Theory of Change

Theory of Change
Wat betekent ‘Theory of Change (TOC)’?
Een ‘Theory of Change’ is een weergave van ideeën of een hypothe (de ‘Theory’’) die mensen hebben
over waarom en hoe verandering plaatsvindt. Hoe mensen verandering percipiëren en begrijpen
wordt beïnvloed – bewust en onbewust - door hun onderliggende gedachten en aannames over de
maatschappij, het leven, de menselijke natuur. Dit zijn belangrijke drijfveren van menselijk gedrag en
van de keuzes die mensen maken.
Wat is een ‘Theory of Change’-benadering of aanpak?
De TOC als een benadering is een leidend kader voor alle niveaus waarop men reflecteert, actie onderneemt en betekenis geeft wanneer we intentioneel in sociale veranderingsprocessen tussenkomen.
Het is een proces-georiënteerde analyse van de complexe systemen waarbinnen men werkt die als
basis dient voor het plannen van interventies om die systemen positief te beïnvloeden. We kunnen
dus onderscheid maken tussen de TOC als een manier van denken (de algemene benadering), de TOC
als een proces (uitvoeren van een TOC) , en de TOC als een product (het resultaat van het proces).
Verschil tussen een TOC en een Logisch Kader
De terminologie gebruikt in de TOC-benadering en het Logisch Kader is gelijkaardig; toch zijn er grote
verschillen tussen de twee. Onderstaande tabel geeft kort een overzicht van waarin de TOC en Logisch
Kader van elkaar verschillen maar ook gerelateerd zijn aan elkaar.
TABLE : COMPARING AND CONTRASTING THEORY OF CHANGE AND LOGFRAME
THEORY OF CHANGE
LOGFRAME
Critical thinking, room for complexity and Linear representation of change, simplifies
deep questioning
reality
Explanatory:
Descriptive:
A ToC articulates and explains the what, A Logframe states only what is thought
how, and why of the intended change will happen / ‘will’ be achieved
process, and the contribution of the initiative
Pathways of Change, ‘unlimited’ and par- Three result levels
allel result chains or webs, feedback (output, outcome, impact)
mechanisms
Ample attention for the plausibility of Suggests causal relations between results
assumed causal relations
levels without analysing and explaining
these
Articulates assumptions underlying the Focuses on assumptions about external
strategic thinking of the design of a policy, conditions
programme or project
Wanneer een TOC inzetten?
In een multi-stakeholder omgeving kunnen mensen erg verschillende visies hebben op wat gewenste
verandering dient te zijn, waarom en hoe deze verandering kan plaatsvinden. Als deze verschillende
1
visies niet worden gedeeld, kunnen er misverstanden ontstaan en een verkeerde basis waarop stakeholders hun samenwerking met elkaar starten. Een gezamenlijke TOC oefening kan helpen begrijpen wat elke stakeholder drijft en wat hun specifieke situatie is. Dit helpt bij het bepalen van een
gezamenlijkse basis om acties te ondernemen en opportuniteiten en obstakels uit de weg te ruimen.
Tevens legt een TOC oefening de basis voor een samenwerking met duidelijk gedefinieerde rollen en
verantwoordelijkheden en met afspraken voor gezamenlijke monitoring, evaluatie en leerprocessen.
Stappen bij de uitvoering van een TOC
Stap 8
Stap 1
Verduidelijk
het doel van
het TOCproces
Stap2
Stap 3
Analyseer de
huidige situatie
Stap 7 Definieer MEL
Prioriteiten
en processen
Stap 6
Stap 4
Stap 5:
Identificeer
strategische prioriteiten
Wat is het doel van het TOC proces? Waarom doen we dit?
Wat is de gewenste verandering, waarom en voor wie?
Analyse van het systeem en de huidige situatie: dit kan met behulp van
2
4./5/. Identificeer de domeinen van verandering en strategische opties:
 Wat is de beste manier voor de organisatie of project om bij te dragen, en wat moet haar rol
zijn (positie, capaciteiten, toegevoegde waarde)
 Wat doen anderen? Is er een nood en opportuniteiten voor multi-actor samenwerking?
6.Mapping van de zgn. ‘pathways of change’
 Wie en wat moet er veranderingen om de lange termijn verandering te kunnen realiseren?
 Hoe zal het veranderproces zich ontrollen van waar we nu staan?
7. Bepalen van hoe het proces en tussentijdse resultaten te monitoren, evalueren inclusief hoe hieruit
te leren:



Referentie: HIVOS TOC Guidelines: TOC Thinking In Practice (2015)
3