Bij zorg aan (en rondom) mensen met een chronische aandoening:
• Opnieuw vormgeven (afhankelijkheids)relatie
• ‘Empowerment’
Organisatie van zorg: drie domeinen
MICRO
familie
cliënt
Sociale steunstructuren
Samenhang in
wonen, welzijn en zorg op
lokaal niveau
Wonen
Welzijn
INTEGRALE ZORG
Thuiszorg
Zorg
(huisarts,
consult.b.
Dagopvang,
behandeling
Extramuralisering
van zorg
Continuïteit van zorg
Ziekenhuis
Vervangend
wonen
(tijdelijk)
Kleinschalige
woonvormen
Verzorgings
huis
Verplaatst wonen / verplaatste zorg
Verpleeghuis
Transferunits
Revalidatie
centrum
Domein van de mantelzorger ?
MICRO
familie
cliënt
Sociale steunstructuren
Samenhang in
wonen, welzijn en zorg op
lokaal niveau
Wonen
Welzijn
INTEGRALE ZORG
Thuiszorg
Zorg
(huisarts,
consult.b.
Dagopvang,
behandeling
Extramuralisering
van zorg
Continuïteit van zorg
Ziekenhuis
Vervangend
wonen
(tijdelijk)
Kleinschalige
woonvormen
Verzorgings
huis
Verplaatst wonen / verplaatste zorg
Verpleeghuis
Transferunits
Revalidatie
centrum
Veranderingen in de zorg (1)
MICRO
familie
Sociale steunstructuren
Ziekenhuizen
cliënt
Samenhang in
wonen, welzijn en zorg op
lokaal niveau
Wonen
Thuiszorg
Zorg
(huisarts,
consult.b.
• Op grotere afstand
• Verkorten ligduur
Welzijn
Dagopvang,
behandeling
Extramuralisering
van zorg
Continuïteit van zorg
• sneller doorplaatsen naar verpleeghuis
• sneller naar huis
Vervangend
wonen
(tijdelijk)
Kleinschalige
woonvormen
• Veel meer poliklinisch
Verzorgings
huis
Verplaatst wonen / verplaatste zorg
Verpleeghuis
Ziekenhuis
Transferunits
Revalidatie
centrum
Veranderingen in de zorg (2)
MICRO
familie
cliënt
Sociale steunstructuren
Verpleeg- en
verzorgingshuizen
Samenhang in
wonen, welzijn en zorg op
lokaal niveau
Wonen
Welzijn
Thuiszorg
Zorg
(huisarts,
consult.b.
Dagopvang,
behandeling
Extramuralisering
van zorg
• Behoud van
functies
• Intensieve zorg
• Kleinschaliger
• in de wijk
• zorg aan huis
• domotica
• Open
• Restaurant,
winkeltjes
• internetcafé
Continuïteit van zorg
Ziekenhuis
Vervangend
wonen
(tijdelijk)
Kleinschalige
woonvormen
Verzorgings
huis
Verplaatst wonen / verplaatste zorg
Verpleeghuis
Transferunits
Revalidatie
centrum
Veranderingen in de zorg (3)
MICRO
familie
cliënt
Samenhang in
wonen, welzijn en zorg op
lokaal niveau
Wonen
Welzijn
Thuis, lokaal
Sociale steunstructuren
Thuiszorg
Zorg
(huisarts,
consult.b.
Dagopvang,
behandeling
• Gebruikelijke zorg
• WMO
Extramuralisering
van zorg
Ondersteuning
• Respijtzorg
• Consultatiebureaus voor ouderen
• Bezoek van verpleegkundige of
geriater
• Levensloopbestendige woningen
• Woonzorgzones
• Domotica, Camcare
Continuïteit van zorg
Ziekenhuis
Vervangend
wonen
(tijdelijk)
Kleinschalige
woonvormen
Verzorgings
huis
Verplaatst wonen / verplaatste zorg
Verpleeghuis
Transferunits
Revalidatie
centrum
Aanleiding WMO
 Pragmatisch:
 Ideologisch:
 AWBZ wordt onbetaalbaar
 Verantwoordelijkheid terug
naar de burger
(Premie van 13 naar 20 % in 2020)
 Solidariteit
 AWBZ valt niet te bemensen
(300.000 naar 625.000 fte’s in 2002:
 Dicht bij de burger: lokale
democratie: “Civil society”
1,2 miljoen werknemers, bijna 12 %
van de beroepsbevolking)
 Collectieve oplossingen voor
“individuele” problemen
 Vernieuwd vertrouwen in de
professional
Modernisering AWBZ / WMO
• Gebruikelijke zorg (< 3 mnd, met uitzicht op herstel)
• Mantelzorg
• Verzekerde zorg (AWBZ)
 Huishoudelijke verzorging
 Persoonlijke verzorging
 Ondersteunende begeleiding
 Activerende begeleiding
 Verpleging
 Behandeling
 Verblijf
• Aanscherping:
“persoonlijke verzorging”:
deel alsnog naar WMO ?
Wat verandert er door de WMO?
Wonen
• Met indicatie “verblijf”(permanent toezicht of beschermende
omgeving i.c.m. groepswonen): blijft AWBZ.
Individueel beschermd wonen
• reguliere volkshuisvesting
Begeleiding
• WMO
Dagbesteding
• kinderen: onderwijsdomein
• Volwassenen: arbeidsdomein
Met indicatie “verblijf”
ook AWBZ-zorg in
eigen huis mogelijk
(wel gemaximeerd)
Kritiek op de WMO
 Probleemanalyse ontbreekt (o.a. m.b.t. betaalbaarheid
AWBZ: SCP rapport “verpleging en verzorging verklaard”)
 Draag- en veerkracht “civil society” is onzeker
 Verschuiving van aanspraken naar voorzieningen
 Verschuiving individuele voorzieningen naar collectieve
voorzieningen
 Betaalbaarheid (wie betaald de rekening?)
 Verantwoording en kwaliteitszorg is niet geregeld
Prestatievelden
1. algemene voorzieningen op het terrein van maatschappelijke
participatie en ondersteuning
2. informatie en advies over maatschappelijke ondersteuning
3. ondersteuning mantelzorg en vrijwilligers
4. leefbaarheid en samenhang buurt en wijk
5. accommodaties, zoals zwembaden en clubhuizen
6. preventieve voorzieningen voor problemen met jongeren en
opvoedingsproblemen
7. voorzieningen ouderen, gehandicapten, chronische psychiatrische
patiënten en mensen met psychische of psychologische problemen,
zoals rolstoelen en woningaanpassingen
8. maatschappelijke opvang (tijdelijke opvangfunctie)
Veranderingen
 Samenhang (ketenzorg, integrale zorg)
 Zorg aan of dichtbij huis
 Welzijn en zorg bij elkaar gebracht (WMO)
 Lokale bestuur verantwoordelijk
 Regie functie is onduidelijk
 Wat doet de gemeente? (ongelijkheid?)
 Mantelzorger als sluitstuk? (laatste schakel?)
Verbindende schakels ?
 Ziekenhuis – verpleeghuis - thuiszorg
Transferverpleegkundige
 Lokale zorg – medische / specialistische zorg
Huisarts
 Lokale zorg - welzijn
Cliënt / mantelzorger
Doel: regie van de zorg terug naar de cliënt en naasten
Mantelzorg: domeinen
MICRO
familie
cliënt
Sociale steunstructuren
Samenhang in
wonen, welzijn en zorg op
lokaal niveau
Wonen
Welzijn
INTEGRALE ZORG
Thuiszorg
Zorg
(huisarts,
consult.b.
Dagopvang,
behandeling
Extramuralisering
van zorg
Continuïteit van zorg
Ziekenhuis
Vervangend
wonen
(tijdelijk)
Kleinschalige
woonvormen
Verzorgings
huis
Verplaatst wonen / verplaatste zorg
Verpleeghuis
Transferunits
Revalidatie
centrum