Vereniging Gepensioneerden Farmaceutische Dienstverlening De toekomst van het pensioenstelsel Rob de Brouwer • Tilburg 1945, econoom, EZ, Provincie N-B, Hoogovens, Leijdal • Voorzitter VOHM, voorzitter Ledenraad NBP • Commissaris CCC Rotterdam • Lid Adviesraad Fontys Het huidige stelsel in vogelvlucht • Pensioenwet 2006 • Aanvullend pensioen: levenslange uitkering met indexering onder voorwaarden • Minimale dekkingsgraad ± 105%, daarboven gedeeltelijke indexering, boven 120-125% volledige indexering • Dekkingsgraad langdurig onder 105% leidt tot herstelplan onder toezicht DNB Waarom naar een ander stelsel? Rapport Goudzwaard: stelsel onhoudbaar: – Toename levensverwachting – Schommelingen financiële markten (schokbestendigheid) – Draagvlak beroepsbevolking Vragen • Wat is de omvang van de toename van de levensverwachting en moet het pensioenstelsel daarom worden aangepast? • Hebben schommelende financiële markten effect op pensioenfondsen? • Wat heeft het draagvlak van de beroepsbevolking te maken met het pensioenstelsel? Levensverwachting Mannen na 65 jaar Vrouwen na 65 jaar 1950 14,39 14,94 1990 14,74 19,39 2000 15,69 19,64 2012 18,27 21,24 Er is dus een toename van de levensverwachting • Sinds 2010 extra aanpassing verwerkt in de verplichtingen. • Verhoging pensioenleeftijd tot 67 in 2022 • Verlaging leeftijd deelname van 25 naar 21 AEX sinds 1983 In 30 jaar 7% per jaar koerswinst Plus dividendrendement 3-4% 5% Maar pensioenvermogen heeft weinig last van financiële schommelingen Groei 9% per jaar Lage dekkingsgraad door verplichtingen verplichtingen vermogen Laagste kapitaalmarktrente van de laatste 110 jaar 11 Er komt meer binnen dan verwacht Vraag 3 • Is het waar dat het draagvlak van de beroepsbevolking invloed heeft op ons pensioenstelsel? • Moet dan het aanvullend pensioen worden aangepakt? Vergrijzing in Nederland relatief gunstig Aantal 65-plussers in % van de 20-64 jarigen Duitsland UK Frankrijk Italië Nederland Spanje Zweden België 2000 28 28 29 31 23 29 31 30 2040 57 49 52 68 48 60 49 54 Vergelijking pensioenstelsels Ned Dtl Zwi UK USA Ita Staatspensioen 50% 85% 42% 65% 45% 90% Kapitaalgedekt pensioen Persoonlijk aangevuld 40% 5% 32% 25% 13% 5% 10% 10% 26% 10% 42% 5% Drie vragen, drie antwoorden. • Worden we ouder? Ja, maar dat is nu verwerkt in de verplichtingen en de stijgende pensioenleeftijd lost de rest op. • Zijn het de schommelende financiële markten? Neen, maar wel de lage rekenrente. • Is het stijgende aandeel gepensioneerden het probleem? Niet voor het aanvullend pensioen, wel voor de AOW Wat waren de plannen? • • • • Werkgevers en werknemers: pensioenakkoord Regering compliceert voorstellen Twee stelsels: nominaal en reëel Keuze tussen nóg voorzichtiger en volledig onzeker • Maatschappelijk middenveld vraagt om intrekken van de plannen (sep 2013) Wat is er mis met het huidige stelsel? Dekkingsgraad is geen goede graadmeter • Pensioenen worden niet verdiend met rente maar met rendementen • Waardering op risicovrije RTS is waardering op liquidatiewaarde • Discontinue waardering miskent voordelen illiquiditeitspremie • Buffers dubbele zekerheid • DNB dwingt pensioenfondsen tot risicomijdend gedrag Naar een eerlijk en houdbaar stelsel op langere termijn • • • • • • Vaste uniforme rekenrente, bijvoorbeeld 3% Bij rendement tussen 3% en 5%: indexeren Bij rendement boven 5% reserveren Opbouw verlagen: 55% bruto = 70% netto Geïndexeerd middelloon, geen maximum Premie AOW en aanvullend pensioen maximaal 25% van de loonsom • Iedere werknemer heeft pensioen • Pensioenfondsen open voor zelfstandigen