1 - VVSG

1. KERNTAKENDEBAT
Uitgangspunten
Opzet van het kerntakendebat is meer duidelijkheid scheppen over de taken, bevoegdheden
en samenwerkingsmodaliteiten tussen de drie rechtstreeks verkozen bestuursniveaus:
- de Vlaamse overheid,
- de provincies
- de lokale besturen (gemeenten en OCMW’s)
Kernelementen van het kerntakendebat zijn:

de gelijkwaardigheid van de verkozen bestuursniveaus, waarbij afgestapt wordt van
de klassieke verhoudingen van hogere overheid en ondergeschikte besturen.

subsidiariteit, waarbij beleidsbeslissingen worden genomen op het meest functionele
niveau en een grotere beleidsruimte wordt gegeven aan gemeenten en provincies.

Transparantie voor zowel de overheidsniveaus zelf als voor alle maatschappelijke
actoren die moeten weten tot wie zich te wenden

Samenwerking en geen concurrentie tussen overheden.

Het primaat van de politiek waar de 3 rechtstreeks verkozen overheidsniveau het
beleid bepalen en aansturen en niet een aantal ondoorzichtige nevenstructuren.
De verhoudingen tussen de bestuursniveaus werden al door de Vlaamse regering op 9
februari 2001 geformuleerd:

De gemeente is het basisniveau, het eerstelijnsbestuur en het eerste aanspreekpunt
van de burger met de overheid. De gemeente heeft een open taakstelling met
uitgebreide algemene lokale bevoegdheden.

De provincie heeft als streekbestuur een duidelijke bovenlokale en intermediaire
beleidsopdracht (binnen de afgesproken kerntaken). De provincie vervult een
belangrijke rol in het coördineren van de gebiedsgerichte werking . Zij stimuleert een
samenwerking tussen de verschillende overheden die sectoroverschrijdend is en
waarbij voor het bereiken van een gezamenlijke visie voor de streek ook de privésector betrokken wordt.

De Vlaamse overheid is nevengeschikt maar, net als het federale bestuursniveau,
een sturingsniveau met essentieel een beleidsbepalende en beleidsuitvoerende
opdracht. De Vlaamse overheid bakent de algemene lijnen van het beleid en de
beoogde resultaten af. De lokale besturen nemen de verantwoordelijkheid op voor de
concrete inhoudelijke vertaling en invulling, rekening houdend met de lokale
omstandigheden.
Op 25 april 2003 hebben de drie bestuursniveaus een bestuursakkoord ondertekend over
hun kerntaken. Vertegenwoordigers van de bestuursniveaus hadden in negen thematische
werkgroepen en een algemene werkgroep ‘bestuurszaken’ het akkoord voorbereid. Het
bestuursakkoord omvat een protocol, een algemeen luik (van de werkgroep ‘bestuurszaken’)
en een thematisch luik. In de 9 werkgroepen zijn afspraken gemaakt binnen de diverse
beleidsdomeinen. Getracht is om daar waar mogelijk bevoegdheidspakketten eenduidig aan
het meest geëigende overheidsniveau toe te
verantwoordelijkheid speelt, zijn afspraken gemaakt.
vertrouwen.
Waar
een
gedeelde
Via stappenplannen zullen de afspraken omgezet worden in de vereiste regelgeving, de
financieringskanalen en het specifiek toezicht dat ermee verbonden is. Het overleg, op gang
getrokken door het kerntakendebat, wordt via een aantal kanalen verankerd.
Kerntaken thema welzijn
De thematische Werkgroep Welzijn & Gezondheid had al op 21.06.2002 haar bevindingen
vastgelegd in de ‘Consolidatienota Kerntakendebat’
De nota onderscheidt een tweesporenbeleid:
Spoor 1.
De bestuursniveaus nemen hun volledige verantwoordelijkheid voor hun
kerntaken en voor de acties waarvoor zij het initiatief nemen. Daar waar een
bestuursniveau beleidsautonomie heeft, heeft dat bestuursniveau ook de vrijheid
om die kerntaak zelf van maximaal tot minimaal in te vullen.
Spoor 2.
Indien een beleidsactie gezien wordt als een gezamenlijke uitdaging van
verschillende bestuursniveaus, kunnen de (financiële) last en inspanningen
gezamenlijk gedeeld worden . Dit noemt men ‘co-governance’.
Wat voorzieningenbeleid betreft is er sprake van een beleid op lokaal en Vlaams niveau,
waarbij de provincie een ondersteunende en trekkende rol heeft op vlak van planning,
netwerking en geven van impulsen. Er wordt gestreefd naar onderlinge communicatie over
beleidsbeslissingen, cliëntoverleg, afstemming m.b.t. gegevensverzameling en uitwisseling.
Wat betreft het gelijkekansenbeleid zal elk bestuursniveau de nodige aandacht voor gender
en doelgroepen integreren in hun beleidsvoering en daarvoor de nodige structuren en acties
opzetten.
Elk bestuursniveau zal een voorbeeldfunctie opnemen als werkgever en
beheerder van voorzieningen.
Het Vlaamse niveau
- kan een eigen beleid voeren;
- kan het beleid bepalen en de uitvoering opleggen aan provincies en gemeenten;
- kan een convenant afsluiten in kader van gedeelde verantwoordelijkheid.
Als Vlaanderen geen “harde garanties” noodzakelijk acht, dan kan men via Vlaamse
regelgeving het gewenste beleid aanmoedigen, bvb. door subsidies. Provincies en/of de
lokale besturen maken zelf de keuze om hier wel of niet op in te tekenen.
Het provinciale niveau
- kunnen taken zelfstandig opnemen in het kader van een bovenlokale opdracht;
- kunnen gebiedsgericht samenwerken met alle aangewezen actoren ;
- kunnen ondersteunend werken.
Specifieke functies van het provinciale niveau zijn:
- netwerkvorming i.f.v. een betere afstemming, geïntegreerde werking , signalering of
formuleren van voorstellen aan andere bestuursniveaus;
- deskundigheidsbevordering en ondersteuning van planning;
- impulsbeleid i.f.v. hiaten, nieuwe noden of vernieuwende initiatieven.
Het lokale niveau
De lokale overheid staat garant voor een basisdienstverlening op het vlak van welzijn naar
zijn burgers. Het bepalen van zekere minimumgaranties en het vastleggen van standaarden
is mede de kerntaak van het lokaal bestuur. De uitvoering van die basisdienstverlening kan
uitbesteed worden aan derden. Daar waar derden die rol niet kunnen opnemen, zal de
lokale overheid zelf initiatief nemen.
Daarnaast heeft de lokale overheid een coördinerende taak t.a.v. het lokale
welzijnslandschap. Er is nood aan afstemming, vermijden van overaanbod, invullen van
blinde vlekken, netwerkvorming, complementariteit en doorverwijzing.
Als hart van een ruim netwerk van voorzieningen en vele samenwerkingsakkoorden moet het
Sociaal huis voor de burger een duidelijke toegangspoort zijn voor zijn/haar welzijnsvragen.
Kerntaken ten aanzien van het minderhedenbeleid.
Over
het minderhedenbeleid nemen de verschillende
engagementen.
bestuursniveaus volgende
Afspraken:
 alle bestuursniveaus erkennen de voorbeeldfunctie die zij in dit dossier moeten
opnemen;
 Vlaanderen, de provincies en de lokale besturen engageren zich om te investeren in een
inclusief en gecoördineerd minderhedenbeleid voor wat de eigen beleidsbevoegdheden
betreft (dwz integreren van deze doelgroepen in de beleidsvoering op alle domeinen);
 de provincies engageren zich om de nodige initiatieven te nemen m.b.t.
woonwagenterreinen,
 de lokale besturen engageren zich met betrekking tot het opvangbeleid ten aanzien van
illegale verblijvers, d.w.z. tot het samenbrengen van alle actoren op lokaal niveau die
geconfronteerd worden met deze problematiek om in onderling overleg te zoeken naar
wenselijke en haalbare oplossingen met het oog op het verstrekken van onderwijs,
huisvesting, voedsel, gezondheidszorg, tewerkstelling en opleiding,…;
 daar waar provincies en lokale besturen bijkomende en/specifieke inspanningen leveren
in kader van het minderhedenbeleid, kan een beleidsovereenkomst worden afgesloten
met Vlaanderen, omdat dit een zeer actueel thema is dat om erkenning van gedeelde
(financiële) verantwoordelijkheid vraagt;
 indien van toepassing wordt de term “lokaal bestuur” gehanteerd in de regelgeving, zodat
zowel gemeente als OCMW in hun rol erkend worden;
 wat de vraag van de lokale besturen betreft naar ondersteuning van de integratiediensten
door Vlaanderen, zal onderzocht worden op welke manier deze ondersteuning
gerealiseerd kan worden;
 De provincies vragen dat zij betrokken zouden worden bij het overleg in aanloop naar de
reorganisatie van de onthaalbureaus. Vlaanderen engageert zich om een haalbare piste
uit te werken voor oprichting van de onthaalbureaus in overleg met de provincies en de
lokale besturen.
Meer info:
- Consolidatienota van de Politieke Werkgroep Welzijn & Gezondheid, versie
21.06.2002.
- www.binnenland.vlaanderen.be/kerntakendebat.htm