Essenziekte - WordPress.com

S
Es
Es
• Buurtcomité Den Es sluit zich aan bij het
protest tegen de gevangenis in Melsele.
Volgens het comité kan dat complex perfect
naar de Waaslandhaven verhuizen.
Es
• De es is, net als de wilg, geschikt om te
knotten
• Deze boom bloeit voordat hij in blad komt. De
vruchten zijn voorzien van 'vleugeltjes' die
helpen bij de verspreiding
• De es (Fraxinus excelsior) is een plant uit de
olijffamilie (Oleaceae). Het is een loofboom
die van nature in Europa voorkomt. Het is een
snelgroeiende boom die tot 40 m hoog wordt.
Es
Essenziekte
http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/media
theek/programmas/journaal/2.25076/2.25077/
1.1475067
In het VRT-nieuws van 6/11/12
Essenziekte duikt massaal op in België
Bericht uitgegeven door Natuurpunt
Beheer op donderdag 26 januari 2012
• Bericht uitgegeven door Natuurpunt Beheer op donderdag
26 januari 2012
• Sinds 2010 worden op verschillende plaatsen in België
Gewone essen ziek. De bladeren aan de toppen van de
twijgen sterven vroegtijdig af, een- en tweejarige twijgen
kleuren geel tot zwart en de stam vertoont zwarte ovale
plekken en littekens. Deze ziektesymptomen zijn toe te
schrijven aan een invasieve schimmel die vermoedelijk via
Oost-Europa zijn weg vond tot hier,
Essenziekte
• De eerste officiële vaststelling van de schimmel Chalara
fraxinea in het Vlaamse Gewest dateert uit het najaar van
2010, toen de ziekte werd aangetoond in een jonge
aanplanting van Gewone es (Fraxinus excelsior) in Schorisse
(Oost-Vlaanderen). Korte tijd later konden eerder
vastgestelde symptomen in een essenbestand in Liedekerke
(Vlaams-Brabant) ook aan deze infectie toegeschreven
worden. Uit nader onderzoek van de aangetaste bomen op
deze locatie bleek dat de ziekte hier al in 2007 aanwezig
was. Dat de ziekte minder dan een jaar na de eerste
waarneming reeds in alle Vlaamse provincies voorkomt,
wijst erop dat de ziekte vermoedelijk al enkele jaren
aanwezig is, eerder dan dat de schimmel zich razendsnel
heeft verspreid.
Chalara fraxinea
Chalara fraxinea is een schimmel die de
plantenziekte essensterfte veroorzaakt bij
Fraxinus excelsior (gewone es) en Fraxinus
angustifolia (smalbladige es). De schimmel werd
in 2006 beschreven na het optreden van
essensterfte in Polen en Litouwen in de jaren 90
Essenziekte
• De levenscyclus van de schimmel is tot op heden niet
volledig gekend. Genetisch onderzoek uit Zwitserland wees
uit dat een mutatie van het Essenvlieskelkje
(Hymenoscyphus albidus), een vrij algemeen voorkomende
zakjeszwam, verantwoordelijk zou zijn voor de verspreiding
van de essenziekte. Dat verklaart ook waarom de ziekte
niet eerder in België opdook, ondanks de algemene
aanwezigheid van het Essenvlieskelkje. De ziekteverwekker
bestaat uit schimmeldraden, die de takken van vooral jonge
bomen door verstopping van de houtvaten doen afsterven.
Jonge bomen zijn dan ook extra gevoelig voor de
aantasting. Mogelijk worden ook bomen op slechte
standplaatsen (bijvoorbeeld te nat) sneller ziek.
Essenvlieskelkje
Essenvlieskelkje
•
De vraag is dus wat de oorzaak is van het feit dat die schimmel zich zo plotseling
op die arme essen stortte. Onderzoek wijst uit dat bomen al behoorlijk verzwakt
moeten zijn voordat de schimmel zijn kans kon grijpen. Overstromingen, droogte
en slechte ondergrond worden als mogelijk oorzaken genoemd. Maar waar komt
die schimmel dan vandaan? Welnu, men gelooft dat deze nieuw ontdekte
schimmelsoort is ontstaan uit het essenvlieskelkje (Hymenoscyphus
pseudoalbidus), een volstrekt onschadelijke paddenstoelensoort die vrijwel in
geheel Europa voorkomt. Paddenstoelen zijn uiteraard ook schimmels en soms
ontstaat er spontaan een ongeslachtelijke of imperfecte voortplantingsvorm, de
teleomorf. De veroorzaker van de essenziekte is dus het essenvlieskelkje, maar
toch ook weer niet.
•
Ondertussen is natuurlijk de vraag hoe wij deze exoot kunnen bestrijden. Het
antwoord is, net als bij de vergelijkbare iepziekte, die veroorzaakt wordt door de
schimmels Ophiostoma ulmi en Ophiostoma novo-ulmi, kappen en vernietigen van
aangetaste bomen. Maar het is vermoedelijk al te laat.
Essenziekte
• Aangezien de essenziekte zich in een korte tijdsspanne over
heel Vlaanderen verspreidde, is er een reëel risico op
grootschalige aantastingen van essenbossen. Het
aanplanten van Gewone es wordt in 2012 dan ook ten
sterkste afgeraden. De kans op een gedeeltelijk afsterven
van de aanplant is groot en er is via aanplanten een risico
op verdere verspreiding van de schimmel. Tot er meer
gekend is over het ziekteverloop en de verspreiding van de
ziekte, zijn natuurlijke verjonging en eventueel het zaaien
van es (met zaad van bomen uit de buurt) goede
alternatieven voor geschikte standplaatsen. Via deze
methode kunnen nieuwe aanplanten eveneens
(gedeeltelijk) ziek worden, maar de ziekte wordt op die
manier niet actief verspreid.
Essenziekte
• Locaties van aangetaste essen kunnen gemeld
worden op www.waarnemingen.be of via het
diagnosecentrum bomen van het Instituut
voor Natuur- en Bosonderzoek.
• Meer informatie over de essenziekte kan je
terugvinden op Forêt Wallonne (in het Frans),
de website van het INBO of op
natuurbericht.nl.
Essenziekte
Gevolgen van het “gemuteerde” essenvlieskelkje
Essenziekte